ภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระในผู้ดูแลผู้ป่วย จิตเภท โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ ศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระ ในผู้ดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภท

วิธีการศึกษา เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวางในผู้ดูแลหลักของผู้ป่วยโรคจิตเภท ซึ่งกำลังได้รับ การรักษาเป็นผู้ป่วยนอกที่คลินิกสุขภาพจิต โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ เก็บข้อมูล ในผู้ดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภทจำนวน 70 ราย โดยใช้เครื่องมือ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคลของ ผู้ดูแลและผู้ป่วยโรคจิตเภท แบบประเมิน Patient Health Questionnaire-9 ฉบับภาษาไทย และแบบวัดภาระในการดูแล Zarit Burden Interview ฉบับภาษาไทย

ผลการศึกษา ผู้ดูแล 70 รายส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 61.4) อายุเฉลี่ย 52.9 ปี และเป็น มารดาของผู้ป่วย (ร้อยละ 28.6) มีระยะเวลาในการดูแลผู้ป่วยเฉลี่ย 6.7 ปี ผู้ป่วยโรคจิตเภทมีอายุ เฉลี่ย 41.3 ปี ผู้ดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภทมีภาวะซึมเศร้า ร้อยละ 12.9 และมีความรู้สึกเป็นภาระ ร้อยละ 23.0 จากการวิเคราะห์ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความรู้สึกเป็นภาระด้วย logistic regression พบว่า การมีประสบการณ์ที่ไม่ดีเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วย เช่น เคยถูกผู้ป่วยพูดจาหยาบคายหรือ ทำร้ายร่างกาย (adjusted OR 4.8, p = 0.032) และการสูบบุหรี่เป็นประจำของผู้ป่วย (adjusted OR 5.0, p = 0.039) อย่างไรก็ตามไม่พบว่ามีปัจจัยใดสัมพันธ์กับการมีภาวะซึมเศร้าในผู้ดูแล อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

สรุป ภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระพบได้ค่อนข้างบ่อยในผู้ดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภท การประเมินภาวะเหล่านี้จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อแพทย์จะสามารถช่วยลดความรู้สึกเป็นภาระ หรือตรวจพบภาวะซึมเศร้าได้ตั้งแต่เริ่มมีอาการ