ผลของโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา: การทดลองแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการใช้โปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากต่อการรับรู้ความสำคัญของสุขภาพช่องปากและโรคเบาหวาน สภาวะอนามัยช่องปาก และการลดลงของระดับน้ำตาลในเลือดในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา ทำการศึกษาในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่  2 และเป็นโรคปริทันต์เรื้อรัง จำนวน 35 รายต่อกลุ่ม ที่มารับบริการที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลยางใหญ่ (กลุ่มทดลอง) และศูนย์แพทย์สุขภาพชุมชนโคกกรวด (กลุ่มควบคุม) เป็นระยะเวลา 3 เดือน ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2562 ถึง เดือนตุลาคม 2562 โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากที่ประยุกต์จากทฤษฎีความเชื่อสุขภาพ กลุ่มควบคุมได้รับการรักษาตามปกติ ผู้สูงอายุจะได้รับการวัดผล 2 ครั้ง ก่อนทดลอง และ 3 เดือนหลังการทดลอง  เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถามการรับรู้โรคเบาหวานและสุขภาพช่องปากตามทฤษฎีความเชื่อสุขภาพ การตรวจสภาวะสุขปากช่องปากโดยใช้ดัชนีคราบจุลินทรีย์ วัดระดับน้ำตาลสะสมเฉลี่ยในเลือด วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป ด้วย การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบความแตกต่างโดยใช้สถิติไคว์สแคว์  สถิติทดสอบค่าเฉลี่ย 2 กลุ่มที่เป็นอิสระต่อกัน และ สถิติทดสอบค่าเฉลี่ย 2 กลุ่มที่สัมพันธ์กัน ผลการศึกษาพบว่าผู้สูงอายุเบาหวานกลุ่มทดลองมีคะแนนการรับรู้โรคเบาหวานและสุขภาพช่องปาก ระดับน้ำตาลสะสมเฉลี่ยในเลือด และดัชนีคราบจุลินทรีย์ แตกต่างกับกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) หลังจากเสร็จสิ้นการทดลองพบว่ากลุ่มทดลองมีคะแนนการรับรู้ดีขึ้น มีดัชนีคราบจุลินทรีย์ลดลงจาก 3.31±1.04 เหลือ 0.88±0.46 และสามารถลดระดับน้ำตาลสะสมเฉลี่ยในเลือดลงจาก 8.94±1.95% เหลือ 8.08±1.66%  อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p≤0.001)