ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราความสำเร็จในการรักษาวัณโรคปอด ในคลินิกวัณโรค โรงพยาบาลนพรัตนราชธานี 83

บทคัดย่อ

บทนำ: วัณโรคเป็นโรคติดต่อทางระบบทางเดินหายใจและเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศไทย  การดำเนินงานควบคุมวัณโรคของประเทศไทยที่ผ่านมายังไม่เพียงพอที่จะบรรลุเป้าหมายขององค์การอนามัยโลกและยังประสบผลสำเร็จต่ำกว่าหลายประเทศในภูมิภาคเดียวกัน มีหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการรักษาวัณโรควัตถุประสงค์:  เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่ออัตราความสำเร็จในการรักษาวัณโรคปอด วิธีการศึกษา: การศึกษาวิจัยเชิงพรรณนาไปข้างหน้า โดยเก็บข้อมูลผู้ป่วยวัณโรคปอดทุกรายที่มารับการรักษาในคลินิกวัณโรค โรงพยาบาลนพรัตนราชธานี ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2554 ถึง 30 กันยายน 2556 โดยเก็บรวบรวมข้อมูลในด้านปัจจัยต่าง ๆ ที่มีผลต่ออัตราความสำเร็จ รวมถึงผลการรักษา อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา และปัญหาด้านยา พร้อมทั้งเสนอแนะและหาแนวทางแก้ปัญหาแก่ผู้ป่วย ทุกครั้งที่ผู้ป่วยมาพบแพทย์ตั้งแต่เริ่มรักษาจนสิ้นสุดการรักษา ใช้สถิติ fisher’s exact test และ pearson correlation ในการหาความสัมพันธ์ ผลการศึกษา: ผู้ป่วยวัณโรคเข้าร่วมการศึกษาทั้งสิ้น 163 ราย อายุเฉลี่ย 33.95 ±15.16 ปี เป็นเพศชาย 107 ราย (ร้อยละ 65.60) ผู้ป่วยส่วนใหญ่จำนวน 158 ราย (ร้อยละ 97) ได้รับสูตรยารักษาวัณโรค 2HRZE/4HR พบผู้ป่วยที่มีอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาจำนวน 73 ราย (ร้อยละ 44.8) ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีความร่วมมือในการใช้ยาระดับปานกลางร้อยละ 65.6 พบผู้ป่วย 23 รายมีปัญหาจากการใช้ยา ปัญหาจำนวน 27 ปัญหา อัตราความสำเร็จในการรักษา (success rate) ร้อยละ 85 สำหรับปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการรักษาวัณโรคปอดจากการศึกษานี้ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยด้านเพศ เชื้อชาติ การสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยา ผู้ป่วยที่มีปัญหาด้านยา และความร่วมมือในการใช้ยาต่อความสำเร็จในการรักษาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สรุป: จากผลการศึกษาไม่พบปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับอัตราความสำเร็จในการรักษา แต่พบว่าผู้ป่วยอัตราการรักษาหายเพิ่มขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับรายงานผลการรักษาผู้ป่วยวัณโรคในผู้ป่วยโรงพยาบาลนพรัตนราชธานี ซึ่งรายงานไว้เมื่อปี 2551