บทบาทเภสัชกรในการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังในชุมชน

บทคัดย่อ

รูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เป็นแนวคิดที่นิยมแพร่หลาย ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบคือ ระบบสุขภาพ การออกแบบระบบบริการ ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ระบบข้อมูลทางการแพทย์ ระบบสนับสนุนการจัดการตนเอง และระบบชุมชน รูปแบบนี้ให้ผลลัพธ์ที่ดีในการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังหลายโรครวมทั้งโรคจิตเวช เภสัชกรมีหน้าที่ในการดูแลระบบยาซึ่งเป็นการรักษาหลักในโรคจิตเวชระยะรักษาต่อเนื่อง จึงควรมีบทบาทตามรูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง วัตถุประสงค์ เพื่อสำรวจบทบาทของเภสัชกรในการพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังในชุมชนโดยอ้างอิงรูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง วิธีการศึกษา การวิจัยเชิงผสมผสาน กลุ่มตัวอย่างคือเภสัชกรที่ผ่านการอบรมหลักสูตรการบริบาลทางเภสัชกรรมเฉพาะทางสาขาจิตเวช จากโรงพยาบาลสวนปรุง ซึ่งปฏิบัติงานในโรงพยาบาลทุกระดับ ระยะแรกเป็นการวิจัยเชิงพรรณนา เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่าง 71 คน ระยะที่สองเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการสนทนากลุ่ม ผลการศึกษา เภสัชกรพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังในชุมชนบางส่วน เรียงตามลำดับรายด้านคือ ระบบสุขภาพ (ร้อยละ 47.9) ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (ร้อยละ 47.6) ระบบสนับสนุนการจัดการตนเอง (ร้อยละ 41.6) การออกแบบระบบบริการ (ร้อยละ 37.1) ระบบข้อมูลทางการแพทย์ (ร้อยละ 19) และระบบชุมชน (ร้อยละ 7.9) ข้อมูลเชิงคุณภาพให้รายละเอียดเพิ่มเติมว่า ด้านระบบสุขภาพส่วนใหญ่เป็นบทบาทของหัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรมที่เป็นคณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัด การดำเนินการที่เห็นชัดเจนที่สุดคือบทบาทที่เกี่ยวข้องกับยา เช่น การวางแผนติดตามการรักษา การออกแบบระบบบริการ และการให้ข้อมูลด้านยา บทบาทด้านที่มีการดำเนินการน้อยที่สุดคือการประสานงานในชุมชนที่ต้องบูรณาการทำงานร่วมกับบุคลากรอื่น ซึ่งกลุ่มตัวอย่างให้ข้อเสนอว่าควรสนับสนุนให้มีการบูรณาการระหว่างงานเภสัชกรรมคลินิกและเภสัชกรรมปฐมภูมิให้มากขึ้น สรุปผลการศึกษา  เภสัชกรควรพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังในชุมชนในทุกองค์ประกอบ โดยขยายขอบเขตการทำงานที่มากไปกว่าเรื่องยา ต้องบูรณาการร่วมกับบุคลากรด้านอื่น รวมถึงการได้รับความร่วมมือจากผู้บริหารและชุมชน เพื่อให้เกิดการจัดการโรคเรื้อรังในชุมชนที่มีประสิทธิภาพ