การให้คำแนะนำปรึกษาเน้นด้านการสร้างเสริมสุขภาพ สำหรับผู้ป่วยอาหารไม่ย่อย ในสถานปฏิบัติการเภสัชกรรมชุมชน

บทคัดย่อ

ผู้ป่วยอาหารไม่ย่อยมักมีพฤติกรรมต่าง ๆ ที่ส่งเสริมให้ผู้ป่วยเกิดอาการอาหารไม่ย่อย การปรับเปลี่ยน พฤติกรรมจึงมีผลต่อการรักษาอย่างมากงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของเภสัชกรและแนวทาง ในการให้คำแนะนำปรึกษาที่เน้นการสร้างเสริมสุขภาพเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้ป่วยอาหารไม่ย่อย ในสถานปฏิบัติการเภสัชกรรมชุมชนโดยทำการศึกษาในร้านยามหาวิทยาลัย จังหวัดมหาสารคามในเดือน มิถุนายน - ธันวาคม 2548 กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยอาหารไม่ย่อยที่มารับบริการที่ร้านยา โดยเภสัชกรซักประวัติ ทั่วไป อาการ คัดกรองอาการที่อาจเป็นโรคร้ายแรง จ่ายยาและให้คำแนะนำ โดยชี้ให้เห็นพฤติกรรมที่ผู้ป่วย ต้องปรับเปลี่ยน นัดให้มาติดตามทุก 2 สัปดาห์ และมีการวัดความพึงพอใจของผู้ป่วย ผลการศึกษาพบว่า มีผู้เข้าร่วมโครงการจำนวน 51 คน ส่วนใหญ่เป็นหญิง (ร้อยละ 76.5) อายุเฉลี่ย 23.9±9.9 ปี มีอาการแบบ ปวดท้อง (ulcer-like) ร้อยละ 86.3 มีระยะเวลาเป็นโรคโดยเฉลี่ย 1.9±2.2 ปี มีประวัติครอบครัวเป็น โรคกระเพาะอาหาร ร้อยละ 33.3 และร้อยละ 74.5 มารับบริการเพียง 1 ครั้ง ผู้ป่วยส่วนใหญ่ได้รับยา ไซเมทิดีน (ร้อยละ 78.4) สำหรับอาการที่คัดกรองพบ อาการปวดท้องมากจนทำให้ตื่นนอนตอนกลางคืน มากที่สุดร้อยละ 29.4 ผู้รับบริการมีพฤติกรรมเสี่ยงต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดอาการอาหารไม่ย่อย ดังนี้ รับประทานอาหารไม่ค่อยตรงเวลา (ร้อยละ 49.0) และไม่ค่อยออกกำลังกาย (ร้อยละ 49.0) มีความเครียด (ร้อยละ 47.1) และชอบทานอาหารรสจัด ชอบดื่มน้ำอัดลม ชอบทานของดอง ชอบอาหารประเภทไขมัน (ร้อยละ 43.1) ผู้รับบริการสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบางอย่างได้ทำให้อาการของผู้รับบริการดีขึ้น เช่น รับประทานอาหารตรงเวลามากขึ้น (ร้อยละ 66.7) และงดอาหารรสจัด (ร้อยละ 33.3) ผู้รับบริการ ส่วนใหญ่มีความรู้ในเรื่องที่เภสัชกรให้คำแนะนำ (ร้อยละ 76.2) ผู้รับบริการส่วนใหญ่ประเมินตนเองว่า สามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได้บางส่วนร้อยละ 52.4 ผู้รับบริการส่วนใหญ่มีความพึงพอใจในการให้คำแนะนำ ของเภสัชกร (คะแนนเฉลี่ย 3.3±0.7)