ความสัมพันธ์และอิทธิพลของความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาล, ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลของผู้ป่วยโรคเบาหวาน และ 2. เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลของผู้ป่วยโรคเบาหวาน 3. เพื่อศึกษาอิทธิพลของความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลของผู้ป่วยโรคเบาหวาน กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการในคลินิกโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โรงพยาบาลกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ คัดเลือกตามเกณฑ์กำหนด จำนวน 351 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม 4 ชุด ประกอบด้วยข้อมูลทั่วไป ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติไคว์-สแควร์และสถิติเชิงอ้างอิง ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลอยู่ในระดับดีมาก (Mean= 90.00, SD = 12.75) มีความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อยู่ในระดับปานกลาง (ค่าเฉลี่ย 5.12 คะแนน) และความรอบรู้ด้านสุขภาพ 4 ปัจจัย ได้แก่ การเข้าถึงข้อมูลและการบริการสุขภาพ การสื่อสารสุขภาพ การจัดการตนเอง การรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศมีค่าคะแนนเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง (Mean= 3.03, SD = 1.18) ทั้งนี้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคเบาหวานชนิดที่ 2 มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาล (χ2= 394.89, p < .05), p <.05) มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลในระดับปานกลาง (χ2cramer’ V=.40, p < .05) ทั้งนี้ทักษะความรอบรู้ด้านสุขภาพมีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลอยู่ในระดับปานกลาง ( r = .49, p <.05) และมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลในระดับปานกลาง (β=.48, p < .05) และสามารถพยากรณ์พฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลได้ร้อยละ 24.30 ( R2=.243, p < .05) จากผลการศึกษาเสนอแนะว่าพยาบาลควรส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยมุ่งเน้นการให้ความรู้ ชี้แนะการเข้าถึงข้อมูลและการบริการสุขภาพ การสื่อสารสุขภาพ การจัดการตนเอง การรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศซึ่งเป็นปัจจัยส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลที่ดีมากขึ้น
เอกสารอ้างอิง
กฤชกนทร สุวรรณพันธุ์, และเสาวลักษณ์ ศรีดาเกษ. (2562). ความรอบร้ด้านสุขภาพของเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด ในเขตสุขภาพที่ 8. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 12(1), 150-157.
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2561). ประเด็นสารรณรงค์วันเบาหวานโลก ปี 2561. สืบค้นจากจาก: http://www.thaincd.com/document/docs_upload/WorldDiabetesday61.pdf
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2564). คู่มือแนวทางการดำเนินงาน NCD Clinic Plus & Online. นนทบุรี: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.
จิว เชาว์ถาวร, ชวพรพรรณ จันทร์ประสิทธิ์, และวรันธรณ์ จงรุ่งโรจน์สกุล. (2557). ภาวะสุขภาพตามความเสี่ยงจากการทำงานของเกษตรกรปลูกหอมแดง ตำบลจำป่าหวาย อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 41(2), 35-47.
ชะนวนทอง ธนสุกาญน์ และนรีมาลย์ นีละไพจิตร. (2559). การสำรวจความรู้แจ้งแตกฉานด้านสุขภาพ (Health Literacy) ผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง. นนทบุรี: กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข .
ธนะวัฒน์ รวมสุก, ลักษณ์วิรุฬม์ โชติศิริ, ชัชวาล วงค์สารี, และวลัยนารี พรมลา. (2564). การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันของแบบประเมินความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับบุหรี่และแบบประเมินพฤติกรรมการช่วยเลิกบุหรี่ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน. วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ, 7(2), 153-167.
ประทุม สร้อยวงค์. (2564.). การพยาบาลอายุรศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ 2). เชียงใหม่: คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาเชียงใหม่.
วนิดา ดุรงค์ฤทธิชัย, กานดาวสี มาลีวงษ์, ชัชวาล วงค์สารี, และหทัยชนก บัวเจริญ. (2563). การวิเคราะห์องค์ประกอบองค์กรรอบรู้สุขภาพของชมรมผู้สูงอายุกรุงเทพมหานคร. วารสารพยาบาลสาธารณสุข, 34(3), 121-135.
รัตน์ศิริ ทาโต. (2561). การวิจัยทางการพยาบาลศาสตร์: แนวคิดสู่การประยุกต์ใช้ (พิมพ์ครั้งที่4). กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย สมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2557). แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2557 (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: อรุณการพิมพ์.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ. (2565). รายงานตามตัวชี้วัดในระดับ NCD Clinic Plus ปี 2565. นนทบุรี: กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.
ฤทธิรงค์ บูรพันธ์. (2556). ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลสร้างคอม จังหวัดอุดรธานี. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
American Diabetes Association. (2020). Glycemic Targets: Standards of Medical Care in Diabetes-2019.Diabetes care2020. Retrieved from http://care.diabetesjournals.org/content/42/Supplement_1
Best, J. W., & Kahn, J. V. (2014). Research in education. United States of America: Pearson Education Limited. United States of America.
Hinkle, J. L., & Cheever, K. H. (2018). Brunner & Suddarth ’s textbook of Medical-Surgical Nursing (14th ed). Philadelphia, PA: Wolters Kluwer Lippincott Williams & Wilkins.
Mukaka, M. M. (2012). A guide to appropriate use of correlation coefficient in medical research. Malawi medical journal, 24(3), 69-71.
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health promotion international, 15(3), 259-267.
Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social science & medicine, 67(12), 2072-2078.
Orem, D. E.. (1985). Nursing:Concepts of practice (3rd ed). McGraw-Hill: New York.
Zhang, P., Zhang, X., Brown, J., Vistisen, D., Sicree, R., Shaw, J., & Nichols, G. (2010). Global healthcare expenditure on diabetes for 2010 and 2030. Diabetes research and clinical practice, 87(3), 293-301.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
