แบบแผนครอบครัวในการชะลอความเสื่อมของไต ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแบบแผนครอบครัวในการชะลอความเสื่อมของไต ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ในหมู่บ้านดงบัง ซึ่งมีผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังมากที่สุดในตำบลดงเมืองแอม อำเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น โดยมี จำนวน 17 ราย (ร้อยละ 53.1) จากทั้งหมด 32 ราย เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก สมาชิกครอบครัวที่มีผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ในช่วง 1 ธันวาคม 2559 ถึง 30 มิถุนายน 2560 ตรวจสอบคุณภาพข้อมูล โดยใช้วิธีการตรวจสอบ แบบสามเส้าด้านข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังทั้งหมด 17 ราย ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (14 ราย) อยู่ในช่วงอายุ 61-65 ปี มีสถานะสมรส (15 ราย) จบการศึกษาระดับประถมศึกษา (13 ราย) ประกอบอาชีพเกษตรกร (10 ราย) มีโรคแทรกซ้อนโรคเบาหวาน และ/หรือความ ดันโลหิตสูง (16 ราย) และป่วยเป็นโรคไตเรื้อรังมาไม่เกิน 2 ปี (12 ราย) ส่วนแบบแผนครอบครัวในการชะลอความเสื่อมของไต ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังพบว่ามี 8 แบบแผน ประกอบด้วยแบบแผนครอบครัวใน (1) การควบคุมอาหารและน้ำหนักตัว (2) การออกกำลังกาย (3) การดูแลเมื่อมีการเจ็บป่วยเล็กน้อย (4) การกำกับการใช้ยา (5) การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้สารปรุงแต่งอาหาร (6) การเฝ้าสังเกตภาวะแทรกซ้อน (7) การจัดการทั่วไป และ (8) การจัดการความเครียด ซึ่งเป็นการผสมผสานหลักการสร้างพฤติกรรมสุขภาพ เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเรื้อรังกับแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จึงให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ในแบบแผนที่ผู้ป่วยมีข้อจำกัดในความร่วมมือ สามารถใช้ทุนทางสังคมระดับครอบครัว ประกอบด้วย การสร้างความอบอุ่นใกล้ชิดในครอบครัว การเอื้อประโยชน์ให้สมาชิกในครอบครัว การสร้างแรงบันดาลใจให้คนในครอบครัว การแสดงความห่วงใยกัน ในครอบครัวมาทดแทน