ตัวชี้วัดคุณภาพการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน และการนำไปใช้ในโรงพยาบาลชุมชน

Main Article Content

อุทุมพร ปริญญาสกุลวงศ์
ธนนรรจ์ รัตนโชติพานิช
อรอนงค์ วลีขจรเลิศ
จุฬาภรณ์ ลิมวัฒนานนท์
สุมนต์ สกลไชย
เด่นพงศ์ พัฒนเศรษฐานนท์

บทคัดย่อ

การศึกษานี้ประกอบด้วย 2 วัตถุประสงค์ วัตถุประสงค์แรกเป็นการทบทวนเอกสารอย่างเป็นระบบเพื่อค้นหา และสรุปตัวชี้วัดคุณภาพการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน โดยสืบค้นจากเอกสารที่ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่เป็นภาษาอังกฤษ หรือภาษาไทยระหว่างปี พ.ศ. 2533 และ พ.ศ. 2551 พบว่า จากเอกสารที่ได้รับการคัดเลือกทั้งหมด 11 แหล่ง สามารถสรุปตัวชี้วัดคุณภาพการดูแลผู้ป่วยเบาหวานทั้งหมด 38 ตัวชี้วัด และจัดกลุ่มตามการดูแลผู้ป่วยเบาหวานออกเป็น 8 กลุ่ม ได้แก่ การควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือด การคัดกรองภาวะแทรกซ้อนทางไต การตรวจวัดระดับไขมันในเลือด การตรวจตา การตรวจเท้า การควบคุมความดันโลหิต การใช้ยาต้านเกล็ดเลือดและตัวชี้วัดอื่น ๆ ส่วนวัตถุประสงค์ที่สอง เป็นการศึกษาคุณภาพการดูแลผู้ป่วยเบาหวานด้านกระบวนการและผลลัพธ์การรักษาในโรงพยาบาลชุมชน 2 แห่ง ในจังหวัดอำนาจเจริญ โดยใช้รูปแบบการศึกษาภาคตัดขวางในผู้ป่วยเบาหวานทุกรายที่มารับบริการแผนกผู้ป่วยนอก ระหว่าง พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2550 ที่มีผลการตรวจ fasting blood sugar (FBS) อย่างน้อย 3 ครั้งต่อปี วิเคราะห์ ข้อมูลจากฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ในโรงพยาบาลและเก็บข้อมูลจากสมุดระเบียนผู้ป่วยเบาหวาน พบว่า มีผู้ป่วยเบาหวาน ผ่านเกณฑ์การศึกษา 759  991  1,212  1,389 และ 1,481 รายในปี 2546-2550 ตามลำดับ อัตราการตรวจ ครีเอตินีนในซีรั่มและไขมันในเลือดมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป ในขณะที่อัตราการตรวจ HbA1c และ proteinuria ยังคงมีสัดส่วนที่น้อย เริ่มมีการตรวจเท้าการตรวจในปี พ.ศ. 2550 และเกือบร้อยละ 50 ของผู้ป่วยได้รับการตรวจ สัดส่วนของผู้ป่วยที่ได้รับการตรวจตาประจำปีมีความแปรผันในแต่ละปี (ตั้งแต่ร้อยละ 0 ถึง 57) สัดส่วนของผู้ป่วยที่ได้รับยา angiotensin-converting enzyme inhibitors เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 (ร้อยละ 17) จนถึงปี พ.ศ. 2550 (ร้อยละ 49) ในขณะที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่ยังคงไม่ได้รับยา aspirin และ statins สัดส่วนของผู้ป่วยที่มีผลการควบคุมระดับ FBS และความดันโลหิตได้ตามเป้าหมายของ The American Diabetes Association (ADA) 2004 ยังค่อนข้างน้อย สรุปว่าคุณภาพการดูแลผู้ป่วยเบาหวานด้านกระบวนการมีการพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่องตลอดช่วงระยะเวลา 5 ปี โดยสรุปคุณภาพการดูแลผู้ป่วยเบาหวานยังคงมีส่วนที่ต้องได้รับการปรับปรุงให้ดีขึ้น จึงควรนำรูปแบบการจัดการที่เหมาะสมไปใช้ในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานในโรงพยาบาลชุมชนอันจะนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพการดูแลผู้ป่วยโรค เบาหวานอย่างต่อเนื่อง

Article Details

ประเภทบทความ
เภสัชศาสตร์

เอกสารอ้างอิง

Aekplakorn W, Stolk R, Neal B, Suriyawongpaisal P, Chongsuvivatwong V, Cheepudomwit S, et al. The prevalence and management of diabetes in Thai adults: the international collaborative study of cardiovascular disease in Asia. Diabetes Care 2003; 26(10): 2758-63.

American Diabetes Association. Standards of medicalcare in diabetes fi 2004. Diabetes Care 2004;27 (suppl 1): s15-s35.

Chetthakul T, Pongchaiyakul C, Tandhanand S. Improvement of diabetic care at Maharat Nakhon Ratchasima Hospital (the study of Diabcare-Asia from 1997 to 2003). J Med Assoc Thai 2006; 89(1): 56-62.

Chin MH, Auerbach SB, Cook S, Harrison JF, KoppertJ, Jin L, et al. Quality of diabetes care in community health centers. Am J Public Health 2000; 90(3): 431-4.

Nicolucci A, Greenfield S, Mattke S. Selecting indicators for the quality of diabetes care at the health systems level in OECD countries. Int J Qual Health Care 2006; 18 (Suppl 1): 26-30.

Nitiyanant W, Chetthakul T, Sang AP, Therakiat-kumjorn C, Kunsuikmengrai K, Yeo JP. A survey study on diabetes management and complication status in primary care setting in Thailand. J Med Assoc Thai 2007; 90(1): p. 65-71.

Putzer GJ, Ramirez AM, Sneed K, Brownlee HJ, Roetzheim RG, Campbell RJ. Prevalence of patients with type 2 diabetes mellitus reaching the American Diabetes Association’ s target guidelines in a university primary care setting. South Med J 2004; 97(2): 145-8.

Rawdaree P, Chardpraorn N, Deerocha-nawong C, Suwanwalaikorn S, Chettha-kul T, Krittiyawong S, et al. Thailand Diabetes Registry (TDR)Project: Clinical status and long term vascular complications in diabetic patients. J Med Assoc Thai 2006; 89: 1-9.

Rujirawat P, Rattanachotphanit T, Limwattananon C, Chirakup S, Chaiyakunapruk N, Roze S, et al. Cost-effectiveness Analysis of type 2diabetes disease management in district hospital context: An analysis using CORE diabetes model. IJPS 2007; 3: 78-93.

Saaddine JB, Cadwell B, Gregg EW, Engelgau MM, Vinicor F, Imperatore G et al. Improvements in diabetes processes of care and intermediate outcomes: United States, 1988-2002. Ann Intern Med 2006; 144(7): 465-74.

Spann SJ, Nutting PA, Galliher JM, Peterson KA, Pavlik VN, Dickinson LM et al. Management of type 2 diabetes in the primary care setting: a practice-based research network study. Ann Fam Med 2006; 4(1): 23-31.

Taweepolcharoen N, Sumrithe S, Kunentrasai Nand Phraisuwanna S. Diabetes control in a university primary care setting in Thailand. Qual Prim Care 2006; 14(4): 219-24.