ผลของการบริบาลทางเภสัชกรรมต่อการชะลอการเสื่อมของไต ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังร่วมกับโรคเบาหวานชนิดที่ 2

บทคัดย่อ

บทนำ:โรคเบาหวานเป็นสาเหตุหลักที่พบบ่อยของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้าย การบริบาลทางเภสัชกรรม ตั้งแต่ระยะแรกของโรคจะมีส่วนช่วยในการชะลอไตเสื่อมได้ การศึกษานี้มุ่งศึกษาผลของการบริบาลทางเภสัชกรรม ต่อการชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังร่วมกับโรคเบาหวานชนิดที่ 2 วิธีดำเนินการวิจัย: เป็นการศึกษาเชิงทดลองในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 1 - 4 ร่วมกับโรคเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 168 ราย เก็บข้อมูลตั้งแต่เดือน เม.ย.- ธ.ค. 2559 โรงพยาบาลแหลมฉบัง แบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรม (structured care; SC) จำนวน 83 ราย และกลุ่มที่ได้รับการดูแลแบบปกติ (usual care; UC) จำนวน 85 ราย ผู้ป่วยกลุ่ม SC จะได้รับการ บริบาลทางเภสัชกรรมทุกราย โดยเภสัชกรผู้วิจัยจะทำงานร่วมกับทีมสหสาขาวิชาชีพ ในการคัดกรองปัจจัยเสี่ยง การประเมินผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ รวมถึงประเมินการสั่งจ่ายและการปรับขนาดยา การค้นหาและแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการใช้ยา ตลอดจนให้ความรู้ในการชะลอไตเสื่อม สำหรับผู้ป่วยกลุ่ม UC จะไม่ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรม ผู้ป่วยทั้งสองกลุ่มจะมีการติดตามนัดของแพทย์เดือนที่ 0, 4 และ 8 ผลการวิจัย: เมื่อสิ้นสุดการศึกษา พบว่าระดับค่าเฉลี่ยอัตราการกรองของไต (estimated glomerular filtration rate; eGFR) ที่ลดลง เมื่อเปรียบเทียบกับค่าเริ่มต้น ของผู้ป่วยในกลุ่ม SC ไม่แตกต่างกับกลุ่ม UC (1.10 และ 2.38 mL/min/1.73² ตามสำดับ, P = 0.701) เมื่อพิจารณา แยกกลุ่มตามระยะของโรคไตเรื้อรัง พบว่าระดับค่าเฉลี่ย eGFR ของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 2 และ 3a ในกลุ่ม SC ลดลงน้อยกว่ากลุ่ม UC อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.012, P = 0.045 ตามลำดับ) สำหรับค่าเฉลี่ยอัตราส่วนของอัลบูมินต่อครีเอตินีนในปัสสาวะ (albumin to creatinine ratio; ACR) ของผู้ป่วยทั้งสองกลุ่ม พบว่าไม่มีความแตกต่างกัน (P = 0.215) ผลลัพธ์ด้านกระบวนการพบว่ากลุ่ม SC มีจำนวนปัญหาและการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการใช้ยามากกว่ากลุ่ม UC (ร้อยละ 63.81, 38.13 ตามลำดับ) และผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่1 - 4 ควบคุมปัจจัยเสี่ยงของโรคได้ สรุปผลการวิจัย: การบริบาลทางเภสัชกรรมร่วมกับทีมสหสาขาวิชาชีพมีแนวโน้มสามารถชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่มีโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ร่วมด้วยได้