การพัฒนาการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์สถานะสุขภาพ  พัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุที่เป็นกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน  และประเมินผลรูปแบบการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ  การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงประยุกต์  (Applied  Research)  ประชากรกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้สูงอายุที่เป็นกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานในจังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นการคัดเลือกแบบเจาะจง (purposive sampling) โดยคัดเลือกพื้นที่ในการศึกษาเป็นพื้นที่ที่มีผู้สูงอายุมีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานมากที่สุด ได้แก่ ตำบลแสนตอ  อำเภอน้ำปาด  จังหวัดอุตรดิตถ์การคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการสุ่มอย่างมีระบบ(Systematic sampling)จำนวน 30 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถาม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่มร่วมกับการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วมการบันทึกภาคสนามรวมทั้งมีการตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า ( Triangulation  Methods ) ข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณนา  ข้อมูลเชิงคุณภาพวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

            ผลการศึกษา พบว่า ผู้สูงอายุที่เป็นกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานมีพฤติกรรมรูปแบบของการดูแลตนเองของผู้สูงอายุเป็นการผสมผสานกันระหว่างประสบการณ์ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม  หลักทฤษฏีและบริบทการดำเนินชีวิต โดยมุ่งเน้นที่การปลูกผักรับประทานเอง เน้นการรับประทานผัก  เนื้อปลา งดดื่มสุรา และงดสูบบุหรี่ การทำจิตใจให้สดชื่น ด้วยการทำกิจกรรมกลุ่มร่วมกัน ออกกำลังกายร่วมกันสัปดาห์ละ 3 วัน  ฟังเพลง ร้องเพลง ทำงานอดิเรก อันได้แก่ จักรสาน  และมีการออกกำลังกายที่อยู่ในชีวิตประจำวันอย่างสม่ำเสมอ อันได้แก่  การทำงานบ้าน การทำสวนครัว การปั่นจักรยาน การเดิน ดำเนินชีวิตตามวิถีชีวิตโบราณ ประกอบอาหารรับประทานเอง รับประทานอาหารพื้นบ้าน  สัญจรในหมู่บ้านใช้การเดิน และปั่นจักรยาน  การประเมินผลรูปแบบ พบว่า กิจกรรมในรูปบแบบที่มีผู้สูงอายุปฏิบัติได้ต่อเนื่องมากที่สุด คือ กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ รองมาคือ การรับประทานผักเป็นหลัก การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอในชีวิตประจำวัน การออกกำลังกายร่วมกัน  รูปแบบการดูแลตนเองของผู้สูงอายุสามารถส่งผลให้ผู้สูงอายุมี ระดับน้ำตาลในเลือดลดลงจากเดิมและอยู่ในเกณฑ์ปกติ จำนวน 26คน ผู้สูงอายุที่มีรอบเอวเกิดมีรอบเอวลดลงทุกคน  และมีค่าเฉลี่ยของคะแนนพฤติกรรมสุขภาพหลังปฏิบัติตามรูปแบบเพิ่มขึ้น