การสอบสวนการระบาดโรคติดเชื้อไวรัสซิกา ตำบลวังหลุม อำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร

บทคัดย่อ

เมื่อวันที่ 22 มิถุนายน 2561 สำนักงานสาธารณสุขอำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร ได้รับแจ้งข้อมูลจาก โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชตะพานหินว่าพบผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสซิกา ซึ่งอาศัยอยู่หมู่ที่ 7 ตำบลวังหลุม ทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว (SRRT) ร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขอำเภอตะพานหิน ดำเนินการสอบสวนและควบคุมโรคในพื้นที่ ในวันที่ 23 มิถุนายน – 1 สิงหาคม 2561 เพื่อยืนยันการวินิจฉัย ยืนยันการระบาด หาขอบเขตการระบาดและการกระจายของโรค และเพื่อควบคุมป้องกันการระบาดในพื้นที่

        เป็นการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยการสัมภาษณ์ผู้ป่วย ทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วย ค้นหาผู้ป่วยและหญิงตั้งครรภ์เพิ่มเติมโดยใช้นิยามของสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรคที่กำหนดขึ้น การศึกษาสภาพแวดล้อมในบ้านผู้ป่วยและรัศมี 100 เมตรโดยรอบ และสำรวจลูกน้ำยุงลาย เก็บตัวอย่างเลือด ปัสสาวะผู้สัมผัสในครอบครัวและในหญิงตั้งครรภ์ ส่งตรวจยืนยันทางห้องปฏิบัติการ

        จากการศึกษาพบผู้ป่วยตามนิยามรวม 38 ราย เป็นผู้ป่วยยืนยัน 10 ราย การค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมพบว่า ผู้ป่วยกลุ่มแรกเริ่มทยอยป่วยก่อนผู้ป่วยที่ถูกรายงานรายแรก จำนวน 2 ราย หลังจากนั้นพบผู้ป่วยอีกจำนวน 7 ราย โดยรายแรกเริ่มป่วยวันที่ 21มิถุนายน 2560 และรายสุดท้ายวันที่ 2 กรกฎาคม 2561 ผู้ป่วยส่วนใหญ่สัมผัสกันในครอบครัวและในสถานที่ทำงาน พบหญิงตั้งครรภ์ 18 ราย ไม่พบการติดเชื้อ อาการแสดงของผู้ป่วยพบมากที่สุด ได้แก่ ผื่นร้อยละ 100 รองลงมา คือไข้ร้อยละ 42.11 ตาแดงร้อยละ 36.84 ตามลำดับ พบเป็นชาย 4 ราย หญิง 6 ราย มีอายุระหว่าง 11–68 ปี ค่ามัธยฐานอายุเท่ากับ 29 ปี ซึ่งประกอบอาชีพ ได้แก่ รับจ้าง แม่บ้าน นักเรียนนักศึกษา สำรวจสิ่งแวดล้อมพบค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายสูง โดยเฉพาะร้อยละของบ้านที่สำรวจพบลูกน้ำยุงลาย (House Index: HI) เท่ากับร้อยละ 41.55 จึงมีการระดมเจ้าหน้าที่จากทุกภาคส่วน ดำเนินการควบคุมและป้องกันโรคอย่างรวดเร็วและติดตามผู้ติดเชื้อทุกราย โดยค้นหาผู้ติดเชื้อ กำจัดยุงลายและลูกน้ำยุงลาย ให้ครบทุกครัวเรือนในรัศมี 100 เมตรในเวลาสั้นที่สุดรวมถึงติดตามอย่างเคร่งครัดในทุกครัวเรือน

         การระบาดโรคติดเชื้อไวรัสซิกาในตำบลวังหลุม อำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร พบว่าเคยเกิดโรคและมีการระบาดของโรคนี้ในพื้นที่ใกล้เคียงมาก่อนแล้ว อาการของโรคคล้ายโรคติดเชื้อไวรัสไข้ออกผื่นทั่วไป เป็นโรคค่อนข้างใหม่สำหรับอำเภอตะพานหิน ทำให้ประชาชนและบุคลากรทางการแพทย์ไม่สามารถวินิจฉัยได้รวดเร็ว จึงทำให้เป็นการส่งเสริมการเกิดการระบาดในพื้นที่เป็นอย่างดี เจ้าหน้าที่สาธารณสุขได้ร่วมมือกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการควบคุมโรค ทำให้โรคสงบลงได้