การศึกษาปัจจัยกระตุ้นให้เกิดอาการของผู้ป่วยจิตเภทในจังหวัดกระบี่ ประเทศไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบปัจจัยที่เกี่ยวข้องของผู้ป่วยที่มีอาการชัดเจน/กำเริบก่อน 5 ปีที่แล้ว กับผู้ป่วยที่มีอาการชัดเจน/กำเริบครั้งสุดท้ายในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา เพื่อนำมาพัฒนาการดูแลผู้ป่วยจิตเภทในจังหวัดกระบี่ มีอาการสงบได้นานขึ้น
วิธีการศึกษา เก็บข้อมูลจากผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มารับการตรวจรักษาที่แผนกจิตเวชโรงพยาบาลกระบี่ และวิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนาแจกแจงเป็นร้อยละ สถิติเชิงอนุมานใช้สถิติ Chi-square และ Odds ratio (OR) การวิเคราะห์ตัวแปรเดียว ตัวแปรที่มีค่า p-value < 0.25 นํามาวิเคราะห์ Multiple logistic regression, Adjusted Odds ratio และ 95% Confidence Interval
ผลการศึกษา ผู้ป่วยที่ไม่เคยใช้แอมเฟตามีนมีโอกาสที่จะมีอาการครั้งสุดท้ายเกิน 5 ปีแล้ว มากกว่าผู้ที่ใช้และหยุดไปแล้ว 3.00 เท่า (adjusted OR = 3.004) ผู้ป่วยที่อยู่ปอเนาะหรือเรือนจำมีโอกาสมีอาการครั้งสุดท้ายเกิน 5 ปีน้อยที่สุด (มีอาการในช่วง 5 ปี) ผู้ที่มีโรคประจำตัวมีโอกาสที่จะมีอาการครั้งสุดท้ายเกิน 5 ปีมาแล้ว มากกว่าผู้ที่ไม่มี 2.49 เท่า (adjusted OR = 2.49) โดยสิ่งกระตุ้นที่อาการครั้งล่าสุดอันดับแรกคือสารเสพติด ในผู้ป่วยที่มีอาการ 2 ครั้งขึ้นไป ที่ครั้งล่าสุดถูกกระตุ้นจากสารเสพติด เมื่อเทียบกับครั้งก่อนหน้า มีทั้งใช้สารชนิดเดิม เพิ่มชนิดสาร ลดจำนวนลง เปลี่ยนสารไปเลย หรือบางรายที่ครั้งก่อนหน้าไม่ได้สัมพันธ์กับสารเสพติดเลย และยังพบว่าบางรายที่ครั้งก่อนหน้าเคยถูกกระตุ้นสารเสพติดแต่ครั้งนี้ก็ไม่ใช้สารเสพติดแล้ว ผู้ที่มีอาชีพรับจ้างมีโอกาสที่จะมีอาการสงบมากกว่าผู้ที่อยู่ในปอเนาะหรือเรือนจำ (adjusted OR = 13.41)
สรุป ปัจจัยที่ส่งผลต่อการมีอาการครั้งสุดท้ายเกิน 5 ปี ได้แก่ การไม่เคยใช้แอมเฟตามีน การมีโรคประจำตัว และการประกอบอาชีพรับจ้าง โดยผู้ที่มีโรคประจำตัวอาจให้ความสำคัญกับสุขภาพมากขึ้น ส่งผลให้มีการรักษาอย่างต่อเนื่องและช่วยให้อาการสงบ ส่วนผู้ที่ประกอบอาชีพรับจ้างมีแนวโน้มที่อาการจะสงบมากกว่ากลุ่มอื่น ดังนั้นการส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีงานทำอาจช่วยเสริมสร้างสุขภาพจิตที่ดีและส่งผลโรคสงบ ในทางกลับกันพบว่าผู้ที่อาศัยอยู่ในปอเนาะหรือเรือนจำมีแนวโน้มที่จะเกิดอาการในช่วง 5 ปีที่ผ่านมาสูงกว่ากลุ่มอื่น ซึ่งอาจเกิดจากการกำเริบแล้วก่อคดี หรือบางรายมีความเกี่ยวข้องกับการใช้สารเสพติด ทำให้ต้องเข้าสู่กระบวนการบำบัดหรือถูกควบคุมตัว อย่างไรก็ตาม ปอเนาะและเรือนจำก็เป็นช่องทางที่ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าสู่ระบบการรักษา หากมีการพัฒนาระบบการดูแลร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้ได้มากขึ้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ส่งมาเพื่อพิจารณา ต้องไม่เคยตีพิมพ์หรือได้รับการตอบรับให้ตีพิมพ์ในวารสารฉบับอื่น และต้องไม่อยู่ระหว่างการส่งไปพิจารณาในวารสารอื่น
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Integrating mental health into primary care: A global perspective. Geneva: World Health Organization; 2008.
Kazadi N, Moosa M, Jeenah F. Factors associated with relapse in schizophrenia. S Afr J Psychiatry 2008; 14(2):52–6.
Adebiyi MO, Mosaku SK, Irinoye OO, Oyelade OO. Socio-demographic and clinical factors associated with relapse in mental illness. Int J Africa Nurs Sci 2018; 8:149–53.
Almond S, Knapp M, Francois C, Toumi M, Brugha T. Relapse in schizophrenia: Costs, clinical outcomes and quality of life. Br J Psychiatry 2004; 184(4):346–51.
Chaurotia V, Verma K, Baniya B. A study of psychosocial factors related to relapse in schizophrenia. IOSR-JDMS 2016; 15(4):26–34.
Kane JM. Treatment strategies to prevent relapse and encourage remission. J Clin Psychiatry 2007; 68:27–30.
Capdevielle D, Boulenger J, Villebrun D, Ritchie K. Schizophrenic patients’ length of stay: Mental health care implications and medicoeconomic consequences. L'Encephale 2009; 35(4):394–9.
Papakostas S, Dar A, Ratna L. Sociodemographic factors and medication administration factors affecting re-hospitalization in patients with schizophrenia-spectrum disorders. Psychiatric Q 2020.
World Health Organization. Schizophrenia [Internet]. 2019 [cited 2024 January 19]. Available from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/schizophrenia.
Office of International Health Policy Development, Thailand Disability-Adjusted Life Years (DALYs) Development Program. Loss of health years: Disability-Adjusted Life Years (DALYs). Report on the burden of disease and injury among the Thai population, 2019. Nonthaburi: Office of International Health Policy Development, Thailand Disability-Adjusted Life Years (DALYs) Development Program; 2023.
Harrow M, Grossman LS, Jobe TH, Herbener ES. Do patients with schizophrenia ever show periods of recovery? A 15-year multi-follow-up study. Schizophr Bull 2005; 31(3):723-34.
Robinson D, et al. Predictors of relapse following response from a first episode of schizophrenia or schizoaffective disorder. Arch Gen Psychiatry 1999; 56:241–7.
Csernansky JG, Schuchart EK. Relapse and rehospitalisation rates in patients with schizophrenia. CNS Drugs 2002; 16(7):473–84.
Weret ZS, Mukherjee R. Prevalence of relapse and associated factors in patients with schizophrenia at Amanuel Mental Specialized Hospital, Addis Ababa, Ethiopia: Institution-based cross-sectional study. IJIMS 2014; 2(1):184–92.
Addington DE, Patten SB, McKenzie E, Addington J. Relationship between relapse and hospitalization in first-episode psychosis. Psychiatr Serv 2013; 64(8):796–9.
Moges S, Belete T, Mekonen T, Menberu M. Lifetime relapse and its associated factors among people with schizophrenia spectrum disorders who are on follow-up at comprehensive specialized hospitals in Amhara region, Ethiopia: A cross-sectional study. Int J Ment Health Syst 2021.
Wiersma D, Nienhuis FJ, Slooff CJ, Giel R. Natural course of schizophrenic disorders: A 15-year follow-up of a Dutch incidence cohort. Schizophr Bull 1998; 24(1):75–8.
Bergé D, Mané A, Salgado P, Cortizo R, Garnier C, Gomez L, et al. Predictors of relapse and functioning in first-episode psychosis: A two-year follow-up study. Psychiatr Serv 2016; 67(2):227–33.
Alvarez-Jimenez M, Priede A, Hetrick S, Bendall S, Killackey E, Parker A, et al. Risk factors for relapse following treatment for first-episode psychosis: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Schizophr Res 2012; 139(1–3):116–28.
Lin D, Joshi K, Keenan A, Shepherd J, Bailey H, Berry M, Wright J, MEAKIN S, Benson C, Kim E. Associations between relapses and psychosocial outcomes in patients with schizophrenia in real-world settings in the United States. Front Psychiatry 2021; 12:695672.
Porcelli S, Bianchini O, De Girolamo G, Aguglia E, Crea L, Serretti A. Clinical factors related to schizophrenia relapse. Int J Psychiatry Clin Pract 2016; 20(2):54–69.
Galletly C, Castle D, Dark F, Humberstone V, Jablensky A, Killackey E, et al. Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists clinical practice guidelines for the management of schizophrenia and related disorders. Aust N Z J Psychiatry 2016; 50(5):1–117.
Hong J, Windmeijer F, Novick D, Haro JM, Brown J. The cost of relapse in patients with schizophrenia in the European SOHO (Schizophrenia Outpatient Health Outcomes) study. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 2009; 33(5):835–41.
Pompili M, Amador XF, Girardi P, Harkavy-Friedman J, Harrow M, Kaplan K, et al. Suicide risk in schizophrenia: Learning from the past to change the future. Ann Gen Psychiatry 2007; 6(1):10.
Pigott TA, Carson WH, Saha AR, Torbeyns AR, Stock EG, Ingenito GG. Aripiprazole for the prevention of relapse in stabilized patients with chronic schizophrenia: A placebo-controlled 26-week study. J Clin Psychiatry 2003.
Alvarez-Jimenez M, Priede A, Hetrick SE, Bendall S, Killackey E, Parker AG, et al. Risk factors for relapse following treatment for first episode psychosis: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Schizophr Res 2012; 139:116–28.
Robinson D, Woerner MG, Alvir JM, Bilder R, Goldman R, Geisler S, et al. Predictors of relapse following response from a first episode of schizophrenia or schizoaffective disorder. Arch Gen Psychiatry 1999; 56:241–7.
Emsley R, Chiliza B, Asmal L, Harvey BH. The nature of relapse in schizophrenia. BMC Psychiatry 2013; 13:50. http://www.biomedcentral.com/1471-244X/13/50.
Yu H, Sun YJ, Qin MN, Ren JX, Yu K, Song J, Zhou YQ, Liu L. Perception of risk of relapse among patients with first episode and recurrent schizophrenia: A descriptive phenomenological study. BMC Psychiatry 2023; 23(1):582.
Sinngern S, Udomittipong D, Lopserkit P. Factors associated with recurrence in first-episode schizophrenic patients. J Psychiatr Assoc Thailand. 2016; 61(4):331-40.
Dyer T. Schizophrenia and substance abuse [Internet]. 2018 [cited 2024 Jan 19]. Available from: https://www.drugrehab.com/co-occurring-disorder/schizophrenia/
Kanokrat Chai-nu, Kittiya Thongsuk, Mingkwan Phuhongthong. Factors affecting recurrent symptoms in chronic schizophrenia patients in Ban Phai District, Khon Kaen Province. J Khon Kaen Prov Public Health Off 2019; 1(1):15-24.
Kanokwun Boonsaem. Factors associated with readmission of schizophrenia patients: Patients' perspectives. J Psychiatr Nurs Ment Health Songkhla Rajanagarindra Psychiatr Hosp 2016; 30(1):123-38.
Nattika Churat. The study of causes and ways to prevent a recurrence of schizophrenic patients in the community of Pi-leng District Health Care Promoting Hospitals which are experiencing unrest in the Southern provinces of Thailand. J Humit Soc Sci Narathiwat Univ 2016; 3(1):24-36.
Nissakorn Photimath, Pattharaporn Thungpankham, Chawapornphan Chanprasit, Waranuch Kittasamband. A cross-sectional study on factors predicting recurrence of psychiatric symptoms in schizophrenia patients. Pac Rim Int J Nurs Res 2020;24(4):448-59.
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorder. 5th ed. Arlington, VA: American Psychiatric Association; 2013. p. 155-88.
Boonjai Srisathitnarakun. Research methodology in nursing. 5th ed. Bangkok: Faculty of Nursing, Chulalongkorn University; 2010.
Krabi Provincial Statistical Office. Krabi province statistics report [Internet]. [cited 2024 Jan 19]. Available from: https://krabi.nso.go.th/images/3%201.pdf.
National Statistical Office, Ministry of Digital Economy and Society. Krabi province statistics report; 2023. p. 26.
National Statistical Office. Statistical table for the labor force survey project, 2nd quarter 2024 (provincial level). Bangkok: National Statistical Office, Ministry of Digital Economy and Society; 2024. p. 134. Available from: https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/survey_detail/2024/20240815083839_27229.pdf.
Rivelli A, Fitzpatrick V, Nelson M, et al. Real-world predictors of relapse in patients with schizophrenia and schizoaffective disorder in a large health system. Schizophr 10 2024;28.
Marwaha S, Johnson S. Schizophrenia and employment: a review. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2004; 39(5):337-49.
Tsang HW, Pearson V. Work-related social skills training for people with schizophrenia in Hong Kong. Schizophr Bull 2001; 27(1):139-48.
Koehler D, Lee M. Comorbidity of schizophrenia and cardiovascular diseases: A review. Int J Psychiatry Med 2015; 50(4):340-52.
Fenton WS, McGlashan TH. Medical comorbidity in schizophrenia. J Clin Psychiatry 1991; 52(11):453-59.
