ความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องต่อพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ในผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรังในโรงพยาบาลหล่มสัก

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ในผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรัง โรงพยาบาลหล่มสัก รูปแบบงานวิจัยเป็นแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีที่ยังไม่ได้รับยาต้านไวรัส 442 คน คัดเลือกจากการสุ่มอย่างง่าย เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนกันยายน – ธันวาคม 2566 เนื้อหาในวิธีการดำเนินการวิจัยไม่มีการระบุวันที่ โดยใช้แบบสอบถามที่ประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป ความรู้เกี่ยวกับโรคไวรัสตับอักเสบซี ทัศนคติเกี่ยวกับพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ และแบบประเมินปัญหาการดื่มแอลกอฮอล์ (AUDIT) เพื่อหาจำนวนผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีที่ยังคงมีพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ ความถี่, ร้อยละ, ค่าเฉลี่ย (Mean) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.), Chi-square test และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆกับพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์ ด้วยสถิติ Odd ratio กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 ผลการวิจัย พบความชุกของผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีที่มีพฤติกรรมดื่มแอลกอฮอล์ ร้อยละ 12.2 (54 คน) โดยมีพฤติกรรมการดื่มอยู่ในระดับเสี่ยงสูง 74.1 % (40 คน) และระดับเสี่ยงต่ำ 25.9 %    (14 คน). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดื่มได้แก่ เพศชาย (p=0.021) วัยกลางคน อายุ 40 – 59 ปี (p<0.001) สถานภาพสมรส (p<0.001) เรียนจบชั้นประถมศึกษา (p<0.001) อาชีพเกษตรกร (p= 0.047) รายได้น้อยกว่า 5000 บาทต่อเดือน (p<0.001) และความรู้เกี่ยวกับไวรัสตับอักเสบซี (p <0.001) โดยพบว่า ผู้ป่วยที่มีความรู้ระดับสูงมีโอกาสจะมีพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์น้อยกว่าผู้ป่วยที่มีความรู้ระดับที่ต่ำกว่า 87.1 เท่า (OR = 0.129, 95% CI 0.048 – 0.353) (p<0.001) แต่ทัศนคติต่อการดื่มแอลกอฮอล์ต่อพฤติกรรมการดื่มไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (OR = 0.712, 95% CI 0.231 – 2.192) (p=0.289) ข้อเสนอแนะจากผลการวิจัย ทั้งภาคสังคมและสาธารณสุข ควรมีการปรับปรุงแนวทางการดูแลผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีที่มีพฤติกรรมดื่มแอลกอฮอล์ เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิต และลดภาวะแทรกซ้อนและอัตราการเสียชีวิต ซึ่งจะช่วยส่งเสริมการบรรลุเป้าหมายขององค์การอนามัยโลกให้ได้ภายในปีพุทธศักราช 2573