ปัจจัยทำนายการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการจัดการภาวะฉุกเฉินของบุคคลกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองในจังหวัดอุบลราชธานี

เพ็ญพักตร์  ไชยสงเมือง; สุรชัย  มณีเนตร; ยมนา  ชนะนิล; อรทัย  บุญชูวงศ์

ผู้แต่ง

เพ็ญพักตร์ ไชยสงเมือง คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
สุรชัย มณีเนตร คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ยมนา ชนะนิล คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
อรทัย บุญชูวงศ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

คำสำคัญ:

การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, การจัดการภาวะฉุกเฉิน, โรคหลอดเลือดสมอง, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การสนับสนุนทางสังคม

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการจัดการภาวะฉุกเฉินของบุคคลกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง ตัวอย่าง คือ บุคคลที่ได้รับการวินิจฉัยโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง โรคหัวใจกลุ่มกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด หรือภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดสั่นพลิ้ว เข้ารับบริการ ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 167 ราย สุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบสอบถามการจัดการตนเอง แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ แบบสอบถามการสนับสนุนทางสังคม แบบสอบถามความเครียด และแบบสอบถามการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการจัดการภาวะฉุกเฉิน ซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ และมีค่าความเที่ยงจากสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค เท่ากับ .714, .917, .793, .706 และ .805 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา การวิเคราะห์สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน และการวิเคราะห์ถดถอยเชิงเส้นพหุคูณแบบขั้นตอน

ผลการวิจัยพบว่า ผู้เข้าร่วมการวิจัยมีการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการจัดการภาวะฉุกเฉินระดับปานกลาง (M = 30.87, SD = 6.08) ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการจัดการภาวะฉุกเฉิน คือ การสนับสนุนทางสังคม ความรอบรู้ด้านสุขภาพ การจัดการตนเอง และความเครียด โดยมีเพียง 2 ปัจจัย คือ การสนับสนุนทางสังคมและความรอบรู้ด้านสุขภาพ เท่านั้น ที่สามารถร่วมกันทำนายการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการจัดการภาวะฉุกเฉินของบุคคลกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองในจังหวัดอุบลราชธานี ได้ร้อยละ 31.50

ดังนั้น บุคคลกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองที่ได้รับการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและการสนับสนุนทางสังคมจะช่วยให้มีการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการจัดการภาวะฉุกเฉินที่ดีขึ้น

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Abdulsalam, F. I., Somsri, P., Papitak, P., Tussanabunyong, K., Chaveepojnkamjorn, W., & Phoosuwan, N. (2024). Factors associated with quality of life among newly diagnosed acute ischemic stroke patients: A community-based case-control study. PeerJ, 12, e18266. https://doi.org/10.7717/peerj.18266

Amelia, R., Syahrina-binti sahbudin, D. K. N., & Yamamoto, Z. (2020). Stress level and self-concept among type 2 diabetes mellitus patients in Indonesia. Family Medicine & Primary Care Review, 22(2), 111-115. https://doi.org/10.5114/fmpcr.2020.95313

Chiangmai Neurological Hospital. (2024). Stroke risk score card. Retrieved from https://www.cmneuro.go.th/stroke/index.php?page=stroke_matrix

Bakan, G., & Inci, F. H. (2021). Predictor of self-efficacy in individuals with chronic disease: Stress-coping strategies. Journal of clinical nursing, 30(5-6), 874-881.

Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, New Jersey, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Department of Mental Health. (2024). Stress assessment questionnaire (ST5). Retrieved from https://catalog.dmh.go.th/dataset/test-st5.

Fan, J., Li, X., Yu, X., Liu, Z., Jiang, Y., Fang, Y., . . . Xiong, L. (2023). Global burden, risk factor analysis, and prediction study of ischemic stroke, 1990–2030. Neurology, 101(2), e137-e150. https://doi.org/10.1212/WNL.0000000000207387

Jansongdong, S. (2014). Factors affecting self-efficacy among patients with type 2 diabetes: A case study of Ban Na Bua Health Promoting Hospital. Journal of Environmental Education Medical and Health, 9(2), 525-532.

Kaeodumkoeng, K., & Junhasobhaga, J. (2021). A development and testing of health literacy on disease prevention and control assessment form for public health officers. Romphruek Journal, 39(2), 193-220.

Lewin, A., Jöbges, M., & Werheid, K. (2013). The influence of self-efficacy, pre-stroke depression and perceived social support on self-reported depressive symptoms during stroke rehabilitation. Neuropsychological rehabilitation, 23(4), 546-562.

Liu, Q., Jin, Y., Wang, Y., Feng, J., Qiao, X., Ji, L., . . . Wang, C. (2023). Association between self-efficacy and self-management behaviors among individuals at high risk for stroke: Social support acting as a mediator. Journal of clinical nursing, 32(1-2), 71-82.

Lo, S. H., Chau, J. P., Lam, S. K., Saran, R., Choi, K. C., Zhao, J., & Thompson, D. R. (2022). Association between participation self-efficacy and participation in stroke survivors. BMC neurology, 22(1), 361. https://doi.org/10.1186/s12883-022-02883-z

Oluma, A., Abadiga, M., Mosisa, G., Fekadu, G., & Turi, E. (2020). Perceived self-efficacy and associated factors among adult patients with type 2 diabetes mellitus at public hospitals of Western Ethiopia 2020. Patient Preference and Adherence, 14, 1689-1698.

Pemila, U., Sitorus, R., Waluyo, A., & Hastono, S. P. (2020). Self-Efficacy of patients at high risk for stroke in reducing risk factors. Systematic Reviews in Pharmacy, 11(7), 515-518. https://doi.org/10.31838/srp.2020.7.75

Schwarzer, R., & Jerusalem, M. (1995). Generalized Self-Efficacy scale. In J. Weinman, S. Wright, & M. Johnston, Measures in health psychology: A user’s portfolio, causal and control beliefs (pp. 35-37). Windsor, England: NFER-Nelson.

Schunk, D. H., & DiBenedetto, M. K. (2021). Self-efficacy and human motivation. Advances in Motivation Science, 8, 153-179.

Setyawati, R., Astuti, A., Utami, T. P., Adiwijaya, S., & Hasyim, D. M. (2024). The importance of early detection in disease management. Journal of World Future Medicine, Health and Nursing, 2(1), 51-63.

Shany, O., Gurevitch, G., Gilam, G., Dunsky, N., Reznik, B. S., Greental, A., . . . Hendler, T. (2022). A corticostriatal pathway mediating self-efficacy enhancement. NPJ Mental Health Research, 1(6). https://doi.org/10.1038/s44184-022-00006-7

Shen, Z., Ding, S., Shi, S., & Zhong, Z. (2022). Association between social support and medication literacy in older adults with hypertension. Frontiers in Public Health, 10, 1-10. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.987526

Songsrichainun, P., & Tiamkao, S. (2024). Incidence, mortality rate and rate of thrombolytic therapy of acute stroke in Northeastern Thailand from 2017-2022. Journal of The Medical Association of Thailand, 107(1), 16-23.

Tiamkao, S., Ienghong, K., Cheung, L. W., Celebi, I., Suzuki, T., & Apiratwarakul, K. (2022). Stroke incidence, rate of thrombolytic therapy, mortality in Thailand from 2009 to 2021. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 10(E), 110–115. https://doi.org/10.3889/oamjms.2022.8051

Tiwari, S., Joshi, A., Rai, N., & Satpathy, P. (2021). Impact of stroke on quality of life of stroke survivors and their caregivers: A qualitative study from India. Journal of Neurosciences in Rural Practice, 12(4), 680–688. https://doi.org/10.1055/s-0041-1735323

Wongpakaran, N., & Wongpakaran, T. (2012). A revised Thai multi-dimensional scale of perceived social support. The Spanish Journal of Psychology, 15(3), 1503-1509.

Yi, X., Chen, H., Wang, Y., Yu, M., Luo, H., Wang, C., . . . Bao, S. (2022). Prevalence and risk factors of high-risk population for stroke: A population-based cross-sectional survey in southwestern China. Frontiers in Neurology, 13, 1-9. https://doi.org/10.3389/fneur.2022.693894

Zimet, G. D., Powell, S. S., Farley, G. K., Werkman, S., & Berkoff, K. A. (1990). Psychometric characteristics of the multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 55(3-4), 610-617.