บทบาทเภสัชกรในการคัดกรองและให้คำแนะนำปรึกษาผู้ที่มีความเสี่ยงต่อภาวะ ซึมเศร้า ณ สถานปฏิบัติการเภสัชกรรมชุมชน

บทคัดย่อ

การวิจัยแบบกึ่งทดลองมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุก ปัจจัยเสี่ยงของภาวะซึมเศร้า และประเมินผลการให้คำแนะนำปรึกษาผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าโดยการคัดกรองผู้ที่มารับบริการที่ร้านยาคณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ด้วยแบบคัดกรองภาวะซึมเศร้าของกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข และมีคะแนนภาวะซึมเศร้ามากกว่าหรือเท่ากับ 6 ตามเกณฑ์ของกรมสุขภาพจิต แบ่งผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าเป็นกลุ่มทดลองให้คำแนะนำปรึกษาโดยนิสิตเภสัชศาสตร์ และ กลุ่มควบคุมได้รับบริการตามปกติ แล้วติดตามคะแนนภาวะซึมเศร้าก่อนและหลังให้คำแนะนำปรึกษาเป็นเวลา 6 สัปดาห์ ระหว่างเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ 2550 จากการคัดกรองผู้รับบริการ จำนวน 305 คน พบผู้ที่มีภาวะซึมเศร้า 61 คน (ร้อยละ 20.0) ปัจจัยเสี่ยงที่มีผลต่อภาวะซึมเศร้าคือเพศหญิง การมีปัญหาเรื่องการเรียน การมีปากเสียงกับ บุคคลในครอบครัว เพื่อนและคนรัก และรายได้ต่อเดือนของครอบครัวน้อยกว่า 9,000 บาท เมื่อวิเคราะห์ความแตกต่างของคะแนนคัดกรองภาวะซึมเศร้ารวมก่อนและหลังเข้าร่วมการศึกษาในกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม พบว่ามี คะแนนลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติทั้งสองกลุ่ม (p<0.001 และ p=0.001 ตามลำดับ) ค่าเฉลี่ยของคะแนน คัดกรองภาวะซึมเศร้าก่อนเข้าร่วมการศึกษาระหว่างกลุ่มทดลองกับกลุ่มควบคุมไม่มีความแตกต่างกัน (p>0.05) แต่ ค่าเฉลี่ยคะแนนคัดกรองภาวะซึมเศร้าหลังเข้าร่วมการศึกษาระหว่างกลุ่มทดลองลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อ เทียบกับกลุ่มควบคุม (3.0 ± 1.1, 6.4 ± 3.2; p<0.001) ผลการศึกษาบ่งชี้ว่าการให้คำแนะนำปรึกษาของนิสิต เภสัชศาสตร์มีผลลดอาการของภาวะซึมเศร้า