การใช้กัญชาทางการแพทย์

บทคัดย่อ

บทนำ : “กัญชา” จัดเป็นพืชสมุนไพรที่มีประโยชน์ นำมาใช้ในทางการแพทย์มายาวนาน ขณะที่ประเทศไทยจัดกัญชาเป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 5 การศึกษานี้จะมุ่งเน้นไปที่การใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ (medical use) และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (Adverse Event) ของการใช้กัญชา วิธีดำเนินการวิจัย : ทบทวนตำราแพทย์แผนไทย 2 เล่ม คือตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์และ ตำราพระโอสถพระนารายณ์ในส่วนของตำราแพทย์แผนปัจจุบัน สืบค้นข้อมูลจากฐานข้อมูลทางการแพทย์ Pubmed และ Cochrane Library จากเดือนตุลาคม พ.ศ. 2535 จนถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2559 โดยจำกัดการศึกษาแบบ systematic reviews เท่านั้น ผลการวิจัย : ตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์มีตำรับยาไทย ที่เข้ากัญชา จำนวน 11 ตำรับ และในตำราพระโอสถพระนารายณ์ พบตำรับยาไทยที่เข้ากัญชา จำนวน 3 ตำรับ โดยมีข้อบ่งใช้หลักคือ แก้ปวด เจริญอาหาร ช่วยให้นอนหลับ เป็นต้น สำหรับข้อมูลจากฐานข้อมูลทางการแพทย์ พบการใช้กัญชาในการแพทย์แผนปัจจุบัน เมื่อพิจารณาจากงานวิจัยที่มีคุณภาพระดับน่าเชื่อถือได้ (Moderate quality Evidence) มีการใช้สำหรับอาการปวดเรื้อรัง โดยเฉพาะ neuroleptic pain หรือ cancer pain และภาวะ กล้ามเนี้อเกร็งเนี่องจากภาวะปลอกประสาทอักเสบ (spasticity due to multiple sclerosis) โดยใช้สาร cannabinoids ได้แก่ nabiximol, nabilone, tetrahydrocannabinol/ cannabidiol และ dronabinol สรุปผลการวิจัย: “กัญชา” เป็น พืชสมุนไพรที่มีประโยชน์ทางการแพทย์ ซึ่งมีหลักฐานทางวิชาการสนับสนุนทั้งแพทย์แผนไทยและแผนปัจจุบัน สรุปข้อบ่งใช้หลักคือ อาการปวดเรื้อรังและโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง ต้านผลข้างเคียงของกัญชาในระยะสั้น พบว่ามีผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรง ส่วนผลข้างเคียงในระยะยาว ยังไม่มีข้อมูลที่แน่ชัด