การเปลี่ยนแปลงแบบแผนการแสดงออกของโปรตีนในผู้ป่วยไทยที่มีภาวะซึมเศร้ารุนแรง ที่มีการตอบสนองต่อยา Fluoxetine แตกต่างกัน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทนำ : ถึงแม้ว่ายารักษาโรคซึมเศร้า (antidepressant) จะเป็นหนทางเลือกแรกสำหรับผู้ป่วยภาวะซึมเศร้ารุนแรง (major depressive disorder; MDD) แต่ผู้ป่วยแต่ละรายมีการตอบสนองต่อยาดังกล่าวแตกต่างกัน ดังนั้นการพยากรณ์ความสามารถในการตอบสนองต่อยา ล่วงหน้าจึงมีความสำคัญ ผู้วิจัยได้ทำการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงแบบแผนการแสดงออกของโปรตีนในพลาสมาของผู้ป่วยภาวะซึมเศร้ารุนแรงคนไทยที่ได้รับยา Fluoxetine เป็นครั้งแรก ด้วยเทคนิค 2D gel electrophoresis ผลการวิเคราะห์พบโปรตีน 1 ชนิดที่มีแบบ แผนการแสดงออกแตกต่างกันในระหว่างกลุ่มผู้ป่วยภาวะซึมเศร้ารุนแรงที่มีการตอบสนองอย่างเร็วต่อ Fluoxetine (fast-response; FR) กับกลุ่มผู้ป่วยภาวะซึมเศร้ารุนแรงที่ไม่ตอบสนองต่อยาดังกล่าว (non-response; NR) ซึ่งจากการศึกษาโครงสร้างของโปรตีนดังกล่าวด้วย เทคนิค Matrix Assisted Laser Desorption/ionization Time of Flight Mass Spectrometry (MALDI-TOF MS) สามารถระบุได้ในเบื้องต้นว่า คือ α 1-antitrypsin โปรตีนชนิดนี้อาจสามารถใช้เป็น biomarker ตัวหนึ่งสำหรับการพยากรณ์ความสามารถของผู้ป่วยในการ ตอบสนองต่อ Fluoxetine วัสดุและวิธีการ : ผู้ป่วยคนไทยที่มีภาวะซึมเศร้ารุนแรง จำนวน 15 ราย อาศัย HAM-D score ในการตรวจชี้ ภาวะการตอบสนองต่อ Fluoxetine และแบ่งผู้ป่วยออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่มีการตอบสนองอย่างรวดเร็ว (จำนวน 10 ราย) และกลุ่มที่ ไม่ตอบสนอง (จำนวน 5 ราย) เตรียมพลาสมาจากตัวอย่างเลือดของผู้ป่วยที่เก็บก่อนการรักษาและระหว่างการรักษาด้วย Fluoxetine ทำ การวิเคราะห์โปรตีนในพลาสมาตัวอย่างด้วยเทคนิค 2D gel electrophoresis แล้วนำมาเปรียบเทียบ จากนั้นทำการสกัดแยกโปรตีนที่ สนใจและตรวจชี้ด้วยเทคนิค MALDI-TOF MS ผลการศึกษา : จากการเปรียบเทียบแบบแผนโปรตีนบนเจล พบว่า α1-antitrypsin เป็น โปรตีนที่มีการแสดงออกแตกต่างกันในระหว่างกลุ่มผู้ป่วย FR กับผู้ป่วย NR โดยพบ α1-antitrypsin ในผู้ป่วย FR ทุกราย ในขณะที่แทบ ไม่พบเลยในผู้ป่วย NR หลังการรักษาด้วย Fluoxetine การแสดงออกของโปรตีนดังกล่าวในผู้ป่วย FR ยังคงเดิม ในขณะที่หยุดรั้งในผู้ป่วย NR สรุปผล : การแสดงออกของ α1 -antitrypsin ในผู้ป่วย FR แตกต่างจากผู้ป่วย NR เช่นเดียวกัน การได้รับยา fluoxetine ก็ทำให้การ แสดงออกของโปรตีนชนิดนี้ในผู้ป่วย FR แตกต่างจากผู้ป่วย NR สิ่งนี้อาจส่งผลถึงความสามารถในการตอบสนองต่อ flouxetine ที่ แตกต่างกันของผู้ป่วยทั้งสองกลุ่ม ดังนั้น α1-antitrypsin น่าจะเป็น biomarker ตัวหนึ่งในพลาสมาที่สามารถใช้ในการพยากรณ์การตอบสนอง/การต้านยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่ม SSRI โดยเฉพาะ fluoxetine ของผู้ป่วยภาวะซึมเศร้ารุนแรง
Article Details
กรณีที่ใช้บางส่วนจากผลงานของผู้อื่น ผู้นิพนธ์ต้อง ยืนยันว่าได้รับการอนุญาต (permission) ให้ใช้ผลงานบางส่วนจากผู้นิพนธ์ต้นฉบับ (Original author) เรียบร้อยแล้ว และต้องแนบเอกสารหลักฐาน ว่าได้รับการอนุญาต (permission) ประกอบมาด้วย
เอกสารอ้างอิง
Adkins JN, Varnum SM, Auberry KJ, et al. Toward a human blood serum proteome: Analysis by multidimensional separation coupled with mass spectrometry. Motecular & Cellular Proteomics 2002; 1: 947-955.
Altar CA, Vawter MP, Ginsberg SD. Target identification for CNS diseases by transcriptional profiling. Neuropsychopharmacology 2009; 34: 18-54.
Alwan ร, Friedman JM. Safety of selective serotonin reuptake inhibitors in pregnancy. CNS Drugs 2009; 23: 493-509.
Anderson NL, Anderson NG. Review: The human plasma proteome: History, character, and diagnostic prospects. Molecular & Cellular Proteomics 2002; 1: 845-867.
Angst J, Dobler-Mikola A. Do the diagnostic criteria determine the sex ratio in depression?. Journal of Affective Disorders 1984; 7: 189-198.
Bahk YY, Na BK, Cho SH, Kim JY, Lim KJ, Kim TS. Proteomic Analysis of Haptoglobin and Amyloid A Protein Levels in Patients with Vivax Malaria. Journal of Parasitology 2010; 48(3): 203-211.
Bastos EF, Marcelino JL, Amaral AR, Serfaty CA. Fluoxetine-induced plasticity in the rodent visual system. Brain Research 1999; 824: 28-35.
Benmansour ร, Cecchi M, Morilak DA, et al. Effects of chronic antidepressant treatments on serotonin transporter function, density, and mRNA level. J Neurosci. 1999; Dec 1;19(23):10494-501.
Borue X, Chen J, Condron BG. Developmental effects of SSRIs: lessons learned from animal studies. Int. J. Dev. Neuroscience 2007; 25: 341-347.
Brunner J, Bronisch T, Uhr M, et al. Proteomic analysis of the CSF in unmedicated patients with major depressive disorder reveals alterations in suicide attempters. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2005; 255: 438-440.
Carpenter LL, Heninger GR, Malison RT, Tyrka AR, Price LH. Cerebrospinal fluid interleukin (IL)-6 in unipolar major depression. J Affect Disord 2004; 79: 285-289.
Carrasco JL, Sandner c. Clinical effects of
pharmacological variations in selective serotonin reuptake inhibitors: an overview. International Journal of Clinical Practice.2005; 59(12): 1428¬1434.
Cipriani A, Geddes JR, Furukawa TA, Barbui c. Metareview on short-term effectiveness and safety of antidepressants for depression: an evidence-based approach to inform clinical practice. Can J Psychiatry 2007; 52: 553-562.
D^Aquanno ร, Del Boccio p, Bernardini ร, et al. Electrophoretic separations of cerebrospinal fluid proteins in clinical investigations. Clin Chem Lab Med 2007; 45: 437-449
Doherty NS, Littman BH, Reilly K, Swindell AC, Buss JM, Anderson NL. Analysis of changes in acute-phase plasma proteins in an acute inflammatory response and in rheumatoid arthritis using two¬dimensional gel electrophoresis. Electrophoresis 1998; 19: 355-363.
Eaton ww, Anthony JC, Gallo J, et al. Natural history of diagnostic interview schedule/DSM-IV major depression. The Baltimore epidemiologic catchment area follow-up. Arch Gen Psychiatry 1997; 54: 993-999..
Fernie AR, Trethewey RN, Krotzky AJ, Willmitzer, L. Metabolite profiling: from diagnostics to systems biology. Nat Rev Mol Cell Biol 2004; 5: 763-769.
Filiou MD, Turck cw, Martins-de-Souza D. Quantitative proteomics for investigating psychiatric disorders. Proteomics Clin Appl 2011; 5: 38-49.
Gaspar p, Cases o, Maroteaux L. The developmental role of serotonin: news from mouse molecular genetics. Nat Rev Neurosci 2003; 4: 1002-1012.
Gaynes BN, Rush AJ, Trivedi MH. Major depression symptoms in primary care and psychiatric care settings: a cross-sectional analysis. Ann Fam Med 2007; 5: 126-134.
Geracioti TD, Loosen PT, Orth DN. Low cerebrospinal fluid corticotropin-releasing hormone concentrations in eucortisolemic depression. Biol Psychiatry 1997; 42: 165-174.
Gopinath ร, Katon WJ, Russo JE, Ludman, EJ. Clinical factors associated with relapse in primary care patients with chronic or recurrent depression. J Affect Disord 2007; 101:57-63.
Heikkinen T, Ekblad บ, Palo p, Laine K. Pharmacokinetics of fluoxetine and norfluoxetine in pregnancy and lactation. Clin. Pharmacol. Ther 2003; 73: 330¬337.
Hennings JM, Owashi T, Binder EB, et al. Clinical characteristics and treatment outcome in a representative sample of depressed inpatients - Findings from the Munich Antidepressant Response Signature (MARS) project. Journal of Psychiatric Research. 2009; 43(3): 215-229.
Homberg JR, Schubert D, Gaspar p. New perspectives on the neurodevelopmental effects of SSRIs. Trends Pharmacol Sci 2010; 31: 60-65.
Irie F, Masaki KH, Petrovitch H, Abbott RD, Ross GW, Taaffe DR. Apolipoprotein E epsilon4 allele genotype and the effect of depressive symptoms on the risk of dementia in men: The Honolulu-Asia Aging study. Arch Gen Psychiatry 2008; 65(8): 906-12.
Jokinen J, Samuelsson M, Nordstrom AL, Nordstrom p. HPT axis, CSF monoamine metabolites, suicide intent and depression severity in male suicide attempters. J Affect Disord 2008; 111: 119-124.
Judd LL, Akiskal HS, Maser JD, et al. A prospective 12¬year study of subsyndromal and syndromal depressive symptoms in unipolar major depressive disorders. Arch Gen Psychiatry 1998; 55: 694¬700.
Kapornai K, Vetro A. Depression in children. Curr Opin Psychiatry 2008; 21:1-7
Kessler RC, Chiu WT, Dernier o, Walters EE. Prevalence, severity, and comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 2005; 62: 617¬627.
Kim HG, Kim KL. Decreased hippocampal cholinergic neurostimulating peptide precursor protein associated with stress exposure in rat brain by proteomic analysis. J Neurosci Res 2007; 85: 2898-2908.
Kingsmore SF. Multiplexed protein measurement: technologies and applications of protein and antibody arrays. Nat Rev Drug Discov 2006; 5(4): 310-320.
Kovacs M, Feinberg TL, Crouse-Novak M. Depressive disorders in childhood. II. A longitudinal study of the risk for a subsequent major depression. Arch Gen Psychiatry 1984; 41: 643-649.
Longone p, Rupprecht, R., Manieri, G.A., Bernardi, G., Romeo, E., Pasini A.. The complex roles of neurosteroids in depression and anxiety disorders.Neurochem. Int. 2008; 52: 596-601.
Morrison JL, Riggs KW, Rurak DW. Fluoxetine during pregnancy: impact on fetal development. Reprod Fertil Dev 2005; 17: 641-650.
Mourilhe p, Stokes PE. Risks and benefits of selective serotonin reuptake inhibitors in the treatment of depression. Drug Saf 1998; 18: 57-82.
Navailles ร, Hof PR, Schnriauss c. Antidepressant drug- induced stimulation of mouse hippocampal neurogenesis is age-dependent and altered by early life stress. J Comp Neurol 2008; 509: 372-381.
Nutt D, Demyttenaere K, Janka z, et al. The other face of depression,reduced positive affect: the role of catecholamines in causation and cure. J Psychopharmacol. 2006; doi:
1177/0269881106069938.
Oberlander TF, Warburton พ, Misri ร, Aghajanian J, Hertzman c. Neonatal outcomes after prenatal exposure to selective serotonin reuptake inhibitor antidepressants and maternal depression using population-based linked health data. Arch Gen Psychiatry 2006; 63: 898-906.
Olivier JD, Blom T, Arentsen T, Homberg JR. The age-dependent effects of selective serotonin reuptake inhibitors in humans and rodents: A review. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 2011; 35: 1400-1408.
Olivier JDA, Blom T, Arentsen T, Homberg JR. Review: The age-dependent effects of selective serotonin reuptake inhibitors in humans and rodents. Prog Neuro-Psychopharmacol Biol Psychiatry 2010; doi:10.1016/j.pnpbp.09.013.
Papakostas Gl, Shelton RC, Kinrys G, et al. Assessment of a multi-assay, serum-based biological diagnostic test for major depressive disorder: a Pilot and replication study. Mol Psychiatry 2011; doi:10.1038/mp.2011.166
Pink M, Verma N, Rettenmeier AW, Schmitz-Spanke ร. CBB staining protocol with higher sensitivity and mass spectrometric compatibility. Electrophoresis 2010; 31: 593-598.
Racagni G, Popoli M. Cellular and molecular mechanisms in the long-term action of antidepressants. Dialogues Clin Neurosci 2008; 10: 385-400.
Ramaswamy ร, Perou CM. DNA microarrays in breast cancer: the promise of personalized medicine. Lancet 2003; 361: 1576-1577.
Richard R, Desrosiers E'B, Marguerite B, Richard B. Proteomic Analysis of Human Plasma Proteins by Two- Dimensional Gel Electrophoresis and by Antibody Arrays Following Depletion of High- Abundance Proteins. Cell Biochem Biophys 2007; 49:182-195.
Rifai N, Gerszten RE. Biomarker discovery and validation. Clin Chem 2006; 52(9): 1635-1637.
Rifai N, Gillette MA, Carr SA. Protein biomarker discovery and validation: the long and uncertain path to clinical utility. Nat Biotechnol 2006; 24(8): 971¬983.
Rush AJ, Trivedi MH, Wisniewski SR, et al. Bupropion-SR, sertraline, or venlafaxine-XR after failure of SSRIs for depression. New England Journal of Medicine, 2006; 354: 1231-1242.
Schule c. Neuroendocrinological mechanisms of actions of antidepressant drugs. J Neuroendocrinol 2007; 19: 213-226.
Sullivan GM, Oquendo MA, Huang YY, Mann, JJ. Elevated cerebrospinal fluid 5-hydroxyindoleacetic acid levels in women with comorbid depression and panic disorder. Int J Neuropsychopharmacol 2006; 9, 547-556.
Sullivan PF, Neale MC, Kendler KS. Genetic epidemiology of major depression: review and meta-analysis. Am J Psychiatry 2000; 157(10):1552-62.
Tanis, KQ, Duman, RS. Intracellular signaling pathways pave roads to recovery for mood disorders. Ann Med 2007; 39: 531-544.
Thase, ME, Reynolds, CF, Frank E, et al. Do depressed men and women respond similarly to cognitive behavior therapy? American Journal of Psychiatry 1994; 151: 500-505.
Trivedi MH, Fava M, Wisniewski, SR, et al. Medication augmentation after the failure of SSRIs for depression. N Engl J Med 2006a; 354:1243¬1252.
Trivedi MH, Rush AJ, Wisniewski SR. Evaluation of outcomes with citalopram for depression using measurement-based care in STAR*D: implications for clinical practice. Am J Psychiatry 2006b; 63: 28-40.,
Trivedi MH, Rush AJ, Wisniewski, SR, etal. Evaluation of outcomes with citalopram for depression using measurement-based care in STAR*D: implications for clinical practice. Am J Psychiatry 2006; 163, 28-40.,
Warden D, Trivedi MH, Rush A.J, Fava M, Wisniewski SR. The STAR*D Project Results: A Comprehensive Review of Findings Current Psychiatry Reports. 2007; 9: 449-459.
Weissman MM, Olfson M. Depression in women: Implications for health care research. Science 1995; 269: 799-801.
Whitaker-Azmitia PM, Druse M, Walker p, Lauder JM. Serotonin as a developmental signal. Behav Brain Res 1996; 73, 19-29.
Williams K, Wheeler DM, Silove N, Hazell p. Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) for autism spectrum disorders (ASD). Cochrane Database Syst Rev 2010; 8: CD004677.
