ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะอ้วนลงพุงในผู้ป่วยจิตเวช โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ เพื่อหาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะอ้วนลงพุงในผู้ป่วยจิตเวช

วิธีการศึกษา การศึกษาเชิงพรรณาภาคตัดขวาง ณ คลินิกสุขภาพจิต ระหว่างวันที่ 1 สิงหาคม 2565 ถึง 31 กรกฎาคม 2566 กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยนอกสาขาจิตเวช 299 คน ที่ได้รับการวินิจฉัยโรคหลัก ดังนี้ กลุ่มโรคจิตเภท อารมณ์สองขั้ว ซึมเศร้า และวิตกกังวล โดยใช้เกณฑ์ของสหพันธ์เบาหวานโลก (ปี ค.ศ. 2005) ในการวินิจฉัยภาวะอ้วนลงพุง วิเคราะห์ข้อมูลและทำการทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่าง ๆ โดยใช้การวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติกหลายตัวแปร

ผลการศึกษา ความชุกของภาวะอ้วนลงพุงเท่ากับร้อยละ 51.17 โดยปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะอ้วนลงพุง ได้แก่ อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ สถานะทางการเงิน การดื่มสุรา การกินยารักษาโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง ระยะเวลาที่ป่วยเป็นโรคทางจิตเวชและการกินยารักษาโรคจิต ซึ่งปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะอ้วนลงพุง ได้แก่ ระยะเวลาที่ป่วยเป็นโรคทางจิตเวช (adjusted odds ratio = 1.055, 95%CI = 1.006 - 1.106) ในขณะที่การได้รับยา agomelatine, bupropion, deanxit, tianeptine, trazodone และ vortioxetine เป็นปัจจัยป้องกันการเกิดภาวะอ้วนลงพุง (adjusted odds ratio = 0.405, 95%CI = 0.213 - 0.772)

สรุป พบความชุกของภาวะอ้วนลงพุงในผู้ป่วยจิตเวชกลุ่มที่ศึกษาค่อนข้างมาก จึงควรประเมินและติดตามภาวะอ้วนลงพุงในผู้ป่วยจิตเวชที่กินยารักษาโรคจิตต่อเนื่องทุกปี โดยวัดดัชนีมวลกาย ความดันโลหิต วัดเส้นรอบเอว ระดับน้ำตาลในเลือด ไขมันเอชดีแอล และไตรกลีเซอร์ไรด์