การรับรู้และความเข้าใจการใช้ยาของผู้ป่วยจิตเภท โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์

บทคัดย่อ

บทนำ: โรคจิตเภทจัดเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญโรคหนึ่งของประเทศไทย  การรักษาด้วยยาและความร่วมมือในการใช้ยาอย่างต่อเนื่องมีผลต่อการรักษา วิธีการดำเนินการวิจัย: การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยนอกที่ได้รับการวินิจฉัยโรคจิตเภท ที่มารับบริการที่โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์ จังหวัดอุบลราชธานี ระหว่างเดือนเมษายน – สิงหาคม พ.ศ. 2555 ทำการเก็บข้อมูลรายบุคคลจากฐานข้อมูล แฟ้มประวัติผู้ป่วย และการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและสถิติไค-สแควร์ ผลการศึกษาวิจัย: ผู้ป่วยโรคจิตเภท จำนวน 127 ราย เข้าร่วมการศึกษาโดยความสมัครใจ เป็นเพศชาย (ร้อยละ 52.00) อายุเฉลี่ยประมาณ  39 ปี  ผลการศึกษาการรับรู้เกี่ยวกับโรค พบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่ทราบว่าตนเองเป็นโรคอะไร และไม่ทราบว่ายาที่ได้รับตัวใดเป็นยาต้านโรคจิต (ร้อยละ 85.04  และ 96.06  ตามลำดับ)   ร้อยละ 96.85 ของผู้ป่วยรายงานว่าเคยได้รับคำแนะนำด้านยาจากบุคลากรทางการแพทย์  ซึ่งส่วนใหญ่ได้รับคำแนะนำจากเภสัชกรระหว่างการจ่ายยา (ร้อยละ 71.65) พบผู้ป่วยที่เคยได้รับการให้คำปรึกษาเรื่องยาเต็มรูปแบบเป็นรายบุคคลร้อยละ 20  ผลสำรวจเกี่ยวกับการรับรู้เรื่องยาและการใช้ยา  พบว่ากลุ่มตัวอย่างมีความรู้น้อยมาก  ส่วนใหญ่ไม่สามารถบอกชื่อยา  ข้อบ่งใช้  ขนาดยา หรือ อาการข้างเคียงที่พบบ่อย  ได้อย่างถูกต้อง (ร้อยละ 75.59, 96.06, 70.87 และ 96.85  ตามลำดับ)   ผู้ป่วยส่วนใหญ่ทราบเกี่ยวกับวิธีการรับประทานยา (ร้อยละ 96.06)    ผู้ป่วยบางส่วนไม่มีความรู้เรื่องระยะเวลาที่ต้องใช้ในการรักษา (ร้อยละ 21.26)  และผู้ป่วยบางส่วนเข้าใจผิดว่าหากอาการตนเองดีขึ้นสามารถหยุดยาได้เอง (ร้อยละ 12.59)  การศึกษานี้พบว่าปัจจัยที่สำคัญอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติต่อการเพิ่มการรับรู้และความเข้าใจการใช้ยาคือ การอ่านฉลากได้และอธิบายการใช้ยาได้อย่างถูกต้อง (p <0.01) สรุปผลการวิจัย: ผู้ป่วยจิตเภทส่วนใหญ่มีปัญหาการรับรู้ด้านโรคและการใช้ยา การอ่านฉลากอาจมีผลช่วยให้ผู้ป่วยรับประทานได้ถูกต้อง โดยสรุปผู้ให้บริการทางการแพทย์ควรมีบทบาทให้ข้อมูลด้านโรคและยาเพื่อผลการรักษาและคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้ป่วย