ความเครียด ภาวะหมดไฟ และผลกระทบจากการเรียนออนไลน์ของนักศึกษาเภสัชศาสตร์ ในช่วงการระบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย

Main Article Content

ศุภชัย อินสุข
ฐาปกาญจน์ บัวนาค
ศิริลักษณ์ เจริญผล
ดารณี เชี่ยวชาญธนกิจ

บทคัดย่อ

ในช่วงการระบาดของโควิด-19 การเรียนออนไลน์ถูกนำมาใช้เป็นช่องทางหลักทางการศึกษา โดยยังไม่มีการประเมินผลกระทบที่อาจเกิดกับผู้เรียน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความเครียด ภาวะหมดไฟ และผลกระทบของการเรียนออนไลน์ที่เกิดขึ้นกับนักศึกษาเภสัชศาสตร์ ในประเทศไทย วิธีการวิจัย: งานวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวาง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามออนไลน์ google form ในนักศึกษาเภสัชศาสตร์ 19 สถาบัน แบบสอบถามประกอบด้วยแบบสอบถามความเครียด และภาวะหมดไฟ จากกรมสุขภาพจิต และแบบสอบถามปัญหา และผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการเรียนออนไลน์ที่พัฒนาขึ้นโดยผู้วิจัย กระจายแบบสอบถามผ่านเครือข่ายสหพันธ์นิสิตนักศึกษาเภสัชศาสตร์แห่งประเทศไทย (สนภท.) ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2565 และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการวิจัย: ผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด 779 คน จากคณะเภสัชศาสตร์ 19 สถาบัน ที่กำลังศึกษาอยู่ชั้นปีที่ 1-6 ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 79.1)  เคยเรียนออนไลน์มากกว่า 1 ปี (ร้อยละ 73.8) นักศึกษามีความเครียดระดับมากที่สุด ร้อยละ 46.3 และ ร้อยละ 59.2 มีความเสี่ยงต่อภาวะหมดไฟ ด้านปัญหา และผลกระทบที่มีผลต่อการเรียนออนไลน์ ส่วนใหญ่เห็นด้วยว่าการเรียนออนไลน์ทำให้ความสนใจต่อการเรียนลดลง (ร้อยละ 44.6) การเรียนออนไลน์ทำให้รู้สึกกังวลใจ (ร้อยละ 35.5) สัญญาณอินเทอร์เน็ตไม่เสถียรระหว่างเรียน (ร้อยละ 42.5) นักศึกษาเห็นด้วยอย่างยิ่งว่าการเรียนออนไลน์ไม่สามารถเพิ่มทักษะในวิชาที่ต้องฝึกปฏิบัติ (ร้อยละ 65.7) การถูกรบกวนจากบุคคลรอบข้างทำให้การเรียนมีประสิทธิภาพลดลง (ร้อยละ 45.6) และ การเรียนออนไลน์ทำให้ปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนลดลง (ร้อยละ 49.7) นอกจากนี้ นักศึกษาปี 6 เห็นด้วยอย่างยิ่งว่าการฝึกงานวิชาชีพเภสัชกรรมในรูปแบบออนไลน์ไม่สามารถทดแทนการฝึกงานที่แหล่งฝึก คิดเป็นร้อยละ 57.3  และเห็นด้วยว่าการฝึกงานออนไลน์ทำให้มีปฏิสัมพันธ์ต่อผู้ป่วยลดลง คิดเป็นร้อยละ 60.4 สรุปผล: ในระหว่างการเรียนออนไลน์พบว่านักศึกษาเภสัชศาสตร์มีความเครียดระดับมากที่สุด มีความเสี่ยงต่อภาวะหมดไฟ พบปัญหา และผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการเรียนออนไลน์ในหลายด้าน ดังนั้นผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเรียนการสอนควรนำข้อมูลไปใช้ในการวางแผนเฝ้าระวังภาวะเครียด และภาวะหมดไฟในนักศึกษา รวมถึงหาแนวทางป้องกันปัญหาที่ส่งผลต่อการเรียนรู้

Article Details

ประเภทบทความ
เภสัชกรรมปฏิบัติ (Pharmaceutical Practice)

เอกสารอ้างอิง

Baczek M, Zaganczyk-Baczek M, Szpringer M, et al. Students’ Perception of Online Learning during the COVID-19 Pandemic: A Survey Study of Polish Medical Students. MEDICINE. 2021;100(7).

Bolatov AK, Seisembekov TZ, Askarova AZ, et al. Online-Learning due to COVID-19 Improved Mental Health among Medical Students. Med Sci Educ. 2020:1-10.

Department of mental health, Ministry of Public Health. Combat 4th Wave of COVID-19: C4.1st ed. Nonthaburi: Department of mental health, Ministry of Public Health; 2020. 23-26

Dost S, Hossain A, Shehab M, et al. Perceptions of Medical Students towards Online Teaching during the COVID-19 Pandemic: A National Cross-sectional Survey of 2721 UK Medical Students. Br. Med. J. 2020;10(11):e042378.

Ebohon O, Obienu AC, Irabor F, et al. Evaluating the impact of COVID-19 pandemic lockdown on education in Nigeria: Insights from teachers and students on virtual/online learning. Bulletin of the National Research Centre. 2021;45(1):76.

Fawaz M, Samaha A. E‐learning: Depression, Anxiety, and Stress Symptomatology among Lebanese University Students during COVID‐19 Quarantine. Nurs. Forum. 2020;56.

Gaeta ML, Gaeta L, Rodriguez MDS. The Impact of COVID-19 Home Confinement on Mexican University Students: Emotions, Coping Strategies, and Self-Regulated Learning. Frontiers in psychology. 2021;12:642823.

Graves BS, Hall ME, Dias-Karch C, et al. (2021) Gender differences in perceived stress and coping among college students. PLOS ONE. 2021;16(8): e0255634. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0255634)

Haider AS, Al-Salman S. Dataset of Jordanian university students’ psychological health impacted by using e-learning tools during COVID-19. Data in Brief. 2020;32:106104.

Hill B. Coronavirus: Origins, Signs, Prevention and Management of Patients. Br J Nurs. 2020;29(7):399-402.

Jojoa M, Lazaro E, Garcia-Zapirain B, Gonzalez MJ, Urizar E. The Impact of COVID 19 on University Staff and Students from Iberoamerica: Online Learning and Teaching Experience. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(11).

Khalil R, Mansour AE, Fadda WA, Almisnid K, Aldamegh M, Al-Nafeesah A, et al. The sudden transition to synchronized online learning during the COVID-19 pandemic in Saudi Arabia: a qualitative study exploring medical students’ perspectives. BMC Medical Education. 2020;20(1):285.

Kumpikaitė-Valiūnienė V, Aslan I, Duobienė J, Glińska E, Anandkumar V. Influence of Digital Competence on Perceived Stress, Burnout and Well-Being Among Students Studying Online During the COVID-19

Ministry of Higher Education, Science, Research and Innovation. Announcement of the Ministry of Higher Education, Science, Research and Innovation. Measurement for Prevention and Control Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) (No 11) [cited 2021 May 2]. Available from: https://www.mhesi.go.th/index.php/component/tags/tag/2021-02-17-02-14-49.html

Nteveros A, Kyprianou M, Artemiadis A, et al. Burnout among medical students in Cyprus: A cross-sectional study. PloS one 2020; 15(11): e0241335. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0241335

Pattanawittayakul P, Tangsilatavorn T, Pichayavanich P, et al. Stress among Khon Kaen University medical students during online learning in the era of the COVID-19 pandemic. J Ment Health Thai 2021;29(4):273-85.

Pothimas N, Meepring S, Youjaiyen M. The Relationship among Stress related to Online Learning, Resilience, and Coping of Nursing Students during COVID-19 Pandemic. Res Nurs Health. 2021:144-152

Qanash S, Al-Husayni F, Alemam S, et al. Psychological Effects on Health Science Students After Implementation of COVID-19 Quarantine and Distance Learning in Saudi Arabia. Cureus. 2020;12(11):e11767.

Rohmani N, Andriani R. Correlation between academic self-efficacy and burnout originating from distance learning among nursing students in Indonesia during the coronavirus disease 2019 pandemic. Journal of educational evaluation for health professions. 2021;18:9.

Sindiani AM, Obeidat N, Alshdaifat E, Elsalem L, Alwani MM, Rawashdeh H, et al. Distance education during the COVID-19 outbreak: A cross-sectional study among medical students in North of Jordan. Annals of medicine and surgery (2012). 2020;59:186-94.

Wang J, Liu W, Zhang Y, Xie S, Yang B. Perceived Stress among Chinese Medical Students Engaging in Online Learning in Light of COVID-19. Psychol. Res. Behav. Manag. 2021;14:549-62.

World Health Organization (WHO). Coronavirus 2021 [cited 2021 Apr 8]. Available from: https://www.who.int/health -topics/coronavirus#tab=tab_1.

Zis P, Artemiadis A, Bargiotas P, et al. Medical Studies during the COVID-19 Pandemic: The Impact of Digital Learning on Medical Students' Burnout and Mental Health. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2021;18(1):349.