การวิจัยเชิงคุณภาพในบทบาทของผู้ประกอบการร้านยาที่มีต่อสุขภาพ ชุมชนในเขตระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออกของประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สำรวจบทบาทหน้าที่ของผู้ประกอบการร้านยาในเขตระเบียงเศรษฐกิจพิเศษ ภาคตะวันออกของประเทศไทยที่มีต่อสุขภาพชุมชน และ 2) สำรวจปัจจัยความสำเร็จของการประกอบธุรกิจร้านยาอย่างยั่งยืน ซึ่งผู้ให้ข้อมูลสำคัญมีจำนวน 20 คน ประกอบด้วย พยาบาลเจ้าของธุรกิจ จำนวน 3 คน เป็นเภสัชกรร้านยา จำนวน 15 คน และ ผู้จัดการร้านยา จำนวน 2 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก และวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัย พบว่า 1) บทบาทของผู้ประกอบการร้านยาแบ่งเป็น 6 ด้าน ได้แก่ การจัดการยา การส่งเสริมสุขภาพและ ป้องกันโรค การให้คำปรึกษาในการปฏิบัติตนในการรับประทานยา การจัดการโรคเรื้อรัง การตรวจสอบและติดตาม และการส่งเสริม กิจกรรมด้านสุขภาพสาธารณะ และ 2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการประกอบธุรกิจร้านยาได้อย่างยั่งยืน มี 8 ปัจจัย ได้แก่ การปฏิบัติตามกฎระเบียบ การรับรองคุณภาพ การบริการลูกค้าและประสบการณ์ การจัดการสต็อก การนำเทคโนโลยีเข้ามาประยุกต์ ใช้กับธุรกิจ การขยายบริการ การเข้าร่วมกับชุมชน และการจัดการด้านการเงิน
ข้อเสนอแนะ มีดังนี้ 1) ผู้ประกอบการร้านยาที่ปฏิบัติงานในระดับปฐมภูมิของประเทศไทยควรได้รับการพัฒนาใน 6 ด้าน ได้แก่ (1) การจัดการยา (2) การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค (3) การให้คำปรึกษาในการปฏิบัติตนในการรับประทานยา (4) การจัดการโรคเรื้อรัง (5) การตรวจสอบและติดตาม และ (6) กิจกรรมด้านสุขภาพชุมชน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแล สุขภาพชุมชน และเพื่อเป็นแนวทางให้ผู้ประกอบการร้านยาสามารถบริหารจัดการธุรกิจร้านยาให้ประสบความสำเร็จอย่างยั่งยืน 2) ควรเน้นรูปแบบการให้บริการที่สร้างความไว้วางใจแก่ผู้ป่วย เพื่อให้ผู้ป่วยยอมให้ข้อมูลที่เป็นความลับแก่เภสัชกรร้านยา ซึ่งจะ เพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา และสามารถส่งเสริมสุขภาพชุมชนในการป้องกันโรคให้ดียิ่งขึ้น และ 3) ควรพัฒนาองค์ความรู้ เพื่อให้ทันต่อสถานการณ์การเกิดโรคอุบัติใหม่และสภาวะแวดล้อมทางธรรมชาติที่เปลี่ยนแปลงไปเช่น สภาวะโลกร้อน การหลอมละลายของน้ำแข็งขั้วโลก และการเปลี่ยนแปลงจากการกระทำของมนุษย์ เช่น ภาวะสงคราม ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำภาวะฉุกเฉิน จากสารเคมีรั่วไหล เป็นต้น เพื่อเพิ่มความสำเร็จทางธุรกิจของผู้ประกอบการร้านยา และสุขภาพชุมชนที่ดีขึ้นในยุคความปกติใหม่