ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดในโรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความชุกของภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมและปัจจัยที่มีผลต่อภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าว

วิธีการศึกษา การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่โรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า จำนวน 72 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วยแบบสอบถาม 2 ส่วน ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป และแบบประเมินภาวะซึมเศร้าด้วย 9 คำถาม (9Q) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน

ผลการศึกษา ผู้ป่วยจำนวนทั้งหมด 72 ราย ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 52.8) มีอายุเฉลี่ย 53.3 สถานภาพสมรสแบ่งเป็นโสด ร้อยละ 36.1 แต่งงาน ร้อยละ 38.9 หย่าร้าง ร้อยละ 15.3 และหม้าย ร้อยละ 9.7 ระดับการศึกษาสูงสุดของผู้ป่วยส่วนใหญ่คือชั้นประถมศึกษา (ร้อยละ 54.2) ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่ได้ประกอบอาชีพ (ร้อยละ 72.2) และเป็นสิทธิประกันสุขภาพถ้วนหน้า (ร้อยละ 62.5) มีการสนับสนุนทางการเงินร้อยละ 65.3 ค่ามัธยฐานรายได้ของผู้ป่วยอยู่ที่ 0 บาท ระยะเวลาการฟอกเลือดมีค่ามัธยฐานที่ 2 ปี โดยความถี่ในการฟอกเลือดมีค่ามัธยฐานที่ 2 ครั้งต่อสัปดาห์ และปริมาณยาที่ผู้ป่วยต้องรับประทานเฉลี่ยต่อวันคือ 14.3 เม็ด จากการศึกษานี้พบความชุกของภาวะซึมเศร้าในกลุ่มผู้ป่วยร้อยละ 15.3 โดยปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติคือการขาดการสนับสนุนทางการเงิน (odds ratio = 6.902, 95%CI = 1.635 - 29.135) ผลการศึกษานี้ไม่พบความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่าง เพศ อายุ สถานภาพสมรส ระดับการศึกษาสูงสุด อาชีพ สิทธิการรักษา ผู้ดูแล ความขัดแย้งในครอบครัว โรคประจำตัว รายได้ ระยะเวลาการฟอกเลือด ความถี่ในการฟอกเลือด และปริมาณยาที่รับประทานต่อวันกับภาวะซึมเศร้าในกลุ่มผู้ป่วยดังกล่าว

สรุป ผลการศึกษาพบความชุกของภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ร้อยละ 15.3 และการขาดการสนับสนุนทางการเงินเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญต่อภาวะซึมเศร้า