การพัฒนาสูตรตำรับนีโอโซมเพื่อบรรจุสารสกัดตรีผลา

บทคัดย่อ

บทนำ: ตรีผลาประกอบด้วยผลไม้ 3 ชนิด คือ Terminalia chebula, Terminalia bellirica และ Phyllathus emblica ในอัตราส่วน 1:1:1 ตรีผลาเป็นสูตรตำรับที่ได้รับความนิยมของตำรายาอายุรเวท ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการนำมาพัฒนาในทางเครื่องสำอาง การศึกษาในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาสูตรตำรับนีโอโซมเพื่อใช้ในการนำส่งสารสกัดตรีผลา เนื่องจากสารสกัดที่ได้จากสมุนไพรส่วนใหญ่มีปริมาณจำกัด การพัฒนาสูตรตำรับนีโอโซมจึงมีความจำเป็น เพื่อนำส่งสารสกัดตรีผลาไปยังเป้าหมายในการออกฤทธิ์ เพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา และลดพิษที่อาจเกิดขึ้น วิธีการดำเนินการวิจัย : นำผลไม้ 3 ชนิด อบให้แห้ง สกัดด้วย 95 % ethyl alcohol โดยวิธีการ maceration 3 รอบ รอบละ 3 วัน ระเหยตัวทำละลายให้แห้งโดยใช้ Rotary evaporator ได้สารสกัดหยาบ กรณีที่ต้องการเตรียมสารสกัดตรีผลา นำสารสกัดหยาบทั้ง 3 ชนิดมาผสมกันในอัตราส่วน 1:1:1 โดยน้ำหนัก สกัดด้วย 95 % ethyl alcohol กรองด้วยกระดาษกรอง 0.22 mm ระเหยตัวทำละลายให้แห้งโดยใช้ Rotary evaporator นำสารสกัดที่ได้เตรียมเป็นตำรับนีโอโซม วัดขนาด วัดค่า polydispersity index (PDI) วัดค่า zeta potential คำนวณค่า % entrapment efficiency (%EE) ผลการศึกษาวิจัย : สูตรตำรับที่เหมาะสมในการเตรียมนีโอโซม ประกอบด้วย span20, total lipid 50 mM, cholesterol 15% และ plant extract 0.1% ได้ขนาดของนีโอโซมเท่ากับ164.89± 0.47 mm และร้อยละการกักเก็บสารสกัดเท่ากับ 47.65± 1.56 และค่า zeta potential มากกว่า 30 mV, ค่า PDI น้อยกว่า 1 เมื่อวิเคราะห์ด้วยโปรแกรมสำเร็จรูป Response Surface Methodology (RSM) เพื่อหาปัจจัยที่เหมาะสมของสูตรตำรับ พบว่า สูตรตำรับนีโอโซมที่เหมาะสม ประกอบด้วย total lipid 50 mM, cholesterol 10 % และ plant extract 0.1% ได้ขนาดของนีโอโซมเท่ากับ 188.10±16.34 nm และร้อยละการกักเก็บสารสกัดเท่ากับ 46.43±4.20 % สรุปผลการวิจัย : ส่วนประกอบของสูตรตำรับนีโอโซมที่เหมาะสมเพื่อบรรจุสารสกัดตรีผลา ประกอบด้วย total lipid 50 mM, cholesterol 10% และ plant extract 0.1% ได้ขนาดของนีโอโซมที่เหมาะสม ร้อยละการกักเก็บสารสกัดสูงสุด และสูตรตำรับตรีผลาควรเก็บรักษาไว้ที่อุณหภูมิห้อง