การพัฒนารูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยเชิงนวัตกรรมด้วยการบูรณาการ แบบมีส่วนร่วมของชุมชนในเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเกาะ อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา
คำสำคัญ:
การจัดการขยะมูลฝอย, การพัฒนารูปแบบ, การมีส่วนร่วม, นวัตกรรมบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดยใช้กระบวนการวางแผนอย่างสร้างสรรค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยเชิงนวัตกรรมด้วยการบูรณาการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเกาะ อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย กลุ่มพัฒนารูปแบบการจัดการขยะ จำนวน 17 คน และกลุ่มประเมินผล จำนวน 69 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วย แบบสอบถาม แบบสำรวจ แบบบันทึก และการสัมภาษณ์วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและการทดสอบค่าที่วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการแปลความ และตีความหมาย
ผลการวิจัย พบว่า ขยะส่วนใหญ่ในชุมชนเขตพื้นที่มาจากครัวเรือนและยังไม่มีการคัดแยกขยะ อย่างเป็นระบบรูปแบบที่พัฒนาขึ้นเน้นการจัดการขยะผ่านนวัตกรรมแอปพลิเคชันบนโทรศัพท์มือถือ เพื่อให้ประชาชนในเขตพื้นที่สามารถคัดแยกขยะได้อย่างถูกต้องตั้งแต่ต้นทาง กำหนดหน่วยงานรับผิดชอบ และจัดทำนโยบาย พร้อมกฎระเบียบในชุมชนเป็นแนวทางปฏิบัติ ผลการใช้รูปแบบนี้ พบว่า ความรู้และปริมาณขยะมูลฝอย ก่อนและหลังดำเนินการแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) โดยหลังดำเนินการประชาชน มีพฤติกรรมการจัดการขยะในระดับดี (Mean = 2.71, S.D. = 0.45) และมีส่วนร่วมในภาพรวมในระดับมาก (Mean = 3.89, S.D. = 0.93) ดังนั้นรูปแบบการจัดการขยะนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในเขตพื้นที่อื่นได้อย่างเหมาะสมด้วยการบูรณาการนวัตกรรมแอปพลิเคชันสำหรับคัดแยกขยะ 4 ประเภท ตามหลัก 5Rs ควบคู่กับการจัดทำนโยบายและกฎระเบียบที่สอดคล้องกับบริบทชุมชน สามารถนำไปพัฒนาและแก้ไขปัญหาขยะของชุมชนอื่นๆ ได้
เอกสารอ้างอิง
Adedeji, O., & Wang., Z. (2019). Intelligent waste classification system using deep learning convolutional neural network. Procedia Manufacturing, 35, 607-612.
Ambrosio-Santiago, B., Paico-Campos, & Monica, M. (2025). Design and development of a mobile application for the efficient management and identification of solid waste in north lima. International Journal of Engineering Trends and Technology, 73(1), 54-67.
Anuthato, S., Rodchuen, M., & Chetiyanukornkul, T. (2017). Appropriate proposed model in municipal solid waste management at Nongkhwai municipality, Hang Dong District, Chiang Mai Province. Journal of Humanities and Social Sciences, 6(1), 53-77. (in Thai)
Ban Ko Sub-District Administrative Organization. (2023). Local development plan (2023-2027). Ban Ko Sub-District Administrative Organization, Mueang District, Nakhon Ratchasima: Public Health and Environment Division. (in Thai)
Ban Ko Sub-District Administrative Organization. (2024). Population data according to the population registration. Nakhon Ratchasima: Ban Ko Sub-District Administrative Organization, Mueang District, Nakhon Ratchasima. (in Thai)
Best, J. W. (1977). Research in education. (3rd ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bloom, B. S., Engelhart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. R. (1956). Taxonomy of education objective handbook I: Cognitive domain. New York: David McKay.
Bureau of Environmental Health, Department of Health, Ministry of Public Health, Thailand. (2020). Green and healthy communities. (1st ed.). Bangkok: Multimedia & Media Production (MMP). (in Thai)
Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing. (3rd ed.). New York: Harper & Collins Publishers, Inc.
Faijumpa, A. (2020). The model development of participation waste management in Jomsi Sub-District Administrative Organization, Chiang Khan District, Loei Province. Academic Journal of Community Public Health, 6(2), 124-142. (in Thai)
Giancarlo, Z., Rezaul, K., & Ahmed, M. (2017). Getting Started with Deep Learning. United Kingdom: Packt Publishing.
Hambleton, R. K. (1980). Test score validly and standard setting methods. Maryland: The John Hopkins University Press.
Inkaew, T. (2020). Factors associated with waste disposal behavior among people in Bang Kham District, Songkhla Province. Journal of Health Science, Thaksin University, 2(2), 23-34. (in Thai)
Kemmis, S., & McTaggart, R. (1988). The action research planner. (3rd ed.). Victoria: Deakin University Press.
Kongngern, A. (2021). The development of the solid waste management model with community participation in Numchun Sub-District, LomSak District, Phetchabun Province. Journal of Nursing and Public Health Research, 1(1), 55-64. (in Thai)
Likert, R. (1967). The human organization: Its management and value. New York, NY: McGraw-Hill.
Mekkaeo, B. (2019). The development of a real-time data analysis kit for the reliability of the test (KR-20). Research report for teaching and learning development. Phang Nga: Phang Nga Community College, Institute of Community College. (in Thai)
Paeyo, S. (2024). Developing of community participatory waste management mode. Case study of Lao Bok Sub-District, Muang Sam Sub-District, Ubon Ratchathani Province. Academic Journal of Community Public Health, 10(2), 110-124. (in Thai)
Pattiyathanee, S. (2022). Educational measurement. (13th ed.). Bangkok: Prasankanpim. (in Thai)
Patton, Q. M. (1990). Qualitative evaluation and research methods. (2nd ed.). Newbury Park, CA: Sage.
Phlaykaew, R., & Aksornpan, P. (2018). The result of the community participation in solid waste management in Ban Na Municipal, Ban Na Doem District, Surat Thani Province. Suratthani Rajabhat Journal, 5(2), 233-248. (in Thai)
Pollution Control Department. (2020, May 24). Guidelines for local administrative organizations on waste management based on the 3Rs and 8Rs principles. Bangkok: Ministry of Natural Resources and Environment. Retrieved April 16, 2025 from https://www.pcd.go.th/publication/4999/. (in Thai)
Prathumyo, J., Khetbumrung, V., Aksorn, E., & Wanglaeklang, S. (2023). The association between knowledge and behavior in household waste management of people in Ban Khlong Phai. Journal of Vongchavalitkul University, 36(2), 74-88. (in Thai)
Pumsin, K., Phimpham, T., & Janjamrasrit, N. (2021). A study of people behavior in solid waste management of Sub-District administrative organization Kaeng Kai District, Nong Khai Province. Journal of Science, Engineering and Technology, 1(2), 10-22. (in Thai)
Sornmanee, K., & Bodeerat, C. (2022). A study of knowledge, attitude and behavior on solid waste management of people in Tha Yiem Sub-District, Saklek District, Phichit Province. Journal of Modern Learning Development, 7(5), 166-178. (in Thai)
Srisa-ard, B. (1992). Basic research. (1st ed.). Bangkok: Suweeriyasan. (in Thai)
Srisuk, P. (2021). The development model of municipal solid waste management with participation Lomsak District, Phetchabun Province. Journal of Disease Prevention and Control: DPC.2 Phitsanulok, 8(2), 18-33. (in Thai)
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Torrey, L., & Shavlik, J. (2010). Transfer learning. In E. S. Olivas, J. D. M. Guerrero, M. M. Sober, J. R. M. Benedito, A. J. S. Lopez. (Eds.), Handbook of research on machine learning applications and trends: Algorithms, methods, and techniques (pp. 242-264). Hershey: IGI Global printing.
Yimyu, S., & Nakju, S. (2024). Factors associated with household waste separation behavior at Ban Tonode Sub-District Municipality, Khirimat District, Sukhothai Province. Journal of Public Health and Health Sciences Research, 6(3), 34-47. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารวิจัยสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิจัยสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องบทความในวารสารวิชาการและวิจัยเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยนเรศวร และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ ความรับผิดชอบเกี่ยวกับบทความแต่ละเรื่องผู้เขียนจะรับผิดชอบของตนเองแต่ละท่าน
