ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความบกพร่องของคุณภาพกระดูกในผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทนำ: มวลกระดูก (bone mineral density หรือ BMD) ต่ำพบได้บ่อยในผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดกระดูกหักและการเสียชีวิต อย่างไรก็ตามการตรวจมวลกระดูกไม่สามารถบอกคุณภาพของกระดูกได้ การตรวจดัชนีคุณภาพกระดูก (trabecular bone score หรือ TBS) ด้วยเครื่องตรวจวิเคราะห์ความหนาแน่นของกระดูก (dual-energy X-ray absorptiometry หรือ DXA) สามารถช่วยประเมินคุณภาพของกระดูกได้ งานวิจัยนี้ต้องการศึกษามวลกระดูกและดัชนีคุณภาพกระดูก รวมไปถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับดัชนีคุณภาพกระดูกในผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
วิธีการวิจัย: การศึกษานี้เป็นการศึกษาในสถาบันเดียว ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่งในผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมจำนวน 132 ราย โดยมีการตรวจวิเคราะห์ BMD และ TBS ของกระดูกสันหลังด้วยเครื่อง DXA นอกจากนี้ยังมีการประเมินปริมาณของแคลเซียมที่เกาะในหลอดเลือดแดงเอออร์ตา (abdominal aortic calcification หรือ AAC) จากภาพเอกซเรย์กระดูกสันหลังส่วนเอวโดยใช้คะแนน Kauppila
ผลการวิจัย: อายุของผู้เข้าร่วมวิจัยมีค่ามัธยฐานอยูที่ 67 ปี เป็นเพศหญิงร้อยละ 35.3 ระยะเวลาเฉลี่ยที่ได้รับการฟอกเลือดคือ 4.9+5.9 ปี พบว่ามีความชุกของภาวะกระดูกพรุนร้อยละ 39.2 โดยพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย (59.6% เทียบกับ 27.9%) ค่าเฉลี่ยของ TBS คือ 1.36+0.13 พบความชุกของภาวะ TBS ต่ำร้อยละ 33.8 โดยเพศหญิงมีค่า TBS ต่ำกว่าเพศชายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (1.29+0.12 เทียบกับ 1.4+0.12; P<0.001) กลุ่มผู้ป่วยที่มีค่า TBS ต่ำ (<1.3) พบว่าส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง มีระดับโคเลสเตอรอล อัลคาไลน์ ฟอสฟาเตส และโฮโมซิสเทอีนสูงกว่าผู้ป่วยที่มีค่า TBS ปกติ อย่างไรก็ตามไม่พบความแตกต่างของซีรั่มแคลเซียม ฟอสเฟต แมกนีเซียม พาราไทรอยด์ฮอร์โมน วิตามินดี และเบต้าทูไมโครโกลบูลิน ในทั้ง 2 กลุ่ม ร้อยละ 52.5 ของผู้ป่วยมีภาวะ AAC ที่รุนแรง (คะแนน Kauppilla >6) ในขณะที่ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่าง AAC กับ BMD หรือ TBS จากการวิเคราะห์แบบพหุตัวแปรพบว่าเพศหญิงเป็นปัจจัยเดียวที่มีความสัมพันธ์อย่างอิสระกับ TBS ต่ำ
สรุป: ประมาณ 1 ใน 3 ของผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมมีค่า TBS ต่ำ โดยเพศหญิงเป็นปัจจัยเดียวที่มีความสัมพันธ์อย่างเป็นอิสระกับ TBS ต่ำ นอกจากนี้ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างฮอร์โมนและเกลือแร่ที่เกี่ยวข้องกับกระดูกและ AAC กับ TBS ยังจำเป็นต้องทำการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อประเมินความสามารถของ TBS ในการพยากรณ์กระดูกหักในอนาคต
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ตีพิมพ์ภายไต้การอนุญาต CC BY-NC-ND 4.0 ซึ่งอนุญาตให้สามารถใช้บทความนี้พื่อวัตถุประสงค์ใดๆ ก็ตามที่ไม่ใช่เชิงพาณิชย์ โดยต้องมีการอ้างถึงที่มาของบทความอย่างครบถ้วน ใครก็ตามสามารถคัดลอกและแจกจ่ายทุกส่วนของบทความนี้โดยไม่ต้องขออนุญาตจากผู้ประพันธ์หรือสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย
References
Ketteler M, Block GA, Evenepoel P, Fukagawa M, Herzog CA, McCann L, et al. Executive Summary of the 2017 KDIGO Chronic Kidney Disease-Mineral and Bone Disorder (CKD-MBD) Guideline Update: What’s Changed and Why It Matters. Kidney Int. 2017;92(1):26-36.
Jamal SA, Hayden JA, Beyene J. Low Bone Mineral Density and Fractures in Long-Term Hemodialysis Patients: A Meta-Analysis. Am J Kidney Dis. 2007;49(5):674-81.
Ramalho J, Marques IDB, Hans D, Dempster D, Zhou H, Patel P, et al. The Trabecular Bone Score: Relationships with Trabecular and Cortical Microarchitecture Measured by Hr-Pqct and Histomorphometry in Patients with Chronic Kidney Disease. Bone. 2018;116:215-20.
Brunerova L, Ronova P, Veresova J, Beranova P, Potoekova J, Kasalicky P, et al. Osteoporosis and Impaired Trabecular Bone Score in Hemodialysis Patients. Kidney Blood Press Res. 2016;41(3):345-54.
Yavropoulou MP, Vaios V, Pikilidou M, Chryssogonidis I, Sachinidou M, Tournis S, et al. Bone Quality Assessment as Measured by Trabecular Bone Score in Patients with End-Stage Renal Disease on Dialysis. J Clin Densitom. 2017;20(4):490-7.
Aleksova J, Kurniawan S, Elder GJ. The Trabecular Bone Score Is Associated with Bone Mineral Density, Markers of Bone Turnover and Prevalent Fracture in Patients with End Stage Kidney Disease. Osteoporos Int. 2018;29(6):1447-55.
Yoon HE, Kim Y, Shin SJ, Hong YS, Kang KY. Factors Associated with Low Trabecular Bone Scores in Patients with End-Stage Kidney Disease. J Bone Miner Metab. 2019;37(3):475-83.
Naylor KL, Prior J, Garg AX, Berger C, Langsetmo L, Adachi JD, et al. Trabecular Bone Score and Incident Fragility Fracture Risk in Adults with Reduced Kidney Function. Clin J Am Soc Nephrol. 2016;11(11):2032-40.
Kauppila LI, Polak JF, Cupples LA, Hannan MT, Kiel DP, Wilson PW. New Indices to Classify Location, Severity and Progression of Calcific Lesions in the Abdominal Aorta: A 25-Year Follow-up Study. Atherosclerosis. 1997;132(2):245-50.
Kanis JA. Assessment of Fracture Risk and Its Application to Screening for Postmenopausal Osteoporosis: Synopsis of a WHO Report. WHO Study Group. Osteoporos Int. 1994;4(6):368-81.
McCloskey EV, Oden A, Harvey NC, Leslie WD, Hans D, Johansson H, et al. A Meta-Analysis of Trabecular Bone Score in Fracture Risk Prediction and Its Relationship to FRAX. J Bone Miner Res. 2016;31(5):940-8.
Abdalbary M, Sobh M, Elnagar S, Elhadedy MA, Elshabrawy N, Abdelsalam M, et al. Management of Osteoporosis in Patients with Chronic Kidney Disease. Osteoporos Int. 2022;33(11):2259-74.
Iseri K, Qureshi AR, Dai L, Ripsweden J, Heimburger O, Barany P, et al. Bone Mineral Density at Different Sites and 5 Years Mortality in End-Stage Renal Disease Patients: A Cohort Study. Bone. 2020;130:115075.
Lorentzon M, Cummings SR. Osteoporosis: The Evolution of a Diagnosis. J Intern Med. 2015;277(6):650-61.
Malluche HH, Porter DS, Pienkowski D. Evaluating Bone Quality in Patients with Chronic Kidney Disease. Nat Rev Nephrol. 2013;9(11):671-80.
Perez-Saez MJ, Herrera S, Prieto-Alhambra D, Vilaplana L, Nogues X, Vera M, et al. Bone Density, Microarchitecture, and Material Strength in Chronic Kidney Disease Patients at the Time of Kidney Transplantation. Osteoporos Int. 2017;28(9):2723-7.
Aleksova J, Ebeling PR, Milat F, Elder GJ. Dxa-Derived Advanced Hip Analysis and the Trabecular Bone Score in End-Stage Kidney Disease Secondary to Type 1 Diabetes. Eur J Endocrinol. 2022;187(6):883-92.
Yun HJ, Ryoo SR, Kim JE, Choi YJ, Park I, Shin GT, et al. Trabecular Bone Score May Indicate Chronic Kidney Disease-Mineral and Bone Disorder (Ckd-Mbd) Phenotypes in Hemodialysis Patients: A Prospective Observational Study. BMC Nephrol. 2020;21(1):299.
Behera J, Bala J, Nuru M, Tyagi SC, Tyagi N. Homocysteine as a Pathological Biomarker for Bone Disease. J Cell Physiol. 2017;232(10):2704-9.
Bai J, Zhang A, Zhang Y, Ren K, Ren Z, Zhao C, et al. Abdominal Aortic Calcification Score Can Predict All-Cause and Cardiovascular Mortality in Maintenance Hemodialysis Patients. Ren Fail. 2023;45(1):2158869.
Atta MG. A Molecular Target of Vascular Calcification in Chronic Kidney Disease. J Clin Invest. 2022;132(1):e156257.
Cannata-Andia JB, Roman-Garcia P, Hruska K. The Connections between Vascular Calcification and Bone Health. Nephrol Dial Transplant. 2011;26(11):3429-36.
Cejka D, Weber M, Diarra D, Reiter T, Kainberger F, Haas M. Inverse Association between Bone Microarchitecture Assessed by HR-pQCT and Coronary Artery Calcification in Patients with End-Stage Renal Disease. Bone. 2014;64:33-8.
Barreto DV, Barreto Fde C, Carvalho AB, Cuppari L, Draibe SA, Dalboni MA, et al. Association of Changes in Bone Remodeling and Coronary Calcification in Hemodialysis Patients: A Prospective Study. Am J Kidney Dis. 2008;52(6):1139-50.
Aleksova J, Kurniawan S, Vucak-Dzumhur M, Kerr P, Ebeling PR, Milat F, et al. Aortic Vascular Calcification Is Inversely Associated with the Trabecular Bone Score in Patients Receiving Dialysis. Bone. 2018;113:118-23.