ผลของการนวดและประคบเต้านมด้วยความร้อนชื้นต่อการไหลของน้ำนมในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง

อรพินทร์  เตชรังสรรค์; อุษา  วงศ์พินิจ

ผู้แต่ง

อรพินทร์ เตชรังสรรค์ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา
อุษา วงศ์พินิจ สาขาวิชาการพยาบาลมารดา ทารก และการผดุงครรภ์ สถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย

คำสำคัญ:

การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่, การนวดเต้านม, การประคบด้วยความร้อนชื้น, การไหลของน้ำนม, ผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง

บทคัดย่อ

การไหลของน้ำนมเป็นปัญหาหนึ่งที่สำคัญในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบระยะเวลาที่น้ำนมเริ่มไหลหลังคลอดและคะแนนการไหลของน้ำนมในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง หลังจากการนวดและประคบเต้านมด้วยความร้อนชื้น ตัวอย่างเป็นมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้องที่รับการรักษาที่หอผู้ป่วยสูติกรรมพิเศษ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา จังหวัดชลบุรี ตั้งแต่เดือน มีนาคม ถึง มิถุนายน พ.ศ. 2567 จำนวน 42 ราย แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 21 ราย กลุ่มทดลองได้รับการนวดและประคบเต้านม 4 ครั้ง คือ ชั่วโมงที่ 6, 12, 18 และ 24 หลังคลอด จากนั้นประเมินคะแนนการไหลของน้ำนมหลังการนวดและประคบเต้านมด้วยความร้อนชื้นเสร็จประมาณ 30 นาที ของการนวดและประคบเต้านมในแต่ละครั้ง ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลตามปกติและประเมินคะแนนการไหลของน้ำนมในชั่วโมงที่ 6, 12, 18 และ 24 หลังคลอด จากนั้นนำข้อมูลไปวิเคราะห์เปรียบเทียบคะแนนการไหลของน้ำนมในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้องและระยะเวลาที่น้ำนมเริ่มไหลหลังคลอด ระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม โดยใช้สถิติทดสอบทีแบบ Independent

ผลการศึกษาพบว่า มารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้องกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยระยะเวลาที่น้ำนมเริ่มไหลหลังคลอดน้อยกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (t = -8.05, p = .00) และกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนการไหลของน้ำนมที่ 6, 12, 18 และ 24 ชั่วโมงหลังคลอดมากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (t = 4.32, 6.69, 8.36, และ 9.15 ตามลำดับ; p = .00)

สรุปว่าการนวดและประคบเต้านมด้วยความร้อนชื้นในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง ส่งผลให้ระยะเวลาน้ำนมเริ่มไหลเร็วขึ้นและมีการไหลของน้ำนมมากขึ้น และควรนำไปใช้เป็นแนวทางการดูแลเพื่อกระตุ้นการไหลของน้ำนมในมารดาหลังผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้องได้

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Binns, C., Lee, M., & Low, W. Y. (2016). The long-term public health benefits of breastfeeding. Asia Pacific Journal of Public Health, 28(1), 7-14. https://doi.org/10.1177/1010539515624964

Brunton, P. J., & Walker, C. D. (2024). Regulation of the hypothalamo-pituitary-adrenal axis in pregnancy and lactation. In P. J. Brunton & D. R. Grattan (Eds.), Neuroendocrine Regulation of Mammalian Pregnancy and Lactation (pp. 93-131). Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-51138-7_4

Chaikongkiat, P., Bunlap, P., & Harnnarong, A. (2020). Factors related to breastfeeding self-efficacy of mothers after cesarean section. Journal of Nursing and Health Research, 21(1), 16–28.

Chanetiyoung, A. (2021). The effects of breast massage and hot compress on stimulating of milk flow in postpartum mothers at Phusing hospital, Srisaket province. Journal of Traditional Thai Medical Research, 4(1), 41–52.

Department of Health of Ministry of Public Health. (2023). Cesarean section rate. Retrieved from https://dashboard.anamai.moph.go.th/dashboard/cesareansection/index?year=2023

Hobbs, A. J., Mannion, C. A., McDonald, S. W., Brockway, M., & Tough, S. C. (2016). The impact of caesarean section on breastfeeding initiation, duration and difficulties in the first four months postpartum. BMC Pregnancy and Childbirth, 16, 90-98. https://doi.org/10.1186/s12884-016-0876-1

Lian, W., Ding, J., Xiong, T., Liuding, J., & Nie, L. (2022). Determinants of delayed onset of lactogenesis II among women who delivered via cesarean section at a tertiary hospital in China: A prospective cohort study. International Breastfeeding Journal, 17(1), 81. https://doi.org/10.1186/s13006-022-00523-3

Mata, S., & Thammaporn, C. (2023). Effect of massage and herbal compress to stimulate the flow of milk in postpartum mothers at Nangrong hospital, Nang Rong district, Buriram province. Thai Journal of Public Health and Health Sciences, 6(1), 59-71.

Masae, M., Kala, S., & Chatchawet, W. (2019). Effect of self-breast massage program on milk ejection of first-time mothers. Princess of Naradhiwas University Journal, 11(3), 1-14.

National Statistical Office of Thailand. (2023). Thailand multiple indicator cluster survey 2022, survey findings report. Retrieved from https://www.unicef.org/thailand/reports/thailand-multiple-indicator-cluster-survey-2022

Neville, M. C., & Morton, J. (2001). Physiology and endocrine changes underlying human lactogenesis II. The Journal of Nutrition, 131(11), 3005S-3008S. https://doi.org/10.1093/jn/131.11.3005S

Nuampa, S., Tangsuksan, P., Jitima, V., & Nguycharoen, G. (2020). Breast massage for breastfeeding promotion and problem solving: Evidence-based nursing practice. Nursing Science Journal of Thailand, 38(3), 4-21.

Pados, B. F., & Camp, L. (2024). Physiology of human lactation and strategies to support milk supply for breastfeeding. Nursing for Women's Health, 28(3), 177-186. https://doi.org/10.1016/j.nwh.2024.01.007

Pasuwan, D. (2020). Success of exclusive breastfeeding for at least the first 6 months: A case study of Nakhon Pathom province. Kuakarun Journal of Nursing, 27(1), 71-84.

Phon-ngam, K., & Mankong, R. (2021). The effects of hot moist gel pack breast compression combined with nipple stimulation on the onset of milk ejection and milk flow among cesarean section mothers with sick babies. Thai Red Cross Nursing Journal, 14(1), 156-169.

Pinyapirom, P., Sinsuksai, N., & Phahuwatanakorn, W. (2023). The effect of breast compression with warm moist cloth on the first milk secretion among primiparous mothers with cesarean section. Nursing Science Journal of Thailand, 41(2), 93–104.

Potipatsa, G., Tipmom, W., & Sungkasrisombut, K. (2022). Factors affecting exclusive breastfeeding in newborns: A systematic review. Journal of Sakon Nakhon Hospital, 25(3), 154-167.

Tharana, N. (2021). Promoting and supporting breastfeeding in postpartum mothers with cesarean section. Nursing Journal, 48(4), 234-335.

The Joanna Briggs Institute. (2011). Joanna Briggs Institute reviewers’ manual: 2011 edition. Retrieved from https://www.yumpu.com/en/document/view/15688429/jbi-reviewers-manual-the-joanna-briggs-institute

Treenuchakorn, M., Denchai, R., Kayaphard, B., Pongkeaw, S., & Anan, K. (2022). Effectiveness of breast massage on milk ejection of postpartum mothers. Journal of Health Science, 31(2), 269-279.

Trainapakul, C., Chaiyawattana, M., Kanavitoon, W., Tiumtaogerd, R., Naka, S., Mitrniyodom, W., & Panlap, S. (2010). Effect of milk ejection performance of postpartum mothers after breasts massage and compression with mini hot bag and herbal compress. Journal of Nursing and Education, 3(3), 75-91.

Ulfa, Y., Maruyama, N., Igarashi, Y., & Horiuchi, S. (2023). Early initiation of breastfeeding up to six months among mothers after cesarean section or vaginal birth: A scoping review. Heliyon, 9(6), e16235. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e16235

World Health Organization. (2014). Infant and young child nutrition. Retrieved from https://www.who.int/health-topics/breastfeeding#tab=tab_1