การจัดการและผลการรักษาผู้ป่วยวัณโรค ณ โรงพยาบาลบ้านกรวด

บทคัดย่อ

บทนำ: วัณโรคเป็นโรคติดเชื้อที่สําคัญเนื่องจากเป็นปัญหาทางสาธารณสุขและเป็นสาเหตุของการป่วยและการตายในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก การจัดการผู้ป่วยด้านการวินิจฉัย และการรักษาเป็นหลักการสําคัญในการแก้ไขและควบคุมปัญหานี้ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาการจัดการและผลการดําเนินงานรักษาผู้ป่วยวัณโรค ณ โรงพยาบาลบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงสังเกตแบบย้อนหลังในผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ที่ขึ้นทะเบียนเข้ารับบริการระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2549 ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2552 โดยระบบการจัดการผู้ป่วยวัณโรคประกอบด้วย การจัดให้มีคลินิกผู้ป่วยวัณโรค และให้บริการดูแลรักษาโดยทีมสหวิชาชีพ เก็บข้อมูลคุณลักษณะของผู้ป่วยการวินิจฉัย และการรักษาวัณโรคจากเวชระเบียนผู้ป่วยวิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้สถิติเชิงพรรณนาสถิติ ไค-สแควร์และการถดถอยโลจิสติกเชิงพหุ ผลการศึกษา: มีผู้ป่วยวัณโรคเข้าร่วมการศึกษารวมทั้งสิ้น 124 ราย เป็นเพศชาย 83 ราย (ร้อยละ 66.9) เพศหญิง 41 ราย (ร้อยละ 33.1) เป็นวัณโรคปอดวัณโรคนอกปอด และวัณโรคปอดร่วมกับวัณโรคนอกปอด จํานวน 103 ราย (ร้อยละ 83.1) 20 ราย (ร้อยละ 16.1) 1 ราย (ร้อยละ 0.8) ตามลําดับ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีผลการตรวจดังนี้ ผลตรวจเสมหะเป็นบวกเมื่อเริ่มรักษาจํานวน 71 ราย (ร้อยละ 57.3) ภาพถ่ายรังสีทรวงอกพบรอยโรคที่ปอด จํานวน 90 ราย (ร้อยละ 72.6) และผลการตรวจเอชไอวีเป็นลบจํานวน 107 ราย (ร้อยละ86.3) ผู้ป่วยส่วนใหญ่ จํานวน 108 ราย (ร้อยละ87.1) ได้รับสูตรยารักษาวัณโรค 2HRZE(S)/4HR ปัญหาเกี่ยวกับยาที่พบส่วนใหญ่คือ ขนาดการใช้ยาไม่เหมาะสมจํานวน 68 ราย (ร้อยละ54.8) รองลงมาคือการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยาจํานวน 19 ราย (ร้อยละ 15.3) ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีการใช้ยาต่อเนื่องจํานวน 114 ราย (ร้อยละ 91.9) และมีการรักษาสําเร็จจํานวน 112 ราย (ร้อยละ 90.3) ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าปัจจัยที่สัมพันธ์เชิงลบกับผลการรักษาอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (P<0.05) ได้แก่ ผลการตรวจเอชไอวีเป็นบวก ขนาดยา rifampicin ที่ตํ่ากว่าขนาดการรักษา และความไม่ต่อเนื่องในการรักษาของผู้ป่วย สรุปผล: การดําเนินการรักษาผู้ป่วยวัณโรค ณ โรงพยาบาลบ้านกรวดเป็นไปตามแนวทางการรักษาวัณโรคแห่งชาติ และมีความสําเร็จในการรักษาอยู่ในระดับสูง