คุณสมบัติยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรคแผลในกระเพาะอาหาร Helicobacter pylori ของโพรพอลิส นมผึ้ง และสมุนไพรฟ้าทะลายโจร

บทคัดย่อ

บทนำ : เชื้อแบคทีเรีย Helicobacter pylori เป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อโรคกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง แผลในกระเพาะอาหาร และมะเร็ง กระเพาะอาหาร สามารถพบเชื้อนี้ได้ทั่วโลกโดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา ปัจจุบันพบว่าประชากรทั่วโลกติดเชื้อนี้มากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ของประชากรและแทบทุกรายจะมีภาวะกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง และแผลในกระเพาะอาหาร การติดต่อของเชื้อ H. pylori อาจติดต่อทางการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ การรักษาที่ได้ผลพบว่าผู้ป่วยต้องได้รับยาปฏิชีวนะมากกว่าหนึ่งชนิด เนื่องจากเชื้อมีโอกาสที่ดื้อต่อยาปฏิชีวนะเพิ่มชื้นทำให้การรักษาไม่ประสบผลสำเร็จ ดังนั้นการใช้สารสกัดจากธรรมชาติและสมุนไพรจึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่ทดแทนการใช้ยาปฏิชีวนะและสารเคมีในการป้องกัน และรักษาโรคกระเพาะอาหารกักเสบจากการติดเชื้อ H. pylori การวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาฤทธิ์ของสารสกัดจากสมุนไพรฟ้าทะลายโจร โพรพอลิส และนมผึ้งต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย H.pylori วัสดุและวิธีการ: ฤทธิ์การยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย H. pylori สายพันธุ์ H 54 ที่แยกได้จากผู้ป่วย และสายพันธุ์มาตรฐาน DMST 20165 ของสารสกัดจากโพรพอลิส นมผึ้ง และสมุนไพรฟ้าทะลายโจร ด้วยวิธี agar disc diffusion และนำมาทดสอบหาค่าความเข้มข้นต่ำสุดของสารสกัดที่สามารถยับยั้งการเจริญเชื้อโดยวิธี disc diffusion และทดสอบหาค่าความเข้มข้นต่ำสุดของสารสกัดที่สามารถฆ่าเชื้อโดยวิธี broth dilution ผลการศึกษา : การยับยั้งการเจริญของเชื้อ H. pylori ของสารสกัดโพรพอลิส นมผึ้ง และสารสกัดสมุนไพรฟ้าทะลายโจรที่สกัดด้วยน้ำและเอทานอล ด้วยวิธี agar disc diffusion พบว่าสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อได้ ซึ่งมีค่าเส้นผ่านศูนย์กลางของวงใสในการยับยั้ง 8-25 mm และเมื่อนำมาทดสอบฤทธิ์การยับยั้งการเจริญของเชื้อโดยวิธี MIC และ MBC พบว่ามีค่า MIC และ MBC ในช่วง 7.8­500 mg/ml และ 3.9-500 mg/ml ตามลำดับ ส่วนสารผสมของโพรพอลิส นมผึ้ง และสมุนไพรฟ้าทะลายโจร พบว่าสารผสมที่มีนมผึ้งออก ฤทธิ์ยับยั้งได้ดีเมื่อเทียบกับสารผสมที่ไม่มีนมผึ้ง สรุปผล: สารสกัดโพรพอลิส นมผึ้ง และสมุนไพรฟ้าทะลายโจรที่สกัดด้วยน้ำและเอทานอล สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ H. pylori สายพันธุ์ H 54 และ DMST 20165 ได้โดยนมผึ้งมีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อได้ดีที่สุด โดยสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ H. pylori สายพันธุ์ H 54 ได้ดีกว่า เชื้อ H. pylori สายพันธุ์ DMST 20165 สารผสม ที่มีนมผึ้งจะออกฤทธิ์ยับยั้งได้ดีเมื่อเทียบกับสารผสมตัวอื่น ๆ นอกจากนี้พบว่าสารผสมระหว่าง สารสกัดโพรพอลิส นมผึ้ง และสารสกัด สมุนไพรฟ้าทะลายโจร ออกฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ H. pylori สายพันธุ์ H 54 ได้ดีกว่าเมื่อเทียบกับเชื้อ H. pylori สายพันธุ์ DMST 20165