ผลการใช้เกณฑ์คุณภาพต่อราคา (Price Performance) ในการคัดเลือกยาเพื่อจัดซื้อด้วยวิธีเฉพาะเจาะจง โรงพยาบาลกระบี่

บทคัดย่อ

          การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาผลการใช้เกณฑ์คุณภาพต่อราคา (Price Performance) ในการคัดเลือกยาเพื่อจัดซื้อด้วยวิธีเฉพาะเจาะจง โรงพยาบาลกระบี่ โดยนำเกณฑ์ต้นแบบที่จัดทำขึ้นโดยคณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัดโรงพยาบาลสงขลานครินทร์มาใช้ ซึ่งเกณฑ์ที่ใช้พิจารณาประกอบด้วย 2 ส่วนคือ เกณฑ์คุณภาพทั่วไป ซึ่งเป็นเกณฑ์ที่จะพิจารณาถึงมาตรฐานการผลิตยาตามหลักเกณฑ์วิธีการที่ดีในการผลิตวัตถุดิบ มาตรฐานผลิตภัณฑ์ยาสำเร็จรูป มาตรฐานการเก็บรักษาและกระจายยา และเกณฑ์คุณภาพเฉพาะ ซึ่งจะพิจารณาคุณภาพหนังสือรับรองผลการวิเคราะห์คุณภาพการศึกษาความคงตัว ผลพิสูจน์ความสมมูลของผลิตภัณฑ์ยา ผลพิสูจน์ความเท่าเทียมในการรักษากับยาต้นแบบ และผลพิสูจน์คุณภาพของภาชนะบรรจุที่สัมผัสยา บรรจุภัณฑ์ และฉลาก

          การพิจารณายาที่เสนอทดแทนยาที่ใช้อยู่ของโรงพยาบาลกระบี่ ประจำปี 2562 มีจำนวนทั้งสิ้น 40 รายการ 81 คู่เทียบไม่พิจารณา จำนวน 5 รายการ คงไว้ทำการศึกษา 35 รายการ พิจารณาแบบคู่เทียบ ทั้งหมด 46 คู่เทียบ เป็นยาต้นแบบ 13 รายการ ยาสามัญ 68 รายการ การวิจัยครั้งนี้กำหนดน้ำหนักของเกณฑ์คุณภาพ ต่อราคา เป็น 70 ต่อ 30 โดยผู้วิจัยจะทำการให้คะแนนตามเกณฑ์และนำมาเปรียบเทียบกับราคา ให้ยาที่มีคะแนนคุณภาพสูงสุดได้คะแนนเต็ม 70 และยาที่มีราคาต่ำสุดจะได้คะแนนเต็ม 30 และทำการคิดคะแนนยาที่ได้คะแนนลดลงมาตามสัดส่วน
          ผลการศึกษาพบว่า ยาที่เสนอเพื่อพิจารณาประจำปี 2562 ร้อยละ 74.04 มีคุณภาพเหมาะสมกับราคาได้คะแนนระดับดีมาก (81-100 คะแนน) และ ร้อยละ 25.93 ได้คะแนนในระดับปานกลาง ถึง ดี (51-80 คะแนน) ไม่พบยาที่มีคุณภาพต่อราคาในระดับต่ำเมื่อพิจารณาเฉพาะด้านคุณภาพพบว่าร้อยละ 17.28 ได้คะแนนในระดับดี (80-100 คะแนน) ร้อยละ 49.38 อยู่ในระดับปานกลาง (60-79 คะแนน) และ ร้อยละ 33.33 คะแนน อยู่ในช่วง 0-59 คะแนน โดยพบว่าหลักเกณฑ์ ด้านคุณภาพเฉพาะ ในหัวข้อผลพิสูจน์ความเท่าเทียมในการรักษากับยาต้นแบบ (Therapeutic Equivalence) ผลพิสูจน์คุณภาพการศึกษาความคงตัว (Stability data) และผลพิสูจน์คุณภาพความสมมูลของผลิตภัณฑ์ยา (Bioequivalence) เป็นหัวข้อที่เป็นปัญหา หรือเป็นข้อด้อยของยาที่เสนอ เนื่องจากส่วนใหญ่ ได้คะแนนในแต่ละหัวข้อข้างต้นในระดับที่ควรปรับปรุง (ร้อยละ 56.79 ร้อยละ 41.98 และร้อยละ 38.27 ของบริษัทยาที่เสนอตามลำดับ) ผู้วิจัยนำข้อมูลการให้คะแนนตามเกณฑ์คุณภาพต่อราคาไปเสนอประกอบการพิจารณาของคณะกรรมการ ผลการพิจารณาคาดการณ์ว่าจะทำให้ประหยัดงบประมาณการจัดซื้อยารายการที่พิจารณา ปี 2563 ได้ถึง 614,600.42 บาท
          ข้อเสนอแนะการวิจัยครั้งนี้ ควรมีการทำการศึกษาต่อเนื่องถึงผลลัพธ์ของการนำคะแนนไปใช้ในการพิจารณาของคณะกรรมการ ประเมินผลความเข้าใจ และความเห็นชอบของคณะกรรมการกับการนำเกณฑ์ไปใช้ และควรมีการศึกษาผลของการคัดเลือกยาโดยใช้เกณฑ์ดังกล่าว ต่อความมั่นใจของแพทย์ผู้สั่งใช้ยา ความพึงพอใจของผู้บริหารในแง่ของการลดต้นทุนด้านยาที่เหมาะสมต่อไป