คุณภาพชีวิตและค่าอรรถประโยชน์ของผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกไต
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทนำ: จำนวนผู้ป่วยไตเรื้อรังระยะสุดท้ายเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง การบำบัดทดแทนไตเป็นการรักษาที่ช่วยยืดระยะเวลารอดชีวิตของผู้ป่วย การศึกษาที่วัดคุณภาพชีวิตในแง่อรรถประโยชน์ ยังมีค่อนข้างจำกัด การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินคุณภาพชีวิตและอรรถประโยชน์ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการทำการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม (Hemodialysis, HD) และผู้ป่วยที่ล้างไตผ่านทางช่องท้อง (continuous ambulatory peritoneal dialysis, CAPD)
วิธีการดำเนินการวิจัย: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง เก็บข้อมูลในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงมิถุนายน 2560 กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาคือ ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ได้รับการบำบัดทดแทนไต ทั้งชนิดฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม และการล้างไตผ่านทางหน้าท้อง ที่มารับบริการต่อเนื่องที่คลินิกโรคไตของโรงพยาบาลระดับตติยภูมิ 2 แห่ง และมีอาการคงที่อย่างน้อย 6 เดือน และเกณฑ์การคัดออก คือ ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว ลูปัส, Nephrotic syndrome มะเร็ง ข้อมูลทางคลินิกได้จากการทบทวนเวชระเบียน สัมภาษณ์ผู้ป่วย ณ วันที่ผู้ป่วยมารับบริการที่คลินิกโรคไต ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ถึงมิถุนายน พ.ศ.2560 โดยใช้แบบสอบถามคุณภาพชีวิตเครื่องมือ The European Quality of Life Measure-5 Domain-5-Level (EQ-5D-5L) และแปลงค่าเป็นอรรถประโยชน์ และ visual analog scale (VAS) วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์หาปัจจัยที่สัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตที่ไม่มีปัญหาเทียบกับมีปัญหาเล็กน้อยถึงมากที่สุด ในแต่ละมิติโดยเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม CAPD เทียบกับ HD ด้วยสถิติ Logistic regression analysis
ผลการวิจัย: จำนวนผู้เข้าร่วมการศึกษาที่ได้รับการทำ HD 42 ราย และมีอายุเฉลี่ย 62 ปี ส่วนใหญ่เป็นผู้มีสิทธิสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการ (ร้อยละ 57) และ CAPD 46 ราย อายุเฉลี่ย 56 ปี เกือบทุกรายเป็นผู้มีสิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (ร้อยละ 96) กลุ่ม HD มีระยะเวลาตั้งแต่ได้รับวินิจฉัยจนถึงปัจจุบัน ยาวนานกว่ากลุ่ม CAPD (7 ปี (4-10 ปี) และ 4 ปี (3-6 ปี)) โรคร่วมที่พบบ่อยในทั้งสองกลุ่ม คือ ความดันโลหิตสูง รองลงมาคือ เบาหวาน และไขมันในเลือดสูง ค่าเฉลี่ยคะแนนอรรถประโยชน์ และ visual analog scale ของกลุ่ม HD มีค่า 0.81 (SD 0.17) 70.2 (19.2) สำหรับกลุ่ม CAPD มีค่า 0.83 (0.23) และ 69.9 (18.9) ตามลำดับ มิติที่มีผู้ป่วยกลุ่ม HD ระบุว่ามีปัญหาเล็กน้อยถึงมากที่สุดในสัดส่วนร้อยละ 50 ขึ้นไป คือ การเคลื่อนไหว (ร้อยละ 60) ความเจ็บป่วย/ความไม่สุขสบาย (ร้อยละ 60) สำหรับผู้ป่วย CAPD พบว่ามิติที่มีผู้ป่วยระบุว่ามีปัญหาเล็กน้อยถึงมากที่สุดในสัดส่วนร้อยละ 50 ขึ้นไป คือ ความวิตกกังวล/ความซึมเศร้า (ร้อยละ 53) ความเจ็บป่วย/ความไม่สุขสบาย (ร้อยละ 52) ผลการวิเคราะห์ odds ratio ไม่พบว่ามีความแตกต่างกันในการระบุคุณภาพชีวิตที่ไม่มีปัญหาเทียบกับมีปัญหาเล็กน้อยถึงมากที่สุด ในทุกมิติเมื่อเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม CAPD กับ HD
สรุปผลการวิจัย: คุณภาพชีวิตและค่าคะแนนอรรถประโยชน์ของผู้ป่วย HD และ CAPD ใกล้เคียงกัน ความเจ็บปวด/ไม่สุขสบาย เป็นมิติที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตทั้งผู้ป่วย HD และ CAPD ผลการศึกษาสามารถนำไปปรับใช้ในงานวิจัยที่ประเมินความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์สำหรับการรักษาผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง
Article Details
กรณีที่ใช้บางส่วนจากผลงานของผู้อื่น ผู้นิพนธ์ต้อง ยืนยันว่าได้รับการอนุญาต (permission) ให้ใช้ผลงานบางส่วนจากผู้นิพนธ์ต้นฉบับ (Original author) เรียบร้อยแล้ว และต้องแนบเอกสารหลักฐาน ว่าได้รับการอนุญาต (permission) ประกอบมาด้วย
เอกสารอ้างอิง
Afiatin, Khoe LC, Kristin E, et al. Economic evaluation of policy options for dialysis in end-stage renal disease patients under the universal health coverage in Indonesia. PLoS One 2017;12(5):12(5):e0177436.
Aiyasanon N. Comparative study of quality of life in patients on chronic hemodialysis and chronic peritoneal dialysis. Thesis (Silpakorn university) 2009.
Boateng EA, East L. The impact of dialysis modality on quality of life: a systematic review. J Ren Care 2011;37(4):190-200.
Bunyatnopparat K, Anutrakulchai S. Factors associated with life quality of hemodialysis patients. Srinagarind Med J 2017;32(1):2-9.
Chewchanwattana A, Limwattananon C, MPhil CG, et al. The validity of a new practical quality of life measure in patients on renal replacement therapy. J Med Assoc Thai 2006;89(2):207-217.
Chuasuwan A., Praditpornsilpa K. editor. Thailand renal replacement therapy year 2014.
Drennan J, Cleary J. Quality of life of patients on haemodialysis for end-stage renal disease. Journal of Advanced Nursing 2005;51(6):577-586.
Feroze U, Noori N, Kovesdy CP, Molnar MZ, Martin DJ, Reina-Patton A, et al. Quality-of-life and mortality in hemodialysis patients: roles of race and nutritional status. Clin J Am SocNephrol 2011;6(5):1100-1111.
Kalantar-Zadeh K, Kopple JD, Block G, Humphreys MH. Association among sf36 quality of life measures and nutrition, hospitalization, and mortality in hemodialysis. J Am Soc Nephrol 2001;12(2):2797-806.
Laolam N, Kriyasin P, Palakul W, Chimpalee A, Halue G, Chandeying V. Quality of life assessment among patients on hemodialysis and peritoneal dialysis at Phayao Hospital. Naresuan Phayao Journal 2014;7(2):172-177.
Liebman S, Li N, Lacson E. Change in quality of life and one-year mortality risk in maintenance dialysis patients. Qual Life Res 2016;25(9):2295-2306.
Liem YS, Bosch JL, Hunink MG. Preference-based quality of life of patients on renal replacement therapy: a systematic review and meta-analysis. Value Health 2008;11(4):733-741.
Liem YS, Bosch JL, Arends LR, et al. Quality of life assessed with the medical outcomes study short form 36-item health survey of patients on renal replacement therapy: a systematic review and meta-analysis. Value Health 2007;10(5):390-397.
Loos C, Briançon S, Frimat L, Hanesse B, Kessler M. Effect of end-stage renal disease on the quality of life of older patients. J Am Geriatr Soc 2003;51(2):229-233.
Lynette L, Sam-ang S, Adrian S. Thai SF-36 health survey: tests of data quality, scaling assumptions, reliability and validity in healthy men and women. Health Qual Life Outcomes 2008;6:52-60.
National Statistical Office. Executive Summary from Health and Welfare Survey 2011 [1/8/2017]. Available from: http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/files/healthy/healthyExec54.pdf.
Pattanaphesaj J, Thavorncharoensap M, Tongsiri s, Teerawattananon y, Cairns j. Health-related quality of life measure (EQ-5D-5L): the development, psychometric testing, and its preference-based score in Thai population. Health Intervention and Technology Assessment Program; 2012.
Sakthong P, Kasemsup V. Health utility measured with EQ-5D in Thai patients undergoing peritoneal dialysis. Value Health 2012;15(1 Suppl):S79-84.
Sarakwan J, Sittisongkram S, Khrabiad S, Boonkerd M, Meepaen M. Quality of Life in Patients with End Stage of Renal Disease. Journal of Phrapokklao Nursing College 2017;8(2):152-164.
Teerawattananon Y, Mugford M, Tangcharoensathien V. Economic evaluation of palliative management versus peritoneal dialysis and hemodialysis for end-stage renal disease: evidence for coverage decisions in Thailand. Value Health 2007;10(1):61-72.
Tiansaard J, Chaiviboontham S, Phinitkhajorndech N. Perception of symptom burden, financial burden, and quality of life in patients with end stage renal disease undergoing hemodialysis. Rama Nurs J 2017;23(1):61-77.
Tongsiri S, Cairns J. Estimating population-based values for EQ-5D health states in Thailand. Value Health 2011;14(8):1142-1145.
Vathesatogkit P, Sritara P, Kimman M, et al. Associations of lifestyle factors, disease histiry and awaress with health-related quality of life in a Thai population. PLOS ONE 2012;7(11): 1-9.
Wyld M, Morton RL, Hayen A, Howard K, Webster AC. A systematic review and meta-analysis of utility based quality of life in chronic kidney disease treatments. PLoS Med 2012;9(9):e1001307.
Yang F, Lau T, Luo N. Cost-effectiveness of haemodialysis and peritoneal dialysis for patients with end-stage renaldisease in Singapore. Nephrology (Carlton) 2016;21(8):669-677.
Zazzeroni L, Pasquinelli G, Nanni E, Cremonini V, Rubbi I. Comparison of quality of life in patients undergoing hemodialysis and peritoneal dialysis: a systematic review and meta analysis. Kidney Blood Press Res 2017;42(4):717-727.
