ผลของโปรแกรมสร้างเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองต่อภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในชุมชน

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดผลซ้ำ ก่อนทดลอง หลังการทดลอง และระยะติดตามผล  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองและคะแนนเฉลี่ยภาวะซึมเศร้าในระยะก่อนการทดลอง หลังการทดลอง และติดตามผลหลังทดลอง 2 สัปดาห์ ระหว่างผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในชุมชนที่ได้รับโปรแกรมสร้างเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองกับผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในชุมชนที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ ตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุโรคเรื้อรังที่ป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูงและ/หรือโรคเบาหวาน อายุ 60 - 69 ปี ในจังหวัดนครนายก ที่มีภาวะซึมเศร้าอยู่ในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง โดยใช้การสุ่มอย่างง่าย กลุ่มละ 27 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ โปรแกรมสร้างเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง ใช้ระยะดำเนินการ 6 สัปดาห์ เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล คือ 1) แบบประเมินภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุไทย มีค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหาเท่ากับ .83 และมีค่าความเชื่อมั่น KR20 เท่ากับ .83 2) แบบวัดความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง มีค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหา เท่ากับ .83 และมีค่าความเชื่อมั่น KR21 เท่ากับ.77 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา การทดสอบที และ Repeated measure ANOVA กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 

ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเปรียบเทียบระหว่างก่อนทดลอง หลังการทดลอง และระยะติดตามผล (p < .05) และสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) และคะแนนเฉลี่ยภาวะซึมเศร้าลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเปรียบเทียบระหว่างก่อนทดลอง หลังการทดลอง และระยะติดตามผล (p < .05) และน้อยกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05)

ดังนั้น โปรแกรมสร้างเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการส่งเสริมสุขภาพจิตผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในชุนชนที่มีภาวะซึมเศร้าได้