การพัฒนาและประเมินผลกระบวนการตรวจสอบความสอดคล้องของการสั่งใช้ยาในโรงพยาบาล: กรณีศึกษาผู้ป่วยเบาหวาน ณ หอผู้ป่วยใน โรงพยาบาลทั่วไปขนาดเล็กในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทคัดย่อ

ความคลาดเคลื่อนทางยา (Medication error, ME) เป็นปัญหาที่พบได้ในทุกรอยต่อของการให้บริการในโรงพยาบาล ซึ่งความคลาดเคลื่อนทางยาดังกล่าวมากกว่าครึ่งสามารถป้องกันได้ก่อนถึงตัวผู้ป่วยหากมีกระบวนการ Medication Reconciliation (MR) ที่มีประสิทธิภาพ ดังนั้นการวิจัยในครั้งนี้จึงต้องการวิเคราะห์สถานการณ์ และปัญหาในปัจจุบัน เพื่อพัฒนา และประเมินผลกระบวนการ MR ที่ได้พัฒนาขึ้น เพื่อป้องกันความคลาดเคลื่อนทางยาที่อาจเกิดขึ้นในช่วงรอยต่อของการบริการ วิธีดำเนินการวิจัย: วิเคราะห์สถานการณ์, ปัญหาโดยการวิเคราะห์เอกสารที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับกระบวนการ MR เพื่อนำมาพัฒนากระบวนการโดยการประชุมระดมสมองบุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้อง และเปรียบเทียบผลการดำเนินงานก่อน และหลังการพัฒนาในผู้ป่วยเบาหวานที่เข้ารับการรักษา ณ หอผู้ป่วยในขั้นตอนแรกรับ และจำหน่ายผู้ป่วยกลับบ้าน โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการวิจัย: พบว่าบุคลากรเข้าใจความหมายแต่ขาดความตระหนัก มองไม่เห็นประโยชน์ของกระบวนการ MR และมองว่าเป็นการเพิ่มภาระงาน อีกทั้งยังขาดการสื่อสารเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการรักษา ต้องการลดขั้นตอนโดยการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศช่วยในการทำงาน นอกจากนี้ยังพบว่าขาดการให้ความสำคัญกับผู้ป่วย หรือญาติในการให้ข้อมูลเกี่ยวกับยาที่ใช้ในปัจจุบัน  ซึ่งผลการดำเนินงานหลังการพัฒนาพบว่า ผู้ป่วยผ่านกระบวนการ MR เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 16.67 เป็นร้อยละ 74.4 และ 81.76 Unintentional discrepancy ในขั้นตอนแรกรับมีแนวโน้มลดลงจากร้อยละ 2.08 เป็นร้อยละ 0.17 และ 0.15 MR success index  เพิ่มขึ้นจาก ร้อยละ 0.5 เป็นร้อยละ 0.72 และ 0.66 ในระยะก่อน และหลังการพัฒนาทั้งสองช่วงตามลำดับ มูลค่ายาที่ประหยัดได้จากการทำกระบวนการ MR เพิ่มขึ้นจาก 2,844 บาท เป็น 10,376.62 บาท และ 11,883.33 บาท ตามลำดับช่วงการพัฒนาเช่นกัน  สรุปผลการวิจัย: การวิจัยในครั้งนี้ช่วยพัฒนากระบวนการ MR ที่เพิ่มความครอบคลุมผู้ป่วยกลุ่มเป้าหมายได้มากขึ้น, ช่วยลดความคลาดเคลื่อนทางยาที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ป่วย และยังช่วยประหยัดมูลค่ายาได้มากขึ้นอีกด้วย