สิทธิผู้ป่วย: ความหมายในมุมมองของชาวบ้านภายใต้บริบทวัฒนธรรมท้องถิ่น

บทคัดย่อ

บทนำ: การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับการให้ความหมายเกี่ยวกับสิทธิผู้ป่วยของชาวบ้านภายใต้บริบทวัฒนธรรมท้องถิ่น วิธีการดำเนินการวิจัย: เป็นการศึกษาเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ในส่วนการศึกษาเชิงปริมาณ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่าง 84 คน ส่วนการศึกษาเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน  24 คน เก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 1 กุมภาพันธ์-พฤษภาคม 2556 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้ร้อยละและค่าเฉลี่ย และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) ผลการศึกษาวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเชิงปริมาณส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง (ร้อยละ 78.31) มีอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป (ร้อยละ 69.88) กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดนับถือศาสนาพุทธ จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาหรือเทียบเท่า (ร้อยละ 85.54)  มีรายได้เฉลี่ยน้อยกว่า 4,000 บาท (ร้อยละ 62.65)   มีอาชีพเป็นเกษตรกร โดยทำประมง และเกษตรกรรม (ร้อยละ 68.68) กลุ่มตัวอย่าง 80 ราย (ร้อยละ 95.24) ไม่เคยได้ยินคำว่าสิทธิผู้ป่วยและไม่เข้าใจความหมาย แต่มีความต้องการในการรับบริการ ดังนี้ “อยากได้รับการรักษาที่ดี อยากให้คุณหมอดูแลดีๆ” “อยากรู้ว่าเป็นโรคอิหยังสิรักษาจั่งได๋เป็นแล้วสิเซาบ่” “อยากให้มีหมอเก่งๆ มีเครื่องมือที่ทันสมัย มียาดีๆ อยู่โรงบาลบ้านเฮา” โดยความต้องการเหล่านี้อยู่ภายใต้บริบทวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เชื่อว่าความเจ็บป่วยเป็นเรื่องเวรกรรม  และนับถือยกย่องแพทย์ในฐานะผู้มีพระคุณ เป็นเทวดาที่ช่วยรักษาให้หายจากภาวะเจ็บป่วย  ความต้องการดังกล่าวจึงเป็นความต้องการที่ไม่เรียกร้อง ไม่ได้เป็นการใช้สิทธิ แต่เป็นการขอความช่วยเหลือ สรุปผลการวิจัย: ชาวบ้านส่วนใหญ่ไม่เข้าใจคำว่าสิทธิผู้ป่วย แต่มีความต้องการทราบรายละเอียดเกี่ยวกับโรคที่เป็นและวิธีการรักษา รวมทั้งต้องการโรงพยาบาลใกล้บ้านที่มีความพร้อมในด้านบุคลากรทางการแพทย์ เครื่องมือ ยารักษาโรคที่มีคุณภาพ เพื่อให้เกิดการให้บริการอย่างมีผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่บุคลากรทางการแพทย์ต้องเรียนรู้และทำความเข้าใจเกี่ยวกับความต้องการด้านสิทธิผู้ป่วยในมุมมองของชาวบ้านภายใต้บริบทวัฒนธรรมท้องถิ่น