การวิจัยและพัฒนาโปรแกรมการออกกำลังกายแบบเพิ่มแรงต้านด้วยยางยืดร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมในผู้สูงอายุหลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม

สลิลทิพย์  ดีดพิณ; ศิริพันธุ์  สาสัตย์

ผู้แต่ง

สลิลทิพย์ ดีดพิณ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ศิริพันธุ์ สาสัตย์ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การออกกำลังกายแบบเพิ่มแรงต้านด้วยยางยืด, แรงสนับสนุนทางสังคม, องศาการเคลื่อนไหวข้อเข่า, ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขา

บทคัดย่อ

การวิจัยและพัฒนานี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาผลของโปรแกรมการออกกำลังกายแบบเพิ่มแรงต้านด้วยยางยืดร่วมกับการให้แรงสนับสนุนทางสังคมต่อองศาการเคลื่อนไหวข้อเข่าและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขาของผู้สูงอายุหลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและทดลองใช้โปรแกรมการออกกำลังกายแบบเพิ่มแรงต้านด้วยยางยืดร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมในผู้สูงอายุหลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม กระบวนการพัฒนาโปรแกรมแบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่ 1) การศึกษาสภาพปัญหาและการทบทวนวรรณกรรม 2) การออกแบบและพัฒนาโปรแกรม และ 3) การทดลองใช้โปรแกรมในผู้สูงอายุที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม จำนวน 10 ราย ในโรงพยาบาลตำรวจ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ โปรแกรมการออกกำลังกายแบบเพิ่มแรงต้านด้วยยางยืดร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคม เครื่องมือวัดองศาการเคลื่อนไหวข้อเข่า แบบประเมินความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขา และแบบประเมินความพึงพอใจ ซึ่งโปรแกรมและสื่อการสอนได้ผ่านการประเมินความตรงตามเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ 5 ท่าน ในด้านความเหมาะสมของการนำไปใช้ ความต่อเนื่องของเนื้อหา และความถูกต้องทางภาษา การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา คือ ความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ
Paired sample t-test โดยกำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุหลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม มีองศาการเคลื่อนไหวข้อเข่าเพิ่มขึ้นจาก 88.33 องศา (SD = 3.76) เป็น 97.56 องศา (SD = 4.35) ในสัปดาห์ที่ 6 หลังผ่าตัด และความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขาเพิ่มขึ้นจาก 5.20 (SD = .76) เป็น 9.46 (SD = .46) โดยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (p < .05) นอกจากนี้ ยังมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด ทั้งในด้านความสะดวกในการเข้าร่วม (M = 4.73, SD = .45) ด้านการใช้ประโยชน์ได้จริง (M = 4.87, SD = .35) ด้านความปลอดภัย (M = 4.60, SD = .49) และความพึงพอใจโดยรวม (M = 4.80, SD = .40)

ผลการวิจัยครั้งนี้ ชี้ให้เห็นว่าโปรแกรมการออกกำลังกายแบบเพิ่มแรงต้านด้วยยางยืดร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคม มีความเหมาะสมในการนำไปใช้ในผู้สูงอายุหลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมที่มีขนาดใหญ่ต่อไปในอนาคต

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Batsis, J. A., Boateng, G. G., Seo, L. M., Petersen, C. L., Fortuna, K. L., Wechsler, E. V., . . . Kotz, D. F. (2019). Development and usability assessment of a connected resistance exercise band application for strength-monitoring. World Academy of Science, Engineering and Technology, 13(5), 340.

Baumeister, R. F., Schmeichel, B. J., & Vohs, K. D. (2007). Self-regulation and the executive function: The self as controlling agent. Social Psychology: Handbook of Basic Principles, 2, 516-539.

Chou, L. N., & Chen, M. L. (2019). Effects of elastic band exercise on lower limb rehabilitation of elderly patients undergoing total knee arthroplasty. Rehabilitation Nurse Journal, 44(1), 60-66.

House, J. S. (1987). Social support and social structure. Sociological Forum, 2(1), 135–146. https://doi.org/10.1007/BF01107897

Jiajaroen, P. (2023). Nursing care for patients undergoing total knee arthroplasty: Two case studies. Journal of Environmental and Community Health, 8(3), 386–392.

Julious, S. A. (2005). Sample size of 12 per group rule of thumb for a pilot study. Pharmaceutical Statistics: The Journal of Applied Statistics in the Pharmaceutical Industry, 4(4), 287-291.

Kamp, T., Stevens, M., Van Beveren, J., Rijk, P. C., Brouwer, R., Bulstra, S., & Brouwer, S. (2022). Influence of social support on return to work after total hip or total knee arthroplasty: A prospective multicentre cohort study. BMJ Open, 12(5), e059225.

Ketetanee, R., Waramit, W., Taiwong, A., & Baothong, K. (2019). The effects of self-efficacy promoting and social support program on knee flexion ability among patients undergoing total knee arthroplasty. Mahasarakham Hospital Journal, 15(2), 133–143.

Liao, C. D., Tsauo, J. Y., Huang, S. W., Ku, J. W., Hsiao, D. J., & Liou, T. H. (2018). Effects of elastic band exercise on lean mass and physical capacity in older women with sarcopenic obesity: A randomized controlled trial. Scientific Reports, 8(1), 2317.

Lockhart, C., & Hunter, I. (2024). Using ‘Health’ to promote older adults’ digital health literacy. Medical Research Archives, 12(6). https://doi.org/10.18103/mra.v12i6.5579

Mathers, C. D. (2020). History of global burden of disease assessment at the World Health Organization. Archives of Public Health, 78, 1-13.

National Statistical Office (NSO) of Thailand. (2023). Thailand population projections 2023. Retrieved from http://www.nso.go.th

Painupong, I., Sae-Sia, W., & Kupantawe, N. (2015). Pain management programme and self-empowerment exercise activity: Their impact on elderly total knee arthroplasty patients’ recovery. The Journal of Thailand Nursing and Midwifery Council, 30(1), 99-111.

Trakarnjan, N., & Yodphithak, P. (2020). Rehabilitation of patients after artificial knee replacement surgery. Regional Health Promotion Center 9 Journal, 14(34), 271–284.

Wilaichit, S. (2022). Effects of an elastic band exercise program on patients with severe osteoarthritis from Damnoensaduak Hospital in Ratchaburi, Thailand. BJM, 9(2), 61-75.

Yodrach, M., & Choowattanapakorn, T. (2014). The effects of a preparation program combined with a rubber chain exercise program on the functional capacity of elderly post total knee arthroplasty. Nursing Journal of The Ministry of Public Health, 23(3), 63-75.

Zaid, M. B., & Vail, T. P. (2021). Total knee arthroplasty. Essentials of Cemented Knee Arthroplasty, 317.