สถานการณ์การโฆษณายาและอาหารที่แสดงสรรพคุณเป็นยาทางสื่อวิทยุในเขตเทศบาลตำบลไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

บทนำ: มูลค่าการบริโภคยาในประเทศไทยมีแนวโน้มสูงขึ้นเมื่อเทียบกับประเทศที่พัฒนาแล้ว ส่วนหนึ่งมาจากการซื้อยากินเองจากร้าน ขายของชำโดยแหล่งที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับสรรพคุณของยาส่วนหนึ่งมาจากการโฆษณาทางสื่อวิทยุกระจายเสียง วิธีการ: เป็นการวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional Survey study) เก็บข้อมูลโดยการสุ่มบันทึกเทปรายการวิทยุในระบบเอฟเอ็มที่เขตเทศบาล ตำบลไพรบึงสามารถรับคลื่นได้ชัดเจน จำนวนทั้งหมด 8 สถานี เริ่มบันทึกเทปพร้อมบรรทุกสถานี ตั้งแต่เปิดจนกระทั่งปิดสถานี เป็นเวลา 2 วัน คือ วันพฤหัสบดีและวันอาทิตย์ (ได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย) วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาดังนี้ ความถี่ของการโฆษณา รูปแบบของการ โฆษณาและเนื้อหาของการโฆษณายาและอาหารที่แสดงสรรพคุณเป็นยาในแง่กฎหมาย ผลการศึกษา: พบการโฆษณาผลิตภัณฑ์ทั้งสิ้น 25 ผลิตภัณฑ์ แบ่งเป็นยา ร้อยละ 68 มากกว่าอาหารที่แสดงสรรพคุณเป็นยา (ร้อยละ 32) แต่ความถี่ในการโฆษณาอาหารที่แสดง สรรพคุณเป็นยา (ร้อยละ 62.45) สูงกว่าความถี่ในการโฆษณายา (ร้อยละ 37.55) ผลิตภัณฑ์ที่มีความถี่ในการโฆษณาสูงสุด คือ ผลิตภัณฑ์น้ำผลไม้เพื่อสุขภาพ (ร้อยละ 32.25) รูปแบบของการโฆษณาพบว่า มีการเปิดสปอตโฆษณาสูงสุด (ร้อยละ 62.45) รองลงมา เป็นนักจัดรายการพูดโฆษณา (ร้อยละ 25.30) ความถูกต้องของเนื้อหาตาม พรบ.ยา 2510 พบ ร้อยละ 50 ที่ข้อความโฆษณาไม่ถูกต้อง ตามกฎหมายและพบข้อความที่มีการฝ่าผืน พรบ.อาหาร 2522 ทุกข้อความ สรุปผล: ปัญหาจากการโฆษณายาและอาหารที่แสดง สรรพคุณเป็นยาข้างต้นสะท้อนให้เห็นถึงระบบการเฝ้าระวังที่ไม่เข้มแข็ง สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา และสำนักงานสาธารณสุข จังหวัด ควรร่วมมือกันสร้างเครือข่ายเฝ้าระวังการโฆษณายาและอาหารที่แสดงสรรพคุณเป็นยาทางสื่อวิทยุโดยอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อลดปัญหาจากการโฆษณา และควรมีการพัฒนาระบบการเฝ้าระวังการโฆษณายาและอาหารที่แสดงสรรพคุณเป็นยาทางวิทยุ ให้มีความเข้มแข็งมากยิ่งขึ้น