สถานการณ์การนำไปใช้ของมาตรการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยา ณ โรงพยาบาลพิมาย จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

โรงพยาบาลพิมายเป็นโรงพยาบาลขนาด 150 เตียง มีแพทย์เฉพาะทาง 6 สาขาหลัก เป็นแหล่งเรียนรู้เพิ่มพูนทักษะแพทย์ คณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัดได้มีการกำหนดนโยบายการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยา งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์และวิเคราะห์ผลการนำไปใช้ของมาตรการในการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยา วิธีดำเนินการวิจัย: เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ทั้งวิธีวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยวิธีวิจัยเชิงปริมาณใช้วิธีการศึกษาเชิงพรรณนาแบบเก็บข้อมูลย้อนหลัง ข้อมูลการสั่งใช้ยาผู้ป่วยนอกในปีงบประมาณ 2557-2560 วิธีวิจัยเชิงคุณภาพใช้วิธีการเก็บข้อมูลจากรายงานการประชุมคณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัดตั้งแต่ปีงบประมาณ 2554-2560 โดยสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth and face-to-face interviews) แพทย์ 18 คน พยาบาลวิชาชีพแผนกผู้ป่วยนอก 3 คน และเภสัชกรงานบริการเภสัชกรรมผู้ป่วยนอก 3 คน สนทนากลุ่มคณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัดจำนวน 5 คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์ตามหลักการของซิปโมเดลและใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) ผลการวิจัย: การประเมินการใช้มาตรการในการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยาด้านบริบทพบว่า มีความสอดคล้องกับบริบท นโยบายโรงพยาบาล และของกระทรวงสาธารณสุขในการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยา เกิดการใช้ยาอย่างสมเหตุผล กลุ่มตัวอย่างทราบถึงสาเหตุ ปัจจัย ค่าใช้จ่ายด้านยาที่เพิ่มสูงขึ้นของโรงพยาบาล ด้านปัจจัยนำเข้า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ทราบมาตรการในการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยาและนโยบายส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของโรงพยาบาล ด้านกระบวนการ กลุ่มตัวอย่างสามารถเข้าถึงและทราบการติดตามผลการประเมินมาตรการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยาของโรงพยาบาล และให้ความเห็นว่ามาตรการเดิมดีอยู่แล้ว ด้านผลผลิตกลุ่มตัวอย่างมีการตอบสนองต่อนโยบายของโรงพยาบาลโดยให้ความร่วมมือในนโยบายการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยา ควรนำนโยบายร่วมจ่ายมาใช้ รณรงค์ให้ความรู้สร้างความตระหนักที่ถูกต้องแก่ประชาชน จากมาตรการกำหนดผู้เข้าถึงการสั่งใช้ยากลุ่มตัวอย่าง 4 รายการได้แก่ ยาเม็ด Carvedilol 25 มิลลิกรัม ยาแคปซูล Celecoxib 200 มิลลิกรัม ยาเม็ด Gabapentin และยาเม็ด Lercanidipine 20 มิลลิกรัม พบการสั่งใช้ยาแผนกผู้ป่วยนอกที่เป็นไปตามเงื่อนไขการสั่งใช้ยาของโรงพยาบาลร้อยละ 98.12 สรุปผลการวิจัย: การควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยาควรมีมาตรการที่สามารถปฏิบัติได้จริง ได้รับความร่วมมือจากผู้ปฏิบัติ สะท้อนข้อมูลกลับให้ผู้ปฏิบัติได้รับทราบ ติดตามและประเมินผลอย่างต่อเนื่อง