การพัฒนาคุณภาพระบบเติมยาโดยใช้แนวคิดลีนในเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิ จังหวัดชัยนาท

บทคัดย่อ

จังหวัดชัยนาทได้ดำเนินนโยบายการลดภาระงานด้านการบริหารเวชภัณฑ์ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของเจ้าหน้าที่ รพ.สต. ในการให้บริการสุขภาพแก่ผู้ป่วย การพัฒนาคุณภาพระบบเติมยาเป็นกิจกรรมหนึ่งที่ช่วยสนับสนุนความสำเร็จของนโยบายนี้ วัตถุประสงค์ 1. เพื่อพัฒนาระบบเติมยาแบบใหม่ 2. เพื่อประเมินผลการใช้ระบบเติมยาแบบใหม่ในเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิ จังหวัดชัยนาท วิธีดำเนินงาน การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ระบบเติมยาแบบใหม่พัฒนาขึ้นโดยใช้แนวคิดลีน จากนั้น ประเมินผลการใช้ระบบเติมยาแบบใหม่กับทั้ง 8 เครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิในจังหวัดชัยนาท โดยวิเคราะห์เปรียบเทียบตัวแปรต่อไปนี้ ได้แก่ ขั้นตอนและระยะเวลาของการเบิกจ่ายยา มูลค่ายาคงคลัง มูลค่าการเบิกยา ระยะทางการขนส่งยา และจำนวนบุคลากรที่ใช้ ระหว่าง 2 ช่วงเวลา ตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2562 - 31 พฤษภาคม 2563 (ก่อนลีน) และ 1 ตุลาคม 2563 - 31 พฤษภาคม 2564 (หลังลีน) ข้อมูลที่ศึกษาได้รับจากเภสัชกรผู้รับผิดชอบหลักงานบริหารเวชภัณฑ์ของแต่ละเครือข่ายโดยใช้แบบบันทึกข้อมูล ผลการวิจัย ระบบเติมยาแบบใหม่ที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย การเบิกยาผ่านระบบเบิกยาออนไลน์ การกำหนดปริมาณการใช้ต่ำสุดและสูงสุดต่อเดือนของยาแต่ละรายการ การเบิกยาตามปริมาณที่ใช้ไปจริง การเติมยาให้ รพ.สต. เดือนละ 1-2 รอบ การขนส่งยาโดยโรงพยาบาลแม่ข่าย การยกเลิกคลังยา รพ.สต. โดยสำรองยาไว้ ณ จุดจ่ายยาแทน และการยกเลิกการทำบัญชีควบคุมเวชภัณฑ์ ผลการใช้ระบบเติมยาแบบใหม่พบว่า หลังลีนขั้นตอนหลักของการเบิกจ่ายยาลดลงจาก 7 เหลือ 5 ขั้นตอน ทำให้ประหยัดเวลาขึ้น 1 สัปดาห์ มูลค่ายาคงคลังและมูลค่าการเบิกยาลดลงร้อยละ 46.02 และร้อยละ 23.67 ตามลำดับ อย่างไรก็ตาม โรงพยาบาลแม่ข่ายบางแห่งมีค่าใช้จ่ายในการเดินทางขนส่งยาเพิ่มขึ้น และทุกแห่งต้องการกำลังคนเพิ่มขึ้น ได้แก่ เจ้าหน้าที่ห้องยา/เจ้าพนักงานเภสัชกรรม และพนักงานขับรถ สรุปผลการวิจัย ระบบเติมยาแบบใหม่ที่พัฒนาขึ้นตามแนวคิดลีนสามารถลดความสูญเปล่าที่เกี่ยวข้องกับระบบเติมยาในเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิ จังหวัดชัยนาท และสนับสนุนการเพิ่มประสิทธิภาพของเจ้าหน้าที่ รพ.สต. ในการให้บริการสุขภาพแก่ผู้ป่วย