การลุกลามของโรคปริทันต์อักเสบและปัจจัยพยากรณ์ ในฟันที่มีการพยากรณ์โรคระดับน่าสงสัยระหว่างการรักษาปริทันต์บำบัดขั้นประคับประคอง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาแบบย้อนหลังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาอัตราอุบัติการณ์การลุกลามของโรคปริทันต์อักเสบในฟันที่มีพยากรณ์โรคระดับน่าสงสัย ในผู้ป่วยโรคปริทันต์อักเสบเรื้อรัง และเพื่อระบุปัจจัยพยากรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการลุกลามของโรคระหว่างการรักษาปริทันต์บำบัดขั้นประคับประคอง ทำการรวบรวมรายชื่อผู้ป่วยโรคปริทันต์อักเสบเรื้อรังทั้งหมดในโปรแกรมการรักษาปริทันต์บำบัดขั้นประคับประคอง ของคลินิกหลังปริญญา ภาควิชาปริทันตวิทยา คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระหว่างปี พ.ศ.2556-2557 โดยผู้ป่วยที่ได้รับการคัดเลือกต้องมีฟันที่มีการพยากรณ์โรคระดับน่าสงสัยอย่างน้อยหนึ่งซี่ในระหว่างการรักษาปริทันต์บำบัดขั้นประคับประคอง จากนั้นเก็บรวบรวมข้อมูลที่บันทึกในเวชระเบียน และทำการประมาณเส้นโค้งแคปแลน ไมเออร์ เพื่อวิเคราะห์หาสัดส่วนของฟันที่มีการสูญเสียระดับการยึดเกาะของอวัยวะปริทันต์ทางคลินิกเพิ่มเติม ³ 3 มิลลิเมตร และวิเคราะห์ปัจจัยพยากรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการลุกลามของโรคปริทันต์อักเสบด้วย ตัวแบบการเสี่ยงภัยแบบอัตราส่วนค็อกซ์ ประกอบด้วย อายุ เพศ พฤติกรรมการสูบบุหรี่ เบาหวาน นิสัยการทำงานนอกหน้าที่ การพยุงรับของฟันหลัง ระดับการดูแลอนามัยช่องปาก คะแนนของการมีเลือดออกทั้งปากเมื่อตรวจด้วยเครื่องมือตรวจปริทันต์ ชนิดของฟัน ความลึกของร่องลึกปริทันต์ที่หลงเหลืออยู่ ระดับการยึดเกาะของอวัยวะปริทันต์ การลุกลามถึงบริเวณง่ามรากฟัน ระดับกระดูก และระดับฟันโยก พบว่าจากฟันที่มีการพยากรณ์โรคน่าสงสัยทั้งหมด 358 ซี่ ในผู้ป่วย 123 คน มีฟัน 178 ซี่ (ร้อยละ 49.7) ที่มีการลุกลามของโรคปริทันต์อักเสบระหว่างการรักษา ปริทันต์บำบัดขั้นประคับประคอง อุบัติการณ์ของการลุกลามของโรคในฟันที่มีพยากรณ์โรคที่น่าสงสัยคือ 14.5 ต่อ 100 ซี่ต่อปี ค่าเฉลี่ยระยะปลอดเหตุการณ์ คือ 4.93 ปี ปัจจัยที่มีผลต่อการลุกลามของโรค ได้แก่ 1) ผู้ป่วยที่มีคะแนนของการมีเลือดออกทั้งปากเมื่อตรวจด้วยเครื่องมือตรวจปริทันต์ตั้งแต่ร้อยละ 30 ขึ้นไป และ 2) ความลึกของร่องลึกปริทันต์ที่หลงเหลืออยู่ตั้งแต่ 7 มิลลิเมตร ขึ้นไป โดยมีค่าอัตราส่วนอันตรายที่ปรับผลกระทบแล้วเท่ากับ 2.45 ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 มีค่า 1.60 ถึง 3.75 และ 1.87 ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 มีค่า 1.14 ถึง 3.07 ตามลำดับ โดยสรุปคือ ฟันจำนวนกว่าครึ่งหนึ่งที่มีพยากรณ์โรคระดับน่าสงสัยที่ได้รับการรักษาแล้วมีการลุกลามของโรคปริทันต์อักเสบ ดังนั้น ควรมีการตรวจติดตามและนัดผู้ป่วยมารับการรักษาเพื่อคงสภาพปริทันต์อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยที่มีร่องลึกปริทันต์หลงเหลืออยู่ และมีการอักเสบของเหงือกเรื้อรัง
Article Details
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ทีได้รับการลงตีพิมพ์ในวิทยาสารทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่นถือเป็นลิขสิทธิ์เฉพาะของคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษร จากคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่นก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
Papapanou PN, Sanz M, Buduneli N, Dietrich T, Feres M, Fine DH, et al. Periodontitis: Consensus report of workgroup 2 of the 2017 World Workshop on the Classification of Periodontal and Peri-Implant Diseases and Conditions. J Clin Periodontol 2018;45(Suppl 20): S162-70.
Axelsson P, Lindhe J. The significance of maintenance care in the treatment of periodontal disease. J Clin Periodontol 1981;8(4):281-94.
Becker W, Berg L, Becker BE. The long term evaluation of periodontal treatment and maintenance in 95 patients. Int J Periodontics Restorative Dent 1984;4(2):54-71.
Socransky SS, Haffajee AD, Goodson JM, Lindhe J. New concepts of destructive periodontal disease. J Clin Periodontol 1984;11(1):21-32.
Armitage GC. Periodontal diseases: diagnosis. Ann Periodontol 1996;1(1):37-215.
Chambrone L, Chambrone D, Lima LA, Chambrone LA. Predictors of tooth loss during long-term periodontal maintenance: a systematic review of observational studies. J Clin Periodontol 2010;37(7):675-84.
Heitz-Mayfield LJ. Disease progression: identification of high-risk groups and individuals for periodontitis. J Clin Periodontol 2005;32(Suppl 6):196-209.
Helal O, Göstemeyer G, Krois J, Fawzy El Sayed K, Graetz C, Schwendicke F. Predictors for tooth loss in periodontitis patients: Systematic review and meta-analysis. J Clin Periodontol 2019;46(7):699-712.
Leung WK, Ng DK, Jin L, Corbet EF. Tooth loss in treated periodontitis patients responsible for their supportive care arrangements. J Clin Periodontol 2006; 33(4):265-75.
Matuliene G, Pjetursson BE, Salvi GE, Schmidlin K, Bragger MZ, et al. Influence of residual pockets on progression of periodontitis and tooth loss: results after 11 years of maintenance. J Clin Periodontol 2008;35(8):685-95.
Pretzl B, Kaltschmitt J, Kim TS, Reitmeir P, Eickholz P. Tooth loss after active periodontal therapy. 2: tooth-related factors. J Clin Periodontol 2008;35(2):175-82.
Badersten A, Nilvéus R, Egelberg J. Scores of plaque, bleeding, suppuration and probing depth to predict probing attachment loss. 5 years of observation following nonsurgical periodontal therapy. J Clin Periodontol 1990; 17(2):102-07.
Faggion CM, Jr., Petersilka G, Lange DE, Gerss J, Flemmig TF. Prognostic model for tooth survival in patients treated for periodontitis. J Clin Periodontol 2007;34(3):226-31.
Graetz C, Schützhold S, Plaumann A, Kahl M, Springer C, Salzer S, et al. Prognostic factors for the loss of molars--an 18-years retrospective cohort study. J Clin Periodontol 2015;42(10):943-50.
Nibali L, Krajewski A, Donos N, Volzke H, Pink C, Kocher T, et al. The effect of furcation involvement on tooth loss in a population without regular periodontal therapy. J Clin Periodontol 2017;44(8):813-21.
American Academy of Periodontology. Comprehensive Periodontal Therapy: a statement by the American Academy of Periodontology. J Periodontol 2011;82(7): 943-49.
Hirschfeld L, Wasserman B. A long-term survey of tooth loss in 600 treated periodontal patients. J Periodontol 1978;49(5):225-37.
Mc Guire MK. Prognosis versus actual outcome: a long-term survey of 100 treated periodontal patients under maintenance care. J Periodontol 1991;62(1):51-8.
McGuire MK, Nunn ME. Prognosis versus actual outcome. II. The effectiveness of clinical parameters in developing an accurate prognosis. J Periodontol 1996; 67(7):658-65.
O'Leary TJ, Drake RB, Naylor JE. The plaque control record. J Periodontol 1972;43(1):38.
Käyser AF. Shortened dental arches and oral function. J Oral Rehabil 1981;8(5):457-62.
Hamp SE, Nyman S, Lindhe J. Periodontal treatment of multirooted teeth. Results after 5 years. J Clin Periodontol 1975;2(3):126-35.
Miller SC. Textbook of Periodontia. 1 st ed. Philadelphia: The Blakiston Company; 1950.
Vander Weele TJ, Shpitser I. A new criterion for confounder selection. Biometrics 2011;67(4):1406-13.
Claffey N, Nylund K, Kiger R, Garrett S, Egelberg J. Diagnostic predictability of scores of plaque, bleeding, suppuration and probing depth for probing attachment loss. 3 1/2 years of observation following initial periodontal therapy. J Clin Periodontol 1990;17(2):108-14.
Kaldahl WB, Kalkwarf KL, Patil KD, Molvar MP, Dyer JK. Long-term evaluation of periodontal therapy: II. Incidence of sites breaking down. J Periodontol 1996; 67(2):103-8.
Lindhe J, Nyman S. Long-term maintenance of patients treated for advanced periodontal disease. J Clin Periodontol 1984;11(8):504-14.
Tonetti MS, Claffey N. Advances in the progression of periodontitis and proposal of definitions of a periodontitis case and disease progression for use in risk factor research. Group C consensus report of the 5th European Workshop in Periodontology. J Clin Periodontol 2005; 32(Suppl 6):210-13.
Reddy MS, Geurs NC, Jeffcoat RL, Proskin H, Jeffcoat MK. Periodontal disease progression. J Periodontol 2000;71(10):1583-90.
Kaldahl WB, Kalkwarf KL, Patil KD, Molvar MP, Dyer JK. Long-term evaluation of periodontal therapy: I. Response to 4 therapeutic modalities. J Periodontol 1996;67(2):93-102.
Fleischer HC, Mellonig JT, Brayer WK, Gray JL, Barnett JD. Scaling and root planing efficacy in multirooted teeth. J Periodontol 1989;60(7):402-9.
Rabbani GM, Ash MM, Caffesse RG. The effectiveness of subgingival scaling and root planing in calculus removal. J Periodontol 1981;52(3):119-23.
Graetz C, Dörfer CE, Kahl M, Kocher T, EI-Sayed KF,Wiebe JF, et al. Retention of questionable and hopeless teeth in compliant patients treated for aggressive periodontitis. J Clin Periodontol 2011;38(8):707-14.
Nabers CL, Stalker WH, Esparza D, Naylor B, Canales S. Tooth loss in 1535 treated periodontal patients. J Periodontol 1988;59(5):297-300.
Brayer WK, Mellonig JT, Dunlap RM, Marinak KW, Carson RE. Scaling and root planing effectiveness: the effect of root surface access and operator experience. J Periodontol 1989;60(1):67-72.
Waerhaug J. Healing of the dento-epithelial junction following subgingival plaque control. II: As observed on extracted teeth. J Periodontol 1978;49(3):119-34.
Magnusson I, Lindhe J, Yoneyama T, Liljenberg B. Recolonization of a subgingival microbiota following scaling in deep pockets. J Clin Periodontol 1984;11(3):193-207.
Oliveira Costa F, Miranda Cota LO, Pereira Lages EJ, Soares Dutra Oliverira AM. Progression of periodontitis in a sample of regular and irregular compliers under maintenance therapy: a 3-year follow-up study. J Periodontol 2011;82(9):1279-87.
Joss A, Adler R, Lang NP. Bleeding on probing. A parameter for monitoring periodontal conditions in clinical practice. J Clin Periodontol 1994;21(6):402-08.
Lang NP, Schätzle MA, Löe H. Gingivitis as a risk factor in periodontal disease. J Clin Periodontol 2009;36(Suppl 10):3-8.
Lang NP, Adler R, Joss A, Nyman S. Absence of bleeding on probing. An indicator of periodontal stability. J Clin Periodontol 1990;17(10):714-21.
Salvi GE, Mischler DC, Schmidlin K, Matuliene G, Pjetursson BE, Bragger U, et al. Risk factors associated with the longevity of multi-rooted teeth. Long-term outcomes after active and supportive periodontal therapy. J Clin Periodontol 2014;41(7):701-7.
Haffajee AD, Socransky SS. Attachment level changes in destructive periodontal diseases. J Clin Periodontol 1986;13(5):461-75.
