รูปแบบการสร้างเสริมพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ของเกษตรกรในพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง จังหวัดนครสวรรค์

บทคัดย่อ

การศึกษากึ่งทดลอง (quasi-experimental research) เพื่อศึกษารูปแบบการสร้างเสริมพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรในพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง และประสิทธิผลของรูปแบบการสร้างเสริมพฤติกรรมที่ปลอดภัย ดำเนินการในกลุ่มตัวอย่างที่เป็นเกษตรกรกลุ่มทดลอง 50 คน และกลุ่มควบคุม 50 คน รูปแบบการสร้างเสริมพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรในกลุ่มทดลองใช้กระบวนการ ADDIE (การวิเคราะห์-การออกแบบ-การพัฒนา-การดำเนินการ-การประเมินผล) ในการระดมความคิดร่วมกันวิเคราะห์พฤติกรรมและสถานการณ์การใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช กำหนดเป้าหมาย กลยุทธ์ สร้างสื่อการสอน การจัดทำเว็บไซต์/แอปพลิเคชั่น นครสวรรค์ปลอดพิษภัยห่างไกลมะเร็ง เป็นแหล่งข้อมูลการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการสร้างเสริมความรอบรู้และพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร การอบรม และประเมินประสิทธิผลของรูปแบบโดยเปรียบเทียบความรอบรู้และพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชระหว่างกลุ่มทดลองกับกลุ่มควบคุม ด้วยสถิติเชิงอนุมานวิเคราะห์ Independent t-test กรณีที่ไม่เป็นไปตามข้อตกลงเบื้องต้นจะใช้ Mann Whitey U test พบว่า ก่อนการทดลองความรอบรู้และพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรโดยรวมทุกด้านทั้งสองกลุ่มไม่แตกต่างกัน ภายหลังการเข้าร่วมการสร้างเสริมพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรในพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยความรอบรู้และพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรสูงกว่ากลุ่มควบคุมแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) ดังนั้น จึงควรนำรูปแบบการสร้างเสริมพฤติกรรมที่ปลอดภัยจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรในพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง ไปส่งเสริมให้แก่เกษตรกรกลุ่มอื่นเพื่อเพิ่มระดับความรอบรู้และพฤติกรรมที่ปลอดภัยในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร ก่อให้เกิดพฤติกรรมป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช และลดความเสี่ยงทางสุขภาพและการเกิดโรคมะเร็งอันอาจเนื่องมาจากการรับสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช