สถานการณ์การดำเนินงานบริบาลเภสัชกรรมโรงพยาบาลชุมชนในจังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

บทนำ: งานบริบาลเภสัชกรรม (Pharmaceutical care) มีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่องเพื่อผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้ป่วย งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจการดำเนินงานบริบาลเภสัชกรรมในโรงพยาบาลชุมชนจังหวัดสุรินทร์ วิธีดำเนินงานวิจัย: พัฒนาแบบสอบถามจากข้อกำหนดของมาดรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพโดยสถาบันพัฒนา และรับรองคุณภาพโรงพยาบาล เกณฑ์ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เกณฑ์ของกระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง ทดสอบความเที่ยงตรงตามเนื้อหา และทดสอบการเก็บข้อมูลในโรงพยาบาล 10 แห่ง ที่ไม่ใช่โรงพยาบาลที่ทำการศึกษา แล้วทำการปรับแก้ไข จากนั้นส่งสอบถามหัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรมโรงพยาบาลชุมชน 16 แห่ง ในจังหวัดสุรินทร์ ช่วง ตุลาคม 2557 ถึง กันยายน 2558 วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา (Descriptive Analysis) ผลการวิจัย: ด้านปัจจัยนำเข้าพบว่าโรงพยาบาล 11 แห่ง (ร้อยละ 68.8) มีปัญหาด้านอัตรากำลังคน ทำให้สัดส่วนเวลาของเภสัชกรที่ใช้ในงานบริบาลเภสัชกรรม น้อยกว่าร้อยละ 20 ของ ชั่วโมงทำงานทั้งหมด ด้านกระบวนการ พบว่าการดำเนินการบริบาลเภสัชกรรมผู้ป่วยนอก มีการจัดตั้งคลินิกโรคเรื้อรังโดยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง มีในโรงพยาบาลทุกแห่ง โรคหอบหืด ปอดอุดกั้นเรื้อรัง วัณโรค เอชไอวี จิตเวชพบใน 12 แห่งการดูแลการใชยาวาร์ฟารินและโรคไตพบใน7-8 แห่ง ในต้านการบริบาลเภสัชกรรมผู้ป่วยใน พบว่ามีเพียง 9 แห่ง (ร้อยละ 56.3) ที่มีเภสัชกรให้บริบาลเภสัชกรรมทุกวัน อย่างไรก็ตามพบว่าส่วนใหญ่ดำเนินการเฉพาะที่หอผู้ป่วยอายุรกรรม โดยกิจกรรมหลักที่มีการดำเนินการคือ การติดตามความต่อเนื่องทางยา ในด้านผลการดำเนินการพบว่ามีโรงพยาบาลเพียงบางส่วนที่มีการเก็บข้อมูล และจากข้อมูลพบว่าการบริบาลเภสัชกรรมผู้ป่วยนอกรายใหม่โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง จิตเวช ทำได้น้อยที่สุด โดยดำเนินการได้เพียงร้อยละ 64-81 ของจำนวนผู้ป่วยรายใหม่ทั้งหมด ส่วนการบริบาลผู้ป่วยในก็พบปัญหาความไม่ครอบคลุมในการดำเนินการเช่นกัน โดยเฉพาะการติดตามความต่อเนื่องด้านยา และการให้คำแนะนำการใช้ยาแก่ผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลก่อนกลับบ้าน ซึ่งทำได้เพียงร้อยละ 49.8 และร้อยละ 8.5 ของผู้ป่วยทั้งหมดที่นอนรักษาตัวในโรงพยาบาล สรุปผลการวิจัย: การดำเนินงานบริบาลเภสัชกรรมต้องการการสนับสนุนเรื่องอัตรากำลัง ในปัจจุบันมีการดำเนินการ บริบาลเภสัชกรรมในโรงพยาบาลชุมชนมากขึ้น แต่ยังมีปัญหาความครอบคลุมในการดำเนินการ รวมถึงการจัดการข้อมูลยังไม่เป็นระบบ