การตรวจวิเคราะห์การปนปลอมยาแผนปัจจุบันในยาสมุนไพร และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารโดยใช้เทคนิคโครมาโทกราฟีของเหลวสมรรถนะสูงต่อคู่กับการวิเคราะห์ชนิดมวลโมเลกุลของสาร

Main Article Content

นิทรา เนื่องจำนงค์
นิภา สุวรรณกิจ
วธู พรหมพิทยารัตน์

บทคัดย่อ

การใช้ยาแผนปัจจุบันผสมในสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเพื่อหวังผลในการรักษา จะทำให้ผู้บริโภคได้รับอันตรายจากการใช้ผลิตภัณฑ์นั้นได้ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาวิธีตรวจวิเคราะห์ยาแผนปัจจุบันในกลุ่มต่างๆ โดยใช้เทคนิคโครมาโทกราฟีของเหลวสมรรถนะสูงต่อคู่กับการวิเคราะห์ชนิดมวลโมเลกุลของสาร (High performance liquid chromatography tandem mass spectrometry, LC-MS/MS) ในการตรวจหายาแผนปัจจุบัน จำนวน 33 ชนิดตัวยา ที่มักพบปนปลอมในสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ใช้สารละลาย 70% (v/v) เมทานอลในการสกัดตัวอย่าง การแยกตัวยาแต่ละชนิดใช้คอลัมน์ชนิด C18 ขนาด (150x4.6 mm i.d., 5μM) สารละลายเฟส เคลื่อนที่ประกอบด้วย 0.1% (v/v) กรดฟอร์มิก:เมทานอล แบบปรับสัดส่วนตามระยะเวลา มีอัตราการไหล 0.6 มิลลิลิตร/นาที การทำให้สารเกิดประจุในสภาวะเพิ่มโปรตอน (protonated) และ ลดโปรตอน (deprotonated) ขึ้นกับชนิดตัวยา การตรวจวัดใช้ มวลโมเลกุล และแบบการแตกตัวเป็นไอออนของโมเลกุล จำนวน 2 คู่ (Multiple Reaction Monitoring, MRM) วิธีนี้สามารถตรวจวัดตัวยาในระดับต่ำถึงพิโคกรัม สามารถตรวจวิเคราะห์ยาพร้อมกันอย่างน้อย 30 ชนิดในเวลา 30 นาที ได้นำวิธีที่พัฒนานี้ไปตรวจหาการปนปลอมตัวยาแผนปัจจุบันในตัวอย่างยาสมุนไพร ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร กาแฟสำหรับควบคุมน้ำหนัก และ เครื่องดื่มโคล่า (สี่คูณร้อย) จำนวนรวม 49 ตัวอย่าง ตรวจพบเดกซาเมทาโซน (dexamethasone) 1 ตัวอย่างในสมุนไพรแก้ปวดเมื่อย ไซบูทามีน (sibutramine) 2 ตัวอย่าง ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และคาเฟอีน (caffeine) 3 ตัวอย่างในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ไม่ระบุที่มาของสารคาเฟอีน วิธีนี้มีความเหมาะสมในการนำไปใช้ตรวจวิเคราะห์การปนปลอมของยาแผนปัจจุบันในสมุนไพร และผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร เพื่อประโยชน์ในการคุ้มครองผู้บริโภคให้มีความปลอดภัย

Article Details

ประเภทบทความ
เภสัชศาสตร์

เอกสารอ้างอิง

Bogusz MJ, Hassan H, Al-Enazi E, Ibrahim Z, Al-Tufail M. 2006. Application of LC-ESI-MS-MS for detection of synthetic adulterants in herbal remedies. J Pharm Biomed Anal 41: 554-564.

Lau A-J, Holmes MJ, Woo S-O, Koh H-L. 2003. Analysis of adulterants in a traditional herbal medicinal product using liquid chromatography-mass spectrometry-mass spectrometry. J pharm Biomed Anal 31: 401-406.

Liang Q, Qu J, Luo G, Wang Y. 2006. Rapid and reliable determination of illegal adulterant in herbal medicines and dietary supplement by LC/MS/MS. J Pharm Biomed Anal 40: 305-311.

Liu SY, Woo SO, Koh HL. 2001. HPLC and GC–MS screening of Chinese proprietary medicine for undeclared therapeutic substances. J Pharm Biomed Anal 24: 983-992.

Snyman T, Stewart MJ, Grove A, Steenkamp V. 2005.Adulteration of South African traditional herbal remedies. Ther Drug Monit 27: 86-89.

Zou P, Oh SS-Y, Hou P, Low M-Y, Koh H-L. 2006. Simultaneous determination of synthetic phosphodiesterase-5 inhibitors found in a dietary supplement and pre-mixed bulk powders for dietary supplements using high-performance liquid chromatography with diode array detection and liquidchromatography electrospray ionization tandem mass spectrometry. J Chromatogr A 1104: 113-122.