ประสิทธิผลของโปรแกรมการสนับสนุนการจัดการตนเองด้านกิจกรรมทางกายและการออกกำลังกายแบบก้าวตามตารางในสตรีสูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคข้อเข่าเสื่อม

บทคัดย่อ

           การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการสนับสนุนการจัดการตนเองด้วยกิจกรรมทางกายและการออกกำลังกายแบบก้าวตามตาราง ตัวอย่างคือ สตรีสูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคข้อเข่าเสื่อม จำนวน 40 คนเป็นกลุ่มควบคุมและกลุ่มเปรียบเทียบกลุ่มละ 20 ราย สุ่มอย่างง่ายโดยจับคู่ให้ใกล้เคียงด้วยอายุและดัชนีมวลกาย กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการฝึกทักษะการจัดการตนเองที่เน้นการเรียนรู้แบบกลุ่ม กิจกรรมทางกายและการออกกำลังกายแบบก้าวตามตาราง ระยะเวลา 6 สัปดาห์ เก็บข้อมูลด้วยแบบประเมินความรุนแรงโรค สมรรถนะการทรงตัว แบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเองและกิจกรรมทางกาย โดยแบบสอบถามพฤติกรรมฯ มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ .76  วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติที สถิติไคสแควร์ และสถิติวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ

           ผลการวิจัยพบว่า หลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีพฤติกรรมการจัดการตนเอง (M_{ทดลอง} = 81.75, SD_{ทดลอง} = 4.35;  M_{เปรียบเทียบ} = 53.15 ,SD_{เปรียบเทียบ} = 8.81; t = 13.01, p = .000) และสมรรถนะการทรงตัวดีกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ (M_{ทดลอง} = 9.00, SD_{ทดลอง} = 1.37; M_{เปรียบเทียบ}= 10.97 , SD_{เปรียบเทียบ} = 1.35; t = - 4.56, p = .000) และกลุ่มทดลองมีความรุนแรงโรคลดลงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ (M_{ทดลอง} = 10.55, SD_{ทดลอง}= 6.48; M_{เปรียบเทียบ} = 77.65 , SD_{เปรียบเทียบ} = 28.55; t = - 10.24, p = .000) ระดับความสามารถด้านกิจกรรมทางกายของกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (χ² = .001, p = .000) ผลการวิจัยนี้แสดงให้เห็นว่าพยาบาลควรนำโปรแกรมนี้ ไปใช้ในการดูแลผู้สูงอายุเพื่อป้องกันโรคข้อเข่าเสื่อมและลดความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม