ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองด้วยการให้ความรู้และสนับสนุนการจัดการตนเองของผู้ที่เป็นโรคเบาหวานต่อพฤติกรรมสุขภาพและระดับน้ำตาลสะสมในเลือด ของผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมน้ำตาลในเลือดไม่ได้

พัฒนากร อุดมภัย; นุชรัตน์  มังคละคีรี; เดชา  ทำดี

ผู้แต่ง

พัฒนากร อุดมภัย วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
นุชรัตน์ มังคละคีรี วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
เดชา ทำดี คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำสำคัญ:

การจัดการตนเอง, เบาหวานชนิดที่ 2, การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองเพื่อ 1) เปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมสุขภาพของผู้ที่โรคเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ก่อนและหลังใช้โปรแกรมของกลุ่มทดลอง และระหว่างกลุ่มทดลองกับกลุ่มเปรียบเทียบหลังการใช้โปรแกรม และ 2) เปรียบเทียบระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) ของผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ก่อนและหลังใช้โปรแกรมของกลุ่มทดลอง และระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบหลังการใช้โปรแกรม ตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมน้ำตาลในเลือดไม่ได้ ที่อยู่ในการดูแลของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี ใช้การสุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่ายและการสุ่มอย่างเป็นระบบเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในดำเนินการวิจัย คือ โปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองด้วยกระบวนการ Diabetes Self-Management Education and Support (DSMES) ที่ผ่านการตรวจสอบความตรงโดยผู้เชี่ยวชาญ 3 คน และนำไปใช้กับกลุ่มทดลอง เป็นระยะเวลา 12 สัปดาห์ ในขณะที่กลุ่มเปรียบเทียบได้รับการดูแลตามมาตรฐานปกติของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามการปฏิบัติตัวในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและแบบบันทึกค่าระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) โดยแบบสอบถามการปฏิบัติตัวในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาและมีความเที่ยงจากค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ .76 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย สถิติ Independent t-test, Paired t-test และ Chi-square test

ผลการวิจัยพบว่า หลังการทดลองกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมสุขภาพด้านการรับประทานอาหาร ด้านการออกกำลังกาย ด้านการจัดการอารมณ์ความเครียด และด้านการรับประทานยาเบาหวาน สูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และกลุ่มทดลองมีระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) ต่ำกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

ดังนั้น ควรนำโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองด้วยกระบวนการ DSMES ไปใช้ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมน้ำตาลในเลือดไม่ได้ และควรมีการติดตามผลการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดในระยะยาวต่อไป

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Bootsri, W., Boonpha, R., & Singban, C. (2021). The effect of education program on self-care behavior and blood glucose control in uncontrolled type 2 diabetes. UMT Poly Journal, 18(1),13-25.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York, NY: Routledge Academic.

Creer, T. L. (2000). Chapter Five: Self-management and the control of chronic pediatric illness. In D. Drotar, Promoting adherence to medical treatment in chronic childhood illness: Concepts, methods, and interventions. Psychology Press.

Denchairat, C., Nateetanasombat, K., & Kasiphol, T. (2020). The development of nursing practice guideline for type 2 diabetes mellitus patients with uncontrolled blood sugar in community. Huachiew Chalermprakiet Science and Technology Journal, 6(2), 46-57.

Department of Disease Control. (2022). Number and death rate from 5 non-communicable diseases. Retrieved from http://www.thaincd.com/2016/mission/documents-detail.php?id=14480&tid=32&gid=1-020

Dermkhuntod, N., & Leewattanapat, P. (2017). A study of the effects of diabetes education program on HbA1c for patient with type 2 diabetes. Vajira Nursing Journal, 19(1), 33-41.

Diabetes Association of Thailand. (2023). Medical practice guidelines for diabetes 2023. Bangkok: Srimuang.

Health Data Center. (2023). Data to support service plan for non-communicable diseases (NCD DM, HT, CVD) Percentage of diabetes patients with good glycemic control. Retrieved from https://hdcservice.moph.go.th/

Homchui, P., Wanaratvijid, C., & Pratoomsoot, C. (2020). Effect of self-management support for self-care behavior and blood glucose level in patients with type 2 diabetes mellitus. Boromarajonani College of Nursing, Uttaradit Journal, 12(1), 240-254.

International Diabetes Federation. (2021). Diabetes around the world in 2021. Retrieved from https://diabetesatlas.org

Kaewmun, P., Chaimay, B., & Woradet, S. (2019). Factors Associated with Complication of Chronic Kidney Disease among Diabetic Patients in Pa-Phayom District, Phatthalung Province. Academic Journal of Community Public Health, 5(3), 62-73.

Kaewnete, T. (2023). The effectiveness of health promotion programs among patients with uncontrolled diabetes mellitus. Science and Technology Journal of Sisaket Rajabhat University, 3(1), 54-67.

Khaokaen, P., Donsinperm, A., & Saengprajak, N. (2019). Knowledge health Literary and Awareness on prevention of dengue hemorrhagic fewer among people in Somdet Sub district, Somdet district, Kalasin province. EHC Journal of Environmental and Community Health, 4(2), 54–68.

Monnaibuntham, A. (2019). The results of a health behavior change program on health literacy and empowerment blood sugar control and renal impairment of diabetic patients type 2 in Samran sub-district health promoting hospital. Journal of the Khon Kaen Provincial Public Health Office, 1(2), 121-132.

Nalikul, W., Tansar, L., & Pilaon, S. (2020). Effects of a self- management supporting program on glycemic control for patients with uncontrolled diabetes in Puai Noi hospital, Khon Kaen province. Journal of the Khon Kaen Provincial Health Office, 2(1), 77-90.

Pamungkas, R. A., & Chamroonsawasdi, K. (2020). Self-management based coaching program to improve diabetes mellitus self-management practice and metabolic markers among uncontrolled type 2 diabetes mellitus in Indonesia: A quasi-experimental study. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 14(1), 53-61.

Savira, M., & Amelia, R. (2018). The effect of diabetes self-management education on hba1c level and fasting blood sugar in type 2 diabetes mellitus patients in primary health care in Binjai City of North Sumatera, Indonesia. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 6(4), 715.

Setthamat, M. (2023). Complications of diabetic patients who got services at Bannhongwaeng health promoting hospital, Phonkhwao sub-district, Muang district, Sisaket province. Academic Journal of Community Public Health, 9(2), 151-151.

Wiyathus, D., & Synlapakitkosol, U. (2018). Effectiveness of group learning process program on health behaviors and glycosylated hemoglobin of uncontrolled type 2 diabetic patients attended diabetic clinic at Phanomsarakham hospital. Phanom Sarakham hospital. Thai Journal of Nursing and Midwifery Practice, 5(2), 39-54.