ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับ ประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไป พื้นที่เสี่ยง ตำบลหนองปลาสะวาย อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองในการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับ และศึกษาผลการคัดกรองพยาธิใบไม้ตับด้วยวิธีโมดิฟายด์คาโต้ติกสเมียร์ เทียบกับการคัดกรองด้วยชุดตรวจพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว (กลุ่มตัวอย่างคือ ประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไปในพื้นที่เสี่ยง ตำบลหนองปลาสะวาย อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน จำนวน 392 คน เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสอบถาม ประกอบด้วยคำถาม 6 ส่วน ได้แก่  ข้อมูลทั่วไป ความรู้  ทัศนคติ สิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติและแรงสนับสนุนทางสังคม และพฤติกรรมการดูแลตนเองในการป้องกันควบคุมโรค ตรวจสอบความสอดคล้องของเนื้อหา มีค่าระหว่าง 0.80-1.00 และค่าความเชื่อมั่นแต่ละด้านเท่ากับ 0.85, 0.87,0.87 และ0.75 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปด้วยสถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองในการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับ โดยใช้สถิติ Binary Logistic Regression  และเปรียบเทียบผลการคัดกรองพยาธิใบไม้ตับ ทั้ง 2 วิธีโดยใช้สถิติ Paired Samples T-test ผลการศึกษา พบว่า สิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติและแรงสนับสนุนทางสังคม (OR= 38.35, 95%CI: 10.90-134.86, p-value<0.001) และทัศนคติ (OR= 4.19, 95%CI: 1.25-14.09, p-value=0.020) มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองในการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับ และผลการคัดกรองพยาธิใบไม้ตับด้วยวิธีโมดิฟายด์คาโต้ติกสเมียร์ กับการคัดกรองด้วยชุดตรวจพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ข้อเสนอแนะ ควรมีการส่งเสริมทัศนคติของประชาชนต่อการดูแลตนเอง และสิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติและแรงสนับสนุนทางสังคมในการป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับ และการใช้ชุดตรวจพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็วในการตรวจคัดกรองเบื้องต้นกรณีที่มีเวลาจำกัดและงบประมาณที่เพียงพอ และควรใช้การตรวจด้วยวิธีโมดิฟายด์คาโต้ติกสเมียร์ เพื่อเป็นการยืนยันการติดพยาธิที่ถูกต้อง