การพัฒนาแบบวัดความรู้โรคเบาหวาน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การประเมินความรู้ของผู้ป่วยโรคเบาหวาน จำเป็นต้องมีแบบวัดความรู้ที่ดี แต่แบบวัดความรู้โรคเบาหวานในอดีตมีข้อจำกัดในเรื่องการมีจำนวนข้อคำถามน้อยที่เกี่ยวกับวิธีการใช้ยาลดน้ำตาลในเลือดชนิดรับประทาน การจัดการเบื้องต้นเมื่อมีภาวะแทรกซ้อน การมีตัวเลือกคำตอบจำนวนน้อย รวมทั้งแบบวัดที่มีการทดสอบความตรงและความเที่ยง โดยเฉพาะแบบวัดภาษาไทย วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาแบบวัดความรู้โรคเบาหวาน (Diabetes Knowledge Scale; DIAKS) ที่มีความตรงและความเที่ยง วิธีดำเนินการวิจัย: การพัฒนาคำถามของแบบวัด DIAKS เกิดจากการทบทวนวรรณกรรมเป็นหลัก แบบวัดผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหา (content validity) จากผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน จากนั้นนำแบบวัดมาทดสอบขั้นต้นในผู้ป่วยโรคเบาหวานจำนวน 30 คน และทดสอบแบบวัดในผู้ป่วยจำนวน 120 คน ทำการวิเคราะห์ความเที่ยงโดยใช้ค่า Kuder-Richardson (KR-20) ประเมินความตรงเชิงสภาพ (concurrent validity) และความตรงเชิงโครงสร้าง (construct validity) ผลการวิจัย: แบบวัด DIAKS มีทั้งหมด 21 ข้อ ค่าความเที่ยง KR-20 จากการทดสอบในผู้ป่วยจำนวน 120 คน เท่ากับ 0.721 ในการวิเคราะห์ความตรงเชิงสภาพ จากการวิเคราะห์สหสัมพันธ์พบว่า คะแนนความรู้โรคเบาหวานจากแบบวัดมีความสัมพันธ์เชิงลบกับค่า FPG (fasting plasma glucose) และ HbA1c (glycated hemoglobin) ที่วัดครั้งล่าสุดอย่างมีนัยสำคัญ (r = -0.31, P < 0.001 และ r = -0.30, P = 0.001 ตามลำดับ) และจากการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณพบว่า คะแนนความรู้โรคเบาหวานจากแบบวัดมีความสัมพันธ์เชิงลบกับค่าระดับน้ำตาลในเลือด FPG และ HbA1c ที่วัดครั้งล่าสุดอย่างมีนัยสำคัญ (B = -4.08, P = 0.011 และ B = -0.16, P = 0.016 ตามลำดับ) เช่นกัน เมื่อมีการควบคุมตัวแปรเพศ ระดับการศึกษา และระยะเวลาเป็นโรคเบาหวาน นอกจากนี้ในการวิเคราะห์ความตรงเชิงโครงสร้างพบว่า กลุ่มที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดี (FPG < 130 mg/dl หรือ HbA1C < 7%) มีคะแนนความรู้โรคเบาหวานมากกว่ากลุ่มที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ดี (FPG > 130 mg/dl หรือ HbA1C > 7%) อย่างมีนัยสำคัญ (P < 0.001) สรุป: แบบวัด DIAKS มีความเที่ยงอยู่ในระดับที่ยอมรับได้และความตรงอยู่ในระดับที่ดี ดังนั้นแบบวัดนี้จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการใช้ประเมินความรู้เรื่องโรคเบาหวานของผู้ป่วย
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
กรณีที่ใช้บางส่วนจากผลงานของผู้อื่น ผู้นิพนธ์ต้อง ยืนยันว่าได้รับการอนุญาต (permission) ให้ใช้ผลงานบางส่วนจากผู้นิพนธ์ต้นฉบับ (Original author) เรียบร้อยแล้ว และต้องแนบเอกสารหลักฐาน ว่าได้รับการอนุญาต (permission) ประกอบมาด้วย
References
Ahn J, Yang Y. Factors associated with poor glycemic control amongst rural residents with diabetes in Korea. Healthcare 2021; 9(4): 391.
American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes-2021. Diabetes Care 2021; 44(suppl 1): S1-179.
Association of Diabetes Care and Education Specialists, Kolb L. An effective model of diabetes care and education: The ADCES7 Self-Care Behaviors™. Sci Diabetes Self Manag Care 2021; 47(1): 30-53.
Bukhsh A, Khan TM, Sarfraz Nawaz M, et al. Association of diabetes knowledge with glycemic control and self-care practices among Pakistani people with type 2 diabetes mellitus. Diabetes Metab Syndr Obes 2019; 12: 1409-1417.
Chanarat P. Outcome comparison after group counseling in diabetic patients with early stage chronic kidney disease, Powaai Primary Care Cluster (PCC), Suratthani Hospital. Reg11med 2019; 33(1): 217-230.
Collins GS, Mughal S, Barnett AH, et al. Modification and validation of the Revised Diabetes Knowledge Scale. Diabet Med 2011; 28(3): 306–310.
Dedefo MG, Abate SK, Ejeta BM, et al. Predictors of poor glycemic control and level of glycemic control among diabetic patients in west Ethiopia. Ann Med Surg 2020; 55: 238-243.
Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Campaign for World Diabetes Day 2021, awareness of diabetes care to be treated thoroughly [Online]. 2021 [cited 2022 Mar 26]. Available from: https://ddc.moph.go.th/brc.
Diabetes Association of Thailand. Clinical practice guideline for diabetes [Online]. 2017 [cited 2022 Mar 25]. Available from: https://www.diabassocthai.org.
Diabetes Association of Thailand. Diabetes situation [Online]. 2021 [cited 2022 Mar 26]. Available from: https://www.dmthai.org.
Espinosa MM, Almeida V, Nascimento VFD. Poor glycemic control and associated factors in diabetic people attending a reference outpatient clinic in Mato Grosso, Brazil. Invest Educ Enferm 2021; 39(3): e10.
Everitt BS. Multivariate analysis: the need for data, and other problems. Br J Psychiatry 1975; 126: 237-240.
Fekadu G, Bula K, Bayisa G, et al. Challenges and factors associated with poor glycemic control among type 2 diabetes mellitus patients at Nekemte Referral Hospital, Western Ethiopia. J Multidiscip Healthc 2019; 12: 963-974.
Fitzgerald JT, Funnell MM, Anderson RM, et al. Validation of the Revised Brief Diabetes Knowledge Test (DKT2). Diabetes Educ 2016; 42(2): 178-187.
Fitzgerald JT, Funnell MM, Hess GE, et al. The reliability and validity of a brief diabetes knowledge test. Diabetes Care 1998; 21(5): 706-710.
Garcia AA, Villagomez ET, Brown SA, et al. The Starr County Diabetes Education Study: development of the Spanish-language diabetes knowledge questionnaire. Diabetes Care 2001; 24(1): 16-21.
Ghisi GLM, Aultman C, Konidis R, et al. Development and validation of the DiAbeTes Education Questionnaire (DATE-Q) to measure knowledge among diabetes and prediabetes patients attending cardiac rehabilitation programs. J Cardiopulm Rehabil Prev 2021; 41(4): 224-229.
Hair JE, Anderson RE, Tatham RL, et al. Multivariate data analysis: with readings. Englewood Cliffs (NJ): Prentice-Hall; 1995.
Han CY, Zheng X, Lee LF, et al. Development of a diabetes-related nutrition knowledge questionnaire for individuals with type 2 diabetes mellitus in Singapore. Nutr Diet 2019; 76(5): 567-573.
Kangrang M, Nelson N, Karasa S, et al. Knowledge, attitude and behaviors in diabetics patients at the community hospital in Ubon Ratchathani Province. Proceedings of the 2nd National Conference of Research 4.0 for Developing the Country towards Security, Prosperity and Sustainability, 2017 Jul 26-27; Ratchathani University, Ubonratchathani, Thailand.
Khunkaew S, Fernandez R, Sim J. Linguistic and psychometric validation of the Thai Version of Simplified Diabetes Knowledge Scale: a measure of knowledge of diabetes in a Thai population. SAGE Open Nurs 2018; 4 :1-8
Kline P. Psychometrics and psychology. London: Academic Press; 1979.
Minami T, Shirakawa J, Hiiragi H, et al. Validity and reliability of the Japanese version of the diabetes knowledge test among in-patients with type 2 diabetes. J Diabetes Investig 2022; 13(3): 580-587.
Nazir SUR, Hassali MA, Saleem F, et al. Medication management program: adherence, disease-related knowledge, health-related quality of life, and glycemic control for type 2 diabetes mellitus. Altern Ther Health Med 2020; 26(S2): 4-10.
Plienwong L. Perceived health and behavioral health of patients with diabetes mellitus in the internal medicine ward at Chumphon Khet Udomsak Hospital, Thailand. TJPHS 2022; 5(1): 17-32.
Polit DF, Beck CT. The content validity index: are you sure you know what's being reported? Critique and recommendations. Res Nurs Health 2006; 29(5): 489-497.
Powers MA, Bardsley JK, Cypress M, et al. Diabetes self-management education and support in adults with type 2 diabetes: a consensus report of the American Diabetes Association, the Association of Diabetes Care & Education Specialists, the Academy of Nutrition and Dietetics, the American Academy of Family Physicians, the American Academy of PAs, the American Association of Nurse Practitioners, and the American Pharmacists Association. Diabetes Educ 2020; 46(4): 350-369.
Silva-Tinoco R, Cuatecontzi-Xochitiotzi T, De la Torre-Saldana V, et al. Influence of social determinants, diabetes knowledge, health behaviors, and glycemic control in type 2 diabetes: an analysis from real-world evidence. BMC Endocr Disord 2020; 20(1): 130.
Streiner DL, Norman GR. Health measurement scales: a practical guide to their development and use. New York: Oxford University Press, 1989.
Streiner DL. Starting at the beginning: an introduction to coefficient alpha and internal consistency. J Pers Assess 2003; 80(1): 99-103.
Wongwiwatthananukit S. Krittiyanunt S, Wannapinyo A. Development and validation of an instrument to assess the general knowledge of patients with diabetes. Thai J Pharm Sci 2004; 28: 17-29.
Zheng Y, Ley SH, Hu FB. Global aetiology and epidemiology of type 2 diabetes mellitus and its complications. Nat Rev Endocrinol 2018; 14(2): 88-98.
Zhu J, Han L. Analysis on the main factors affecting the reliability of test papers. J Lang Teach Res 2011; 2(1): 236-238.