ตำรับอาหารพื้นเมืองภาคเหนือที่มีธาตุเหล็ก และวิตามินซีสูงสำหรับผู้สูงอายุ

ผู้แต่ง

  • ปิยะภร ไพรสนธิ์ สำนักวิชาพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
  • พรทิพย์ สารีโส สำนักวิชาพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
  • พัชราภรณ์ อารีย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยคริสเตียน
  • วราภรณ์ เสถียรนพเก้า คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
  • อุไรวรรณ ชัยมินทร์ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย
  • ปิยะนุช พูลวิวัฒน์ โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

คำสำคัญ:

อาหารพื้นเมืองภาคเหนือ, พลังงานสูง, ธาตุเหล็กสูง, วิตามินซีสูง, ผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

ประเทศไทยกำลังก้าวสู่สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์ในปี พ.ศ.2564 วัยสูงอายุเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงในทางที่เสื่อมถอย ทั้งร่างกายและจิตใจ ส่งผลให้เกิดภาวะโลหิตจาง โดยเกิดจากการขาดธาตุเหล็กบ่อยที่สุด คณะผู้วิจัยจึงพัฒนำตำรับอาหารพื้นเมือง ที่มีธาตุเหล็ก และวิตามินซีสูง เพื่อป้องกันภาวะโลหิตจางจากการขาดสารอาหารในผู้สูงอายุ โดยรวบรวมและคัดเลือกอาหารพื้น เมืองภาคเหนือร่วมกับผู้รู้ในชุมชน 40 คน คัดเลือกและพัฒนาจำนวน 20 รายการ และผลไม้อีก 10 รายการนำมาให้ให้ผู้รู้ในชุมชน ปรุง คำนวณปริมาณสารอาหาร พบว่าอาหารที่พลังงานสูง 3 อันดับแรก ได้แก่ ขนมจีนน้ำเงี้ยว (1164.52 Kcal) ข้าวกั๊นจิ๊น (908.40 Kcal) แกงแคไก่ (694.16 Kcal) เมนูที่ธาตุเหล็กสูง 3 อันดับแรก ได้แก่ ขนมจีนน้ำเงี้ยว (56.85 มก.) ข้าวกั๊นจิ๊น (47.85 มก.) ยำมะ ถั่วมะเขือ (9.72 มก.) เมนูที่วิตามินซีสูง 3 อันดับแรก ได้แก่ ยำมะถั่วมะเขือ (205.22 มก.) แกงผักเซียงดำใส่ปลาย่าง (173.58 มก.) แกงแคไก่ (76.68 มก.) ส่วนผลไม้ในท้องถิ่นภำคเหนือ ที่ให้วิตำมินซีสูง 3 อันดับแรก ได้แก่ ฝรั่ง (383.01 มก.) ลิ้นจี่จักรพรรดิ์ (85.20 มก.) ส้มโอ (79.04 มก.) ตำรับอาหารพื้นเมืองมีธาตุเหล็ก โฟเลต วิตำมินบี 12 และวิตามินซีสูง ที่เพียงพอ ดังนั้น ควรส่งเสริมให้ผู้สูงอำยุรับประทำนเหล่านี้ควบคู่กับผลไม้เพื่อป้องกันภาวะโลหิดจางจาการขาดสารอาหาร

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

1. Foundation of Thai Gerontology Research and Development institute. Situation of the Thai elderly 2015. Bankok: Amarin; 2016. (in Thai)

2. Sirited P & Thammaseeha N. Self-efficacy and self-healthcare behavior of the elderly. Journal of the Royal Thai Army Nurses 2019;20(2):58-65. (in Thai)

3. Andres E, Federici L, Serraj K, Kaltenbach G. Update of nutrient-deficiency anemia in elderly patients. European journal of internal medicine 2008; 19(7):488-93.

4. Lanier JB, Park JJ, Callahan RC. Anemia in older adults. American family physician 2018; 98(7):437-42.

5. Praison P, Sareeso P, Aree P, Satheannoppakao W, Chaimin U, Poolviwat P. Anaemia in Elderly People in Upper-Northern Thailand. Thai Journal of Nursing Council 2017; 32(1):133-45. (in Thai)

6. Ungprasert, P., Sirisuphalak, P. & Sanglertsawai, S. Attribute of foods for elderly persons in Bankok. University of the Thai Chamber of Commerce 2018;736-747. (in Thai)

7. Chanchanakit, K. Food and nutrition for the older adults. Mahidol R2R e-journal 2016;3(2): 1-12. (in Thai)

8. Kaewanun, C. Nutrition of the elderly. EAU HERITAGE JOURNAL Science and Technology 2018;12(2):112-9. (in Thai)

9. Egkantrong P, Banjong O, Boonpraderm A, Charoonruk G. Developing local recipes for the elderly. Journal of Health Systems Research 2010;4(2):249-56. (in Thai)

10. Hair JF, Black WC, Babin BJ, Anderson, RE. (2010). Multivariate data analysis (7th). NewYork:Pearson.

11. Institute of Nutrition, Mahidol university. Nutrient calculation computer software INMUCALNutrients V3 database NB1. Nakornpathom.2013.

12. Department of Health, Ministry of Public Health. Recommended daily nutrition facts for Thai people 2003. Bangkok: Ministry of Public Health; 2003. (in Thai)

13. Dechkunchon C. Northern thai food including popular Northern rec ipes. Bankok : Phechkanreun; 2009. (in Thai)

14. Kongkachuichai R, Charoensri R. Nutrition with vegetables. Bangkok: Sarakdi; 2011.

15. Department of Thai traditional and alternative medicine Ministry of Public Health. Native vegetables prevent disease. Bangkok: Agricultural Cooperatives of Thailand. (in Thai)

16. Eliopoulos C. Gerontological nursing. 7th ed. China: Wolter Kluwer Health; 2010.

17. Chongjaitate N. Nutrition in the fruit. Nonthaburi: Agricultural Cooperatives of Thailand; 2010. (in Thai)

18. Maneerat W, Laowongsa J, Kunaan K, Paisarn S, Leumteum. Food consumption behavior of the elderly: case study of Mae Khaw Tom Sub-distric, Muang Distric, Chiang Rai Province. Kasalongkham Research Journal 2017;11(3): 135-42. (in Thai)

19. Srisaeng P & Deenamjued W. Health literacy of healthy aging among elderly in Bangkok Metropolitan. Journal of The Royal Thai Army Nurses 2019;20(2):340-50. (in Thai)

20. Artsanthia J & Pomthong R. The trend of elderly care in 21st century: challenging in nursing care. Journal of the Royal Thai Army Nurses 2018;19(1):39-46. (in Thai)

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

30-12-2019

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ไพรสนธิ์ ป, สารีโส พ, อารีย์ พ, เสถียรนพเก้า ว, ชัยมินทร์ อ, พูลวิวัฒน์ ป. ตำรับอาหารพื้นเมืองภาคเหนือที่มีธาตุเหล็ก และวิตามินซีสูงสำหรับผู้สูงอายุ. J Royal Thai Army Nurses [อินเทอร์เน็ต]. 30 ธันวาคม 2019 [อ้างถึง 8 ธันวาคม 2025];20(3):383-90. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JRTAN/article/view/233343

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย