ผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองต่อพฤติกรรมสุขภาพและดัชนีมวลกายในกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองต่อพฤติกรรมสุขภาพและดัชนีมวลกายในกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน  กลุ่มตัวอย่างคือกลุ่มเสี่ยงเบาหวานที่ได้รับการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลกะบกเตี้ย จำนวน 48 ราย ที่ได้จากการจับคู่แล้วจับฉลากแบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 24 ราย และกลุ่มควบคุม 24 ราย กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองตามแนวคิดของแคนเฟอร์ (Kanfer & Gaelick, 1988) ประกอบด้วย องค์ประกอบที่ 1 การสร้างแรงจูงใจ และการสนับสนุนการจัดการตนเอง องค์ประกอบที่ 2 การจัดการตนเองของกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน ประกอบด้วย การติดตามตนเอง การประเมินตนเอง และการเสริมแรงตนเอง และองค์ประกอบที่ 3 การติดตามและสนับสนุนการจัดการตนเอง โปรแกรมใช้ระยะเวลา 8 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบสอบถามพฤติกรรมสุขภาพซึ่งมีค่าความตรงตามเนื้อหาเท่ากับ 1.00  และค่าความเชื่อมั่นสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาคเท่ากับ 0.83  เครื่องชั่งน้ำหนัก และเครื่องวัดส่วนสูง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ด้วยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบผลการศึกษาด้วยสถิติอ้างอิง ได้แก่ Paired t-test และ Independent t-test  ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมสุขภาพดีกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) และมีค่าดัชนีมวลกายหลังการทดลองลดลงจากก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) เมื่อเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมพบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมสุขภาพดีกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) และกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกายต่ำกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) ผลการศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า โปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองของกลุ่มเสี่ยงเบาหวานสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพและลดดัชนีมวลกายของกลุ่มเสี่ยงเบาหวานได้ พยาบาลวิชาชีพจึงสามารถนำไปใช้ในการสนับสนุนการจัดการตนเองในกลุ่มเสี่ยงเบาหวานได้

The Effects of Self-management Support Program on Health Behaviors and Body Mass Index in People with Pre-diabetes

The purpose of this quasi-experimental research was to study the effect of a self-management support program on the health behavior and body mass index in participants with pre-diabetes. Forty eight participants were people with pre-diabetes from the Kaboktie Health Promoting Hospital. The participants were randomly placed into an experimental group and a control group, each group composed of 24 patients. The experimental groups received self-management support programs based on the concept of Kanfer (Kanfer & Gaelick, 1988). It consisted of 3 elements for 8 weeks: 1.The first was motivation and self-management support, 2.The second was Self-management of prediabetes include self-monitoring, self-evaluation and self-reinforcement, and 3.The third was monitoring and supporting self-management.

The control group received usual care over the same period. The research measurements included a health behavior questionnaires that had Content validity index was 1.00 and Cronbach’s alpha coefficient of 0.83 indicating high reliability, weight and height measurements. The data was analyzed using percentile, mean, standard deviation, paired t-test and independent t – test.The findings were that the health behavioral average score of the experimental group, who participated in the self-management program, was significantly higher than before participating in the program (p<.05). The body mass index average score of the experimental group, after participating in the self-management program, was significantly lower than before participating in the program (p<.05). A comparison between groups found that the health behavior of the experimental group was significantly higher than the control group (p<.05), and the body mass index average score of the experimental group was significantly lower the control group (p<.05).This results suggest that the self-management support program can improve health behaviors and decrease body mass index among pre-diabetes patients. Therefore nurses and health care providers should implement the self-management support program for people with pre-diabetes.