ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตของผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระหว่างระลอกสายพันธุ์เดลต้า และระลอกสายพันธุ์โอมิครอน ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 6

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional analytic study)   มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตของผู้ป่วยโรคโควิด-19 ระหว่างช่วงระลอกการระบาดสายพันธุ์เดลต้า และสายพันธุ์โอมิครอน ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 6 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาคือผู้ป่วยที่เสียชีวิตจากโควิด-19 โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง แบ่งเป็นช่วงระลอกการระบาดสายพันธุ์เดลต้า ระหว่างเดือนสิงหาคม- ธันวาคม 2564 จำนวน 1,428 คน และระลอกการระบาดสายพันธุ์  โอมิครอน ระหว่างเดือนมกราคม- พฤษภาคม 2565 จำนวน 586 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ข้อมูลสถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัย โดยใช้สถิติการถดถอยโลจิสติก (Multiple logistic regression) นำเสนอค่า Adjusted odd ratio และ 95% Confidence interval                ผลการศึกษาพบว่า ช่วงระลอกการระบาดสายพันธุ์เดลต้า และโอมิครอน ส่วนใหญ่พบการเสียชีวิตในเพศชาย ร้อยละ 50.4 และ 54.3 มีอายุมากกว่า 70 ปีขึ้นไป ร้อยละ 51.8  และ 68.4 ชนิดโรคที่พบสูง         3 ลำดับแรก คือ โรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 68.5 และ 61.4  โรคเบาหวาน ร้อยละ 45.3 และ 36.0  และโรคไขมันในเลือดสูง ร้อยละ 34.4 และ 28.7  ส่วนใหญ่มีประวัติสัมผัสผู้ป่วยยืนยัน ร้อยละ 87.0 และ 97.1 และไม่ได้รับวัคซีน ร้อยละ 78.4 และ 58.2 โดยปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงความรุนแรงในการระบาดจากสายพันธุ์เดลต้าในช่วงแรกจนทำให้เสียชีวิตมากกว่าการเสียชีวิตจากสายพันธุ์โอมิครอนในการระบาดช่วงหลังที่มีนัยสำคัญทางสถิติ (P-value < 0.05) พบในปัจจัยประวัติการได้รับวัคซีนโควิด-19 จำนวน 1 เข็ม (AOR=111.058) การไม่ได้รับวัคซีนโควิด-19 (AOR=43.591) ความเสี่ยงจากการอาศัยในพื้นที่เสี่ยง หรือเดินทางไปพื้นที่เสี่ยง หรือมาจากพื้นที่เสี่ยง (AOR=3.697) ดัชนีมวลกายอ้วนระดับ 2 (AOR =2.378)  อ้วนระดับ 1 (AOR =1.964) และโรคความดันโลหิตสูง (AOR=1.654)  ส่วนปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเสียชีวิตในช่วงการระบาดระลอกสายพันธุ์โอมิครอนมากกว่าสายพันธุ์เดลต้าที่มีนัยสำคัญทางสถิติ (P-value < 0.05) พบว่าการที่ผู้เสียชีวิตมีโรคประจำตัว เช่น       โรคหลอดเลือดสมอง (AOR =4.367) เป็นผู้ป่วยติดเตียง (AOR =3.802) โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง   (AOR =2.062) และโรคไตวายเรื้อรัง (AOR =1.634)  ข้อเสนอแนะ กลุ่มโรคหลอดเลือดสมอง     ผู้ป่วยติดเตียง โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง และโรคไตวายเรื้อรัง ควรมีกลไกเชิงรุกในการเฝ้าระวังและการจัดบริการให้ได้รับการวินิจฉัยและรับการดูแลอย่างรวดเร็ว รวมทั้งพิจารณาการฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นด้วยวัคซีนโควิด bivalent เพื่อลดความเสี่ยงจากการเสียชีวิตจากโควิด-19