นโยบายส่งเสริมการแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลของรัฐ: มายาคติหรือความจริง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทนำ: กระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายส่งเสริมงานแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลของรัฐมาเป็นเวลานาน แต่ผลการดำเนินงานยังไม่ประสบความสำเร็จตามเป้าหมาย มีความเหลื่อมล้ำของผลงานการบริการแพทย์แผนไทยของโรงพยาบาลแต่ละแห่งเป็นอย่างมาก การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปัญหาสถานการณ์งานแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลของรัฐ วิธีการดำเนินการวิจัย: การวิจัยทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ ทำการสัมภาษณ์ระดับลึกกับผู้อำนวยการ หัวหน้าฝ่ายเภสัชกรรมและหัวหน้าฝ่ายแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลรวม 15 แห่ง และเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามส่งทางไปรษณีย์ไปโรงพยาบาลรัฐจำนวน 538 แห่ง ได้รับตอบกลับ 139 แห่ง คิดเป็นร้อยละของการตอบกลับ 25.8 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา อาศัยแนวคิดสังคมวิทยา แนวเศรษฐศาสตร์การเมืองในการวิเคราะห์ข้อมูลทั้งหมด ผลการศึกษาวิจัย: การดำเนินงานด้านการแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลของรัฐมีความแตกต่างกันหลายด้าน ด้านการผลิตยาสมุนไพรพบว่าส่วนใหญ่ (56.4%) ไม่เคยผลิต บางส่วน (16.7%) เคยทำการผลิตแต่เลิกไปแล้วอันเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงนโยบายระดับกระทรวง ส่วนโรงพยาบาลที่ยังมีการผลิตอยู่มีความแตกต่างกันมากในเรื่องจำนวนตำรับยา มูลค่าการผลิตและมูลค่าการใช้ การใช้ยาสมุนไพรส่วนใหญ่มาจากการสั่งใช้ของแพทย์แผนปัจจุบัน (97.4%) ในรูปยาสมุนไพรเดี่ยว ส่วนยารูปแบบดั้งเดิมเช่น ยาลูกกลอน ยาต้มมีใช้เฉพาะบางโรงพยาบาลเท่านั้น แพทย์แผนไทยส่วนใหญ่ไม่ได้ทำหรือไม่ค่อยได้ทำการตรวจวินิจฉัยโรคและสั่งใช้ยา (69.9%) เพราะไม่ได้รับสิทธิดังกล่าว (25.2%) รายการยาสมุนไพรที่มีในโรงพยาบาลมีไม่เพียงพอต่อการรักษา (24.3%) แพทย์แผนปัจจุบันไม่ค่อยส่งต่อคนไข้มาให้รักษา (20.3%) โรงพยาบาลส่วนใหญ่มีปัญหาด้านสถานที่ตรวจและนวดบำบัด (56.3%) เช่น คับแคบ ไม่เป็นส่วนตัว มีปัญหาด้านสถานที่ผลิต (69.0%) เช่น ไม่ได้สัดส่วน มีสภาพเก่าและไม่ได้มาตรฐานการผลิตที่ดี (GMP) ด้านบุคลากรในงานแพทย์แผนไทยมีความแตกต่างกันด้านจำนวน ตำแหน่ง คุณวุฒิ ส่วนใหญ่มีปัญหาด้านความก้าวหน้า ค่าตอบแทน การถูกชี้นำและกีดกันโอกาสความก้าวหน้าจากการอยู่ภายใต้การควบคุมของบุคลากรการแพทย์แผนปัจจุบันที่ส่วนใหญ่ (93.4%) ไม่มีใบประกอบโรคศิลปะสาขาการแพทย์แผนไทย สรุปผลการวิจัย: ความแตกต่างของผลการดำเนินงานและผลงานที่ต่ำกว่าเป้าหมายของการแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลของรัฐส่วนใหญ่สะท้อนถึงความอ่อนแอ ไม่จริงใจหรือมายาคติของนโยบายตั้งแต่ระดับกระทรวง ดังนั้นการพัฒนาการแพทย์แผนไทยควรสร้างการมีส่วนร่วมอย่างเท่าเทียมระหว่างบุคลากรวิชาชีพต่างๆ ในการกำหนดและพัฒนานโยบายด้านการแพทย์แผนไทย ลดการผูกขาดและชี้นำโดยบางวิชาชีพลง
Article Details
กรณีที่ใช้บางส่วนจากผลงานของผู้อื่น ผู้นิพนธ์ต้อง ยืนยันว่าได้รับการอนุญาต (permission) ให้ใช้ผลงานบางส่วนจากผู้นิพนธ์ต้นฉบับ (Original author) เรียบร้อยแล้ว และต้องแนบเอกสารหลักฐาน ว่าได้รับการอนุญาต (permission) ประกอบมาด้วย
เอกสารอ้างอิง
Chuengsatiansup K. 2003. Spirituality and Health an intial proposal to incorporate spiritual health in health impact assessment. Journal of environmental Impact Assessment Review 23: 3-15
Lertmanorut S. 2005. Street dentaurists: The state, The dental profession and lllegalization, Case study of a group of street denturist in Bangkok, M.A. thesis in arts (medical and health social sciences) faculty of graduate studies Mahidol university
Pickstone, J. 1990. Medicine, Society and The state. In R. Porter (Ed.), Cambridge Illistrated History Medicine. Cambridge: Cambridge University Press.
Vadhnapijyakul A. 2011. The Status and Development of Traditional Medicine: The Influence of State and Medical profession under Capitalism. Thesis submitted the degree of doctor of philosophy (medical and health social sciences), Faculty of graduate studies Mahidol university.
