ประสิทธิผลของคู่มือการจัดกลุ่มอาหารตามสัญญาณไฟจราจรต่อความรู้ พฤติกรรมการบริโภคอาหาร และระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์

ผู้แต่ง

  • จันทร์จิรา ไกรสังข์, คศ.บ. โรงพยาบาลหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์
  • ภารดี เต็มเจริญ คณะมนุษยนิเวศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
  • สำอาง สืบสมาน, วท.บ., M.CN., PhD. คณะมนุษยนิเวศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

คำสำคัญ:

คู่มืออาหารตามสัญญาณไฟจราจร , โรคเบาหวาน , โภชนบำบัดทางการแพทย์

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิผลของการใช้สื่อการจัดกลุ่มอาหารตามสัญญาณไฟจราจรในการให้โภชนบำบัดต่อความรู้ พฤติกรรมการบริโภคอาหาร และระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวาน กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มารับบริการจากคลินิกโรคเบาหวาน โรงพยาบาลหนองบัว อำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์ ได้จากการสุ่มตัวอย่างแบบมีระบบ แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 30 คน ระยะเวลาที่ศึกษาคือ กรกฎาคม–พฤศจิกายน พ.ศ.2562 โดยกลุ่มทดลองได้รับคำแนะนำความรู้เกี่ยวกับอาหารโรคเบาหวาน ร่วมกับคู่มือที่มีการจัดกลุ่มอาหารตามสัญญาณไฟจราจรในกระบวนการให้โภชนบำบัดทางการแพทย์โดยนักโภชนาการ จำนวน 1 ครั้ง ส่วนกลุ่มเปรียบเทียบได้รับโปรแกรมเช่นเดียวกันยกเว้นคู่มือที่ไม่มีการจัดกลุ่มอาหารตามสัญญาณไฟจราจร ติดตามผลประมาณ 1 เดือน การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณา การทดสอบไคสแควร์ และการทดสอบค่าที กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 ผลการศึกษา พบว่า หลังการทดลอง 1) ค่าเฉลี่ยของคะแนนความรู้เกี่ยวกับอาหารโรคเบาหวานในกลุ่มทดลองเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) 2) ค่าเฉลี่ยของคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารในกลุ่มทดลองเพิ่มขึ้นโดยมีผลต่างของคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารก่อนและหลังการทดลองมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ (p<0.01) และ 3) ค่าเฉลี่ยของระดับน้ำตาลในเลือดในกลุ่มทดลองลดลงโดยมีค่าผลต่างของระดับน้ำตาลในเลือดก่อนและหลังการทดลองลดลงมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ผลการวิจัยว่าชี้ว่า คู่มืออาหารโรคเบาหวานที่มีการจัดกลุ่มอาหารตามสัญญาณไฟจราจรมีประสิทธิผลดีกว่าในการให้โภชนบำบัด ควรได้รับการพัฒนาและนำไปใช้ต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Schlenker EL., Gilbert J. Willliams’ essentials of nutrition and diet therapy. St Louis, Missouri: Elsever; 2019.

สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, สมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย, กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข, สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2560. กรุงเทพ: ร่มเย็น มีเดีย; 2560.

กลุ่มพัฒนานโยบายสาธารณะและสื่อสารความเสี่ยง กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. ประเด็นรณรงค์วันเบาหวานโลก ปี 2562 [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 12 ก.ย. 2563] เข้าถึงได้จาก http://www.thaincd.com/2016/news/hot-news-detail.php?id=13674&gid=18

วิชัย เอกพลากร. บรรณาธิการ. รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2557. นนทบุรี: เดอะ กราฟิโก ซิสเต็ม; 2557.

สำนักส่งเสริมสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. สถานการณ์โรคไม่ติดต่อ [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 12 ก.ย. 2563] เข้าถึงได้จาก http://hp.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=3017

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. สถิติสาธารณสุข พ.ศ. 2561. นนทบุรี: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข; 2562.

คลังข้อมูลสุขภาพ Health Data Center (HDC) จังหวัดนครสวรรค์. กลุ่มรายงานมาตรฐานข้อมูลเพื่อตอบสนอง Service Plan โรคเบาหวาน. 2561 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 12 ก.ย. 2563] เข้าถึงได้จาก https://nsn.hdc.moph.go.th/hdc/reports/page.php?cat_id=b2b59e64c4e6c92d4b1ec16a599d882b

วารุณี ศรีตะวัน. ผลการให้ความรู้เรื่องการเลือกรับประทานอาหารโดยใช้หลักอาหารแลกเปลี่ยน สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2. [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2555.

ร่มเกล้า กิจเจริญไชย. ประสิทธิผลของโปรแกรมการจัดการตนเองเรื่องการบริโภคอาหารในผู้เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ค่าน้ำตาลสะสม และดัชนีมวลกาย. [วิทยานิพนธ์ปริญญา

สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา; 2556.

ปราณี อินทร์ศรี, ปิยะนุช จิตตนูนท์, ศิริวรรณ พิริยคุณธร. การพัฒนาคู่มือปฏิบัติการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเด็กวัยเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกิน. วารสารวิทยาลัยพยาบาลสงขลานครินทร์. 2558;35:177-190.

อรอนงค์ ชูแก้ว, ปิยะนุช จิตตานูนท์, อาภรณ์ทิพย์ บัวเพ็ชร์. ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองด้านโภชนาการต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารและน้ำหนักของเด็กวัยเรียนตอนปลายที่มีภาวะอ้วน. วารสารวิทยาลัยพยาบาลสงขลานครินทร์. 2559; 36:59-86.

Brown RD. The traffic light diet can lower risk for obesity and diabetes. NASN School Nurse [Internet]. 2011 [cited 2020 Sep 15] :152-154. Available from https://doi.org/10.1177/1942602x11403491.

Emrich TE, Qi Y, Y Lou W, L’Abbe MR. Traffic-light labels could reduce population intakes of calories, total fat, saturated fat, and sodium. PlOS ONE [Internet]. 2017 [cited 2020 Sep 15]; 12(2): e0171188. Available from https://doi.org/10.1371/journal.pone.0171188.

Rolfes SR, Pinna K, Whitney. Understanding normal & clinical nutrition. 11th ed. Boston, MA: Cengage Learning; 2018.

สุรีย์พันธุ์ วรพงศธร. การวิจัยทางสุขศึกษา.กรุงเทพมหานคร:โรงพิมพ์วิทูรย์การปก; 2557.

Bloom BS, Madaus GF, Hastings JT. Handbook on formative and summative evaluation of student learning. New York: McGraw-Hill; 1971.

Best JW. Research in education. 3rd ed. New Jersey: Prentice Hall; 1977.

ศูนย์เบาหวานศิริราช คณะแพทยศาสตร์ศิราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล. รายการอาหารแลกเปลี่ยน [อินเทอร์เน็ต]. 2558. [เข้าถึงเมื่อ 10 ต.ค. 2563] เข้าถึงได้จาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/division/diabetes/admin/knowledges_files/11_44_1.pdf

อารยา องค์เอี่ยม, พงศ์ธารา วิจิตรเวชไพศาล. การตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือวิจัย. วิสัญญีสาร. 2561;44(1):36-42.

สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. โภชนาการใกล้คุณ. กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหานผ่านศึก, 2557.

Munoz N., Bernstein M. Nutritional assessment: Clinical and research applications. Massachusetts: Jones & Barlet Learning, 2019.

วิชัย เทีนยถาวร. ระบบการเฝ้าระวัง ควบคุม ป้องกันโรคเบาหวาน ความดันโลหิต ในประเทศไทย: นโยบาย สู่การปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2556.

Johnston CA, Steele RG. Treatment of pediatric overweight: an examination of feasibility and effectiveness in an applied clinical setting. J Pediatr Phycho [Internet]. 2007 [cited 2020 Sep 15]; 32(1): 106–110. Available from https://doi.org/10.1093/jpepsy/jsl010.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

06-08-2021

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ไกรสังข์, คศ.บ. จ, เต็มเจริญ ภ, สืบสมาน, วท.บ., M.CN., PhD. ส. ประสิทธิผลของคู่มือการจัดกลุ่มอาหารตามสัญญาณไฟจราจรต่อความรู้ พฤติกรรมการบริโภคอาหาร และระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์. JDPC3 [อินเทอร์เน็ต]. 6 สิงหาคม 2021 [อ้างถึง 17 ธันวาคม 2025];15(2):5-20. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JDPC3/article/view/246027

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย